میکروسکوپ یکی از مهمترین و ضروریترین وسایلی است که در تاریخ بشر برای پیشرفت بیشتر علم مورد استفاده قرار گرفته است. اما سوال اینجا است که در وهله اول فکر ساخت چنین دستگاهی چگونه و به فکر چه کسی رسید؟ آیا این میکروسکوپی که امروزه میبینیم مشابه اولین میکروسکوپ ساخته شده است؟ در این مقاله به تاریخچه ساخت این دستگاه انقلابی و همچنین نحوه تغییر میکروسکوپها در گذر زمان میپردازیم. همراه ما باشید.
اﻧﺴﺎن از اﺑﺘﺪای ﺗﺎرﯾﺦ، روشهای ﺑﺰرگ ﻧﺸﺎن دادن اﺷﯿﺎ را ﺑﺮای درﯾﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ درﺑﺎره آنها ﺑﺮرﺳﯽ کرد اﻣﺎ در اﯾﻦ راه ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ زﯾﺎدی ﻧﺪاﺷﺖ. ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻌﻀﯽ از شیشههای ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎ را ﮐﺸﻒ ﮐﺮد و ﺑﻪ کمک آنها ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﺷﯿﺎ ﮐﻮﭼﮏ را ﺑﺰرگ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آنها ﺑﭙﺮدازد. بیش از دو ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ رومیها درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﯿﺸﻪ ﻣﺪور میتواند اﺷﻌﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ را در ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ کند.
در خلال دوران رنسانس اختراعات هیجانانگیز زیادی به وقوع پیوست؛ از جمله دستگاه چاپ، باروت و قطب نما و به دنبال همه اینها کشف آمریکا. اختراع مهم دیگر آن زمان میکروسکوپ بود؛ دستگاهی که با استفاده از یک عدسی یا ترکیبی از عدسیها به انسان کمک میکند اشیا بسیار کوچک را ببیند. میکروسکوپ جزئیات مسحورکننده دنیاهای تودرتو را قابل روئیت کرد.
ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺶ از اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از اﯾﻦ اﺗﻔﺎقها رخ دهند، در گذشتههای ﻣﻪآﻟﻮد و ﺛﺒﺖ ﻧﺸﺪه دور، ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﯾﮏ ﺗﮑﻪ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل ﺷﻔﺎف را ﮐﻪ از وسط ﺿﺨﯿﻢ و در انتها نازک بود برداشت. او به آن نگاه کرد و فهمید اشیا از میان این کریستال بزرگتر دیده میشوند.
همچنین یک نفر فهمید که این کریستالها میتوانند اشعههای خورشید را روی یک تکه کاغذ یا لباس متمرکز و آتش ایجاد کنند. در نوشتههای فلاسفه و نویسندگان رومی قرن یکم مانند سنگا و پلینی بزرگ به این بزرگنماها و شیشههای آتش زنه یا شیشههای ذره بینی اشاره شده است.
ظاهرا این کریستالها تا زمان اختراع عینک در اواخر قرن 13 که مردم از قدرت بزرگنمایی دوربین آگاه شدند و آن را برای مطالعه گیاهان و حیوانات به کار بردند، زیاد مورد استفاده قرار نگرفتند.
این کریستالها را به خاطر شباهتشان به دانههای عدس، عدسی نامگذاری کردند. عدسیها برای اینکه چیزها را بزرگتر از آنچه که هستند نشان دهند، پرتوهای نور را میشکنند ولی همه رنگهای نور را به یک اندازه نمیشکنند.
میکروسکوپ از دو واژه یونانی «میکرو» به معنی کوچک و «اسکوب» به معنی دیدن گرفته شده است؛ بنابراین میکروسکوپ یعنی دیدن ذرات کوچک. یکی از موجودات کوچک زنده که دانشمندان پیش از همه آن را مورد مطالعه قرار دادند، کک بود.
اولین میکروسکوپهای ساده تنها یک لوله تو خالی بودند، یک صفحه برای قرار گیری نمونه در یک انتها و یک عدسی در یک انتهای دیگر آن بود که بزرگنمایی کمتر از 10 برابر داشت. این میکروسکوپها به عینکهای ککبین موسوم شدند، چون اولین بار برای دیدن ککها یا حشرات خزنده کوچک استفاده شدند.
حدود سال 1590 بود که دو عینکساز آلمانی به نامهای زاخاریس جانسی و پدرش هنس، هنگامی که با چندین عدسی در یک لوله آزمایشهایی را انجام میدادند، کشف کردند که اشیا نزدیک بسیار بزرگتر ظاهر شدند. این کشف تبدیل به اجداد میکروسکوپهای نوری مرکب کنونی و تلسکوپها شد.
میکروسکوپهای اولیه از لحاظ ساختمانی کاملا ساده بودند و از دو عدسی و دو لوله متحرک تشکیل میشدند. برای درست کردن شی و تنظیم میکروسکوپ ساده، لولهها را به داخل و خارج حرکت میدادند و فقط اشیا غیر شفاف را میشد در این میکروسکوپها آزمایش کرد.
در ﺳﺎل 1609 ﮔﺎﻟﯿﻠﻪ درباره اﺳﺎس ﮐﺎر عدسیها ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ اﻧﺠﺎم داد و ﯾﮏ اﺑﺰار ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺎرآﻣﺪﺗﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻓﻮﮐﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﺳﺎﺧﺖ، یعنی تلسکوپهای اﻣﺮوزی. در ﺳﺎل 1655 راﺑﺮت ﻫﻮک ﮐﻪ ﯾﮏ ﻓﯿﺰﯾﮑﺪان اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻮد، اوﻟﯿﻦ ﻧﮕﺮش ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﯽ را اﻧﺠﺎم داد. ﻫﻮک ﮐﻪ 29 ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺖ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اوﻟﯿﻦ ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮپ ﺧﻮد ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻘﺎﯾﺎی ﮔﯿﺎﻫﯽ را در ﺑﺮﺷﯽ از ﭼﻮبﭘﻨﺒﻪ سلولهای ﻣﺮده دﯾﻮاره ﭘﻮﺳﺖ درﺧﺖ ﺑﻠﻮط ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﺪ.
او از آن چیزی که دﯾﺪه ﺑﻮد ﻧﻘﺎﺷﯽﻫﺎﯾﯽ کشید و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﺒﺎﻫﺖ اﺗﺎقکهای ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻓﺖ ﭼﻮب ﭘﻨﺒﻪ ﺑﺎ ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮر دﯾﺪه ﺑﻮد، ﻧﺎم اﯾﻦ اتاقکها را ﺳﻠﻮل ﮔﺬاﺷﺖ.
اﻣﺎ ﻫﻮک در آن زﻣﺎن نمیدانست ﮐﻪ درون اﯾﻦ اتاقکها، ﻣﺎده زﻧﺪهای ﮐﻪ اﻣﺮوزه آن را ﭘﺮوﺗﻮﭘﻼﺳﻢ ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﻢ وﺟﻮد دارد. ﻫﻮک ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﭼﻮب ﭘﻨﺒﻪ، اﺟﺰاء دﯾﮕﺮی از ﻣﻮﺟﻮدات را ﻣﺜﻞ ﺑﺎل ﺣﺸﺮات و ﭼﺸﻢ ﻣﺮﮐﺐ زﻧﺒﻮر ﻫﻢ ﺑﺮرﺳﯽ کرده و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺧﻮد را در ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم «ذره ﻧﮕﺎری» چاپ کرد.
پدر علم میکروسکوپی، آنتونی فان لیونهوک هلندی (1632-1723)، کار خود را بهعنوان شاگرد یک فروشگاه پارچه و قماش جایی که از ذرهبینها برای شمارش تعداد رج پارچهها استفاده میشد، آغاز کرد. او به تنهایی به روشهایی برای سنگ سابی و پرداخت عدسیهای کوچک با انحناهای بزرگ که بزرگنمایی تا 270 برابر را ایجاد میکنند دست پیدا کرد.
این امر منجر به ساخت میکروسکوپهایش و سپس دستیابی به یافتههایی در زیستشناسی شد که او را مشهور کردند. او اولین کسی بود که باکتریها، مخمرها، زندگی پر تکابو در یک قطره آب در مویرگها را دید و به توصیف مشاهدات پرداخت. لیونهوک نخستین کسی بود که میکروبها را دید و تا صد سال بعد هیچ کس دیگری پیدا نشد که بتواند کاری پیشرفتهتر از او انجام دهد. بعدها این ذرات کوچک را که او نخستین بار دید، باکتری نامیدند.
باکتری از واژهای یونانی به معنی میله کوچک گرفته شده است. او همچنین از لنزهای خود برای مطالعات پیشگامانه در زمینههای متنوعی از اشیا و موجودات زنده و غیر زنده استفاده کرد و یافتههای خود را در طی صد گزارش به انجمن سلطنتی و آکادمی فرانسه ارائه داد. لیوون هوک توانست 419 میکروسکوپ و عدسی بسازد. او هر بار که عدسی با میکروسکوپ بهتری میساخت، میتوانست میکروارگانیسمهای کوچکتری را ببیند.
ﻟﯿﻮﻧﻬﻮک در ﺳﺎل 1683 میلادی، ﻋﺪﺳﯽ دﯾﮕﺮی ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ذرات ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻮﭼﮏ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ. او ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ذرات ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮﺟﻮدات زندهای ﺑﺎﺷﻨﺪ، وﻟﯽ آنﻫﺎ آنقدرﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺜﻞ ﻧﻘﻄﻪﻫﺎ و ﻣﯿﻠﻪهای ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽآﻣﺪﻧﺪ.
او ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻋﺪﺳﯽ دیگری ﺑﺴﺎزد ﮐﻪ آنقدر ﻗﻮی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آنﻫﺎ را واﺿﺢ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ، بنابراین ﻧﺎﭼﺎر شد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آنﻫﺎ را رﻫﺎ کند.سراﻧﺠﺎم در ﺳﺎلهای دﻫﻪ 1780 میلادی، اوﺗﻮﻓﺮﯾﺪرﯾﮏ ﻣﻮﻟﺮ، زﯾﺴﺖﺷﻨﺎس داﻧﻤﺎرﮐﯽ شرایطی را فراهم کرد ﮐﻪ ﻣﯿﮑﺮوبﻫﺎ اﻧﺪﮐﯽ واضحتر ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮﻧﺪ. او ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻼش ﮐﺮد باکتریها را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺷﮑﻞهای ﻣﺘﻔﺎوت، ﺑﻪ ﮔﺮوههای ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻨﺪ. شما می توانید برای خرید میکروسکوپ بر روی لینک خرید میکروسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شهر کلیک کنید و تمام میکیروسکوپ دیدن بفرمائید
برای دریافت پی دی اف مقاله میکروسکوپ را بیشتر بشناسید کلیک کنید
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و میکروسکوپ را بیشتر بشناسید
منظومه شمسی شامل نه سیاره است که به ترتیب نزدیکی به خورشید عبارتند از عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس، نپتون و در نهایت سیاره نهم. منظومه شمسی از خورشید آغاز میشود، از چهار سیاره درونی میگذرد، از طریق کمربند سیارکی به چهار غول گازی و سپس به کمربند کویپر و فراتر از آن به هلیوپوز میرسد.
دانشمندان تخمین میزنند که لبه منظومه شمسی حدود ۹ میلیارد مایل (معادل ۱۵ میلیارد کیلومتر) از خورشید فاصله دارد. در سمت دیگر هلیوپاز، ابر اورت کروی و بزرگ قرار دارد که تصور میشود اطراف منظومه شمسی را فرا گرفته است. در این مقاله شما را با سیاره های منظومه شمسی بیشتر آشنا میکنیم، پس همراهمان بمانید.
بر اساس تعریف اتحادیه بینالمللی اخترشناسی، سیاره جسمی است که دور خورشید میچرخد بدون اینکه ماهواره جسم دیگری باشد. همچنین به اندازهای بزرگ است که توسط نیروی گرانش خود میچرخد و اطراف خود را تا حد زیادی از اجرام دیگر پاکسازی کرده است.
چهار سیاره درونی نزدیک به خورشید، یعنی عطارد، زهره، زمین و مریخ، بهدلیل داشتن سطح سنگی به «سیارههای زمینی» معروف هستند. اگرچه پلوتون نیز سطح صخره ای و هر چند یخزده دارد، در این گروه قرار نمیگیرد.
چهار سیاره بیرونی بزرگ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون، نسبت به سیاره های زمینی بسیار بزرگ هستند. همچنین، به جای سطوح سنگی بیشتر از گازهایی مانند هیدروژن، هلیوم و آمونیاک ساخته شدهاند، اگرچه ستارهشناسان معتقدند بعضی یا همه آنها ممکن است هسته جامد داشته باشند.
مشتری و زحل به غول های گازی و اورانوس و نپتون به غولهای یخی معروف هستند. اورانوس و نپتون آب اتمسفر بیشتری و سایر مولکولهای یخساز مانند متان، سولفید هیدروژن و فسفن دارند که در شرایط سرد به شکل ابر متبلور میشوند.
منظومه شمسی هشت سیاره واقعی دارد که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین روی لینک کلیک کنید. |
عطارد نزدیک ترین سیاره به خورشید و کوچکترین سیاره منظومه شمسی است. این سیاره فقط کمی بزرگ تر از ماه زمین است و گردش آن دور خورشید تنها ۸۸ روز طول میکشد. تفاوت دمای شب و روز در عطارد بسیار چشمگیر است. دمای این سیاره در طول روز به ۸۴۰ فارنهایت (۴۵۰ درجه سانتیگراد) میرسد. در مقابل، دمای آن در شب به ۲۹۰ فارنهایت (منهای ۱۸۰ درجه سانتیگراد) کاهش مییابد. جو عطارد بسیار نازک است و از اکسیژن، سدیم، هیدروژن، هلیوم و پتاسیم تشکیل شده است. این جو نازک نمیتواند جلوی شهاب سنگ ها را بگیرد و به همین دلیل، سطح عطارد مثل ماه پر از چاله است.
زهره داغترین سیاره منظومه شمسی و نمونه ای افراطی از اثر گلخانه ای است. میانگین دمای سطح زهره ۹۰۰ فارنهایت (۴۶۵ درجه سانتیگراد) است. این سیاره جو غلیظ بسیار سمی دارد که از ابرهای اسید سولفوریک تشکیل شده است. زهره در جهت مخالف سیاره های دیگر و از شرق به غرب میچرخد. این سیاره گاهی به عنوان دو قلوی زمین شناخته میشود، زیرا همان اندازه است و کوه ها و آتشفشانهای متعددی دارد.
زمین سومین سیاره از خورشید است که دو سوم سطح آن با آب پوشیده شده است. جو زمین سرشار از نیتروژن و اکسیژن است و به نظر میرسد تنها سیاره ای است که در آن حیات وجود دارد. زمین با سرعت ۱۵۳۲ فوت در ثانیه (۴۶۷ متر در ثانیه) کمی بیشتر از ۱۰۰۰ مایل در ساعت (معادل ۱۶۰۰ کیلومتر در ساعت) در خط استوا دور محور خود میچرخد. همچنین با سرعت بیش از ۱۸ مایل در ثانیه (۲۹ کیلومتر در ثانیه) دور خورشید میچرخد.
مریخ چهارمین سیاره از خورشید است. این سیاره سرد و بیابان مانند پوشیده از غبار اکسید آهن است که رنگ قرمز خاصی به آن میدهد. مریخ سرشار از صخره، کوه و دره است و طوفان های زیادی در آن رخ میدهد. بر اساس شواهد علمی، مریخ میلیاردها سال پیش بسیار گرمتر و مرطوب تر بوده و حتی شاید رودخانه و اقیانوس داشته است. دانشمندان همچنین معتقدند که مریخ در گذشته شرایط لازم برای حیات باکتری ها و سایر میکروب ها را داشته است.
مشتری پنجمین سیاره از خورشید و بزرگترین سیاره منظومه شمسی است. این غول گازی با ۷۵ قمر، بیش از دو برابر کل سیاره های دیگر جرم دارد. ابرهای چرخان مشتری به دلیل انواع مختلف گازهای کمیاب از جمله یخ آمونیاک، بلورهای هیدروسولفید آمونیوم و همچنین یخ و بخار آب، رنگارنگ هستند. یکی از ویژگیهای معروف مشتری لکه سرخ بزرگ در ابرهای چرخان آن است که قطر آن به بیش از ۱۶ هزار کیلومتر میرسد.
برای اطلاع از مقاله تلسکوپ فضایی جیمز وب روی لینک کلیک کنید. |
زحل ششمین سیاره از خورشید که توسط حلقه پیرامون خود از سایر سیاره ها متمایز شده است. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند منشا این حلقه که از یخ و سنگ تشکیل شده است، چیست. این سیاره گازی عمدتا هیدروژن و هلیوم است و کمچگالیترین سیاره منظومه شمسی محسوب میشود. زحل همچنین قمرهای زیادی دارد که تعداد آنها بر اساس آخرین آمار به ۱۴۵ عدد میرسد.
اورانوس هفتمین سیاره از خورشید با ابرهای سولفید هیدروژن است. این سیاره مانند زهره از شرق به غرب میچرخد ولی برخلاف زهره یا سیارههای دیگر، استوای آن تقریبا عمود بر مدارش است. ستارهشناسان معتقدند که تقریبا ۴ میلیارد سال پیش جرمی دو برابر زمین با اورانوس برخورد کرده و آن را کج کرده است. این شیب باعث ایجاد فصول شدید میشود که بیش از ۲۰ سال طول می کشد. میانگین دمای اورانوس منفی ۳۲۰ درجه فارنهایت (۱۹۵- درجه سانتیگراد) است.
نپتون هشتمین سیاره از خورشید و سردترین سیاره منظومه شمسی است. میانگین دمای نپتون در بالای ابرها منفی ۳۴۶ درجه فارنهایت (۲۱۰- درجه سانتیگراد) است. نپتون تقریبا اندازه اورانوس است و بادهای قوی مافوق صوت در آن میوزد. فاصله نپتون از خورشید بیش از ۳۰ برابر زمین است. جرم آن نیز حدود ۱۷ برابر زمین است و هسته سنگی دارد.
پلوتون قبلا نهمین سیاره از خورشید شناخته میشد ولی از سال ۲۰۰۶ در دسته سیارههای کوتوله قرار گرفته است. پلوتون از ماه زمین کوچکتر است و مدار بیضوی دارد. این سیاره یک دنیای یخی بسیار فعال و پوشیده از یخچالهای طبیعی، کوههای آب یخی، تپههای یخی و احتمالا حتی آتشفشانهای سرمایی است که گدازههای یخی تشکیلشده از آب، متان یا آمونیاک را فوران میکنند.
احتمال وجود سیاره نهم در سال ۲۰۱۶ مطرح شد. این جرم آسمانی که با عنوان سیاره X هم شناخته میشود، بر اساس تخمینها ۱۰ برابر زمین جرم دارد. این سیاره هنوز رصد نشده است. منظومه شمسی مجموعهای از سیارهها، قمرها، سیارکها و اجرام دیگری است که دور خورشید میچرخند. پیشرفت تلسکوپهای زمینی و فضایی به کشف هر چه بیشتر این منظومه کمک خواهد کرد.
نتیجه
دانشمندان همچنان به مطالعات خود پیرامون منظومه شمسی ادامه می دهند تا اطلاعات جدیدتر و جالب تری را راجع به منظومه شمسی بیابند. در ضمن دانشمندان در صدد این هستند که منظومه های دیگری را نیز کشف کنند تا شاید تمدن های دیگری در این دنیا دیده شود. پیشرفت علم در زمینه نجوم و ستاره شناسی به گونه ای پیش رفت که دانشمندان این حوزه توانستند با تلسکوپ به اکتشافات جدید تری دست پیدا کنند. این پیشرفت ها آنقدر بیشتر شد که تلسکوپ هایی برای امتشاف به فضا نیز فرستاده شد.
همچنین مردمی که در زمان فراغت خود علاقه به دیدت آسمان داشتند نیز توانستند با خرید تلسکوپ به شگفتی های آسمان پی ببرند. اگر شما هم به دیدن آسمان شب علاقمند هستید می توانید با مراجعه به سایت آسمان شب مراجعه کرده و خرید تلسکوپ مد نظر خود را با خیالی آسوده تجربه کنید.
برای دانلود مقاله هر چیزی که باید درباره سیاره های منظومه شمسی بدانید روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و هر چیزی که باید درباره سیاره های منظومه شمسی بدانید
تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) بزرگترین و قدرتمندترین تلسکوپ فضایی ساختهشده تا به امروز است. این تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری در حال کاوش است تا تاریخچه کیهان را از انفجار بزرگ تا شکلگیری سیارههای فراخورشیدی و فراتر از آن کشف کند. در این مقاله با این تلسکوپ بیشتر آشنا میشوید، پس همراهمان بمانید.
ساخت این تلسکوپ حدود ۴۰ میلیارد دلار هزینه داشته است و ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA)، آژانس فضایی کانادا، بیش از ۳۰۰ دانشگاه، سازمان و شرکت در ۲۹ ایالت آمریکا و ۱۴ در ساخت آن همکاری کردهاند. طراحی و ساخت این تلسکوپ در سال ۱۹۹۶ کلید خورد ولی پرتاب آن به فضا به دلایل مختلفی به تاخیر افتاد. در سال ۲۰۱۸، ایراد در بخش محافظ خورشیدی و سپس کووید ۱۹ از جمله دلایل به تعویق افتادن این پروژه بودند.
سرانجام این تلسکوپ در ۲۵ دسامبر سال ۲۰۲۱ از فرانسه با موفقیت به فضا پرتاب شد. در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۲، ناسا از اولین تصویر باکیفیت علمی که توسط آن گرفته شده بود، رونمایی کرد که عمیقترین نمای فروسرخ جهان را تا به امروز نشان میدهد.
نحوه کارکرد JWST بسیار شبیه هر تلسکوپ دیگری است، یعنی گرفتن نور و متمرکز کردن آن برای دیدن اشیا دورتر. JWST در بخش متفاوتی از طیف الکترومغناطیسی نسبت به چشمان ما میبیند. بهعبارت دیگر، ما نور مرئی را میبینیم اما تلسکوپ فضایی جیمز وب مثل دوربین امنیتی دید در شب، مادون قرمز یا «گرما» را میبیند. این تلسکوپ واقعا بزرگ است و میتواند نور بسیار بیشتری را جذب کند و بنابراین اجسام دورتر، کوچکتر و سردتر را ببیند.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین روی لینک کلیک کنید. |
تجهیزات و امکانات این تلسکوپ عبارتند از:
هرچقدر چیزی در جهان دورتر باشد، سریعتر از ما دور میشود. یک جسم سریع چیزی به نام انتقال به تابش قرمز را تجربه میکند که باعث می شود قرمزتر به نظر برسد. در نهایت، وقتی چیزی خیلی دور است، حتی قرمزتر از قرمز شده و مادون قرمز میشود. بههمین دلیل است که JWST میتواند بیشتر از هر تلسکوپی دیگری ببیند. از آنجایی که رسیدن نور به ما زمان میبرد، دورترین اجسام قدیمیترین هستند. تلسکوپهایی مانند هابل و JWST به گذشته نگاه میکنند. تلسکوپ فضایی جیمز وب میتواند تقریبا به ابتدای جهان یعنی ۱۳.۷ میلیارد سال پیش نگاه کند.
JWST حول نقطهای در فضا به نام نقطه لاگرانژی L2 میچرخد که در ۱.۵ میلیون کیلومتری ما قرار دارد. L2 یک چاه گرانشی است، بنابراین به سوخت کمتری برای نگه داشتن تلسکوپ در آن نیاز داریم. L2 ما را در اطراف خورشید دنبال میکند و بههمین دلیل همیشه قادر به برقراری ارتباط و دانلود تصاویر از جیمز وب هستیم.
JWST روی چهار حوزه متمرکز است:
نخستین نور به مراحل اولیه جهان پس از انفجار بزرگ اشاره دارد که جهان را به شکلی که امروز میشناسیم، آغاز کرد. در اولین مراحل پس از انفجار بزرگ، جهان مجموعهای از ذرههای مختلف (مانند الکترون، پروتون و نوترون) بود. زمان امکان مشاهده نور فراهم شد که جهان به اندازه کافی سرد شد و این ذرهها شروع به ترکیب شدن کردند. JWST همچنین رویدادهای بعد از تشکیل اولین ستارهها، یعنی دوران یونیزاسیون مجدد را بررسی میکند.
بررسی کهکشانها روشی مفید برای مشاهده نحوه سازماندهی ماده در مقیاسهای بزرگ است که اطلاعاتی را درباره مسیر تکامل جهان فراهم میکند. کهکشانهای مختلفی که امروزه میبینیم طی میلیاردها سال تکامل یافتهاند و یکی از اهداف JWST این است که به اولین کهکشانها نگاه کند تا این تکامل را بهتر درک کند.
«ستونهای آفرینش» سحابی عقاب از معروفترین زادگاههای ستارهها محسوب میشود. ستارهها در ابرهای گازی متولد میشوند و رشد آنها فشار تشعشعی اعمال میکند که باعث پراکنده شدن گاز میشود. دیدن داخل گاز دشوار است. چشمهای مادون قرمز JWST به منابع گرما از جمله ستارههایی که در این گازها متولد میشوند، نگاه میکند.
در دهه گذشته سیارههای فراخورشیدی متعددی با استفاده از تلسکوپ فضایی کپلر ناسا کشف شده است. حسگرهای قدرتمند JWST با عمق بیشتری به این سیارهها نگاه کرده و از جو آنها تصویربرداری میکنند. بررسی جو و شرایط شکلگیری سیاره به دانشمندان کمک میکند تا میزان قابل سکونت بودن آن را بهتر پیشبینی کنند.
برای اطلاع از مقاله تمام چیزهایی که باید درباره کهکشان راه شیری بدانید روی لینک کلیک کنید. |
پیشرفت علمی حاصل «ایستادن روی شانههای غولها» است و JWST دقیقا این کار را انجام میدهد. بهعبارت دیگر، جیمز وب برای ادامه دادن راه هابل ساخته شده است. با وجود اهداف مشابه، این دو تلسکوپ تفاوتهایی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
خلاصه مطلب
جیمز وب یکی از بزرگترین و قدرتمندترین تلسکوپهایی است که به دست بشر ساخته شده است. این تلسکوپ انتظار میرود بینش جدیدی از هر مرحله از تاریخ جهان، شکلگیری نخستین ابرهای غبارگرفته تا تشکیل منظومه شمسی در اختیار دانشمندان قرار دهد. تلسکوپ جیمز وب به ما کمک خواهد کرد تا اندازه و ژئومتری جهان، ماده تاریک، انرژی تاریک و سرنوشت نهایی جهان هستی را بهتر درک کنیم.
علاقمندان به نجوم و عکاسی در شب می توانند با مراجعه به سایت آسمان شب اطلاعاتی مفید در مورد نجوم و تلسکوپ به دست آورند همچنین با خیالی آسوده برای خرید تلسکوپ اقدام نمایند.
برای دانلود مقاله تلسکوپ فضایی جیمز وب روی لینک کلیک کنید. |
آپولو ۱۱ اولین انسان روی ماه فضاپیمای آپولو ۱۱ در سال 1969، 3 فضانورد را به ماه برد که دو نفر از آنها برای اولین بار در تاریخ بشر روی سطح ماه قدم گذاشتند. سفر به ماه یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ محسوب میشود که میلیونها نفر در سراسر جهان آن را در تلویزیون دنبال کردند. در این مقاله با این ماموریت فضایی بیشتر آشنا میشویم، پس همراهمان بمانید.
خدمه آپولو ۱۱ فضانوردانی باتجربه بودند که تجربه فضانوردی را داشتند. «نیل آرمسترانگ» متولد ۵ آگوست ۱۹۳۰ در اوهایو، اولین غیرنظامی بود که فرماندهی دو ماموریت فضایی آمریکا را برعهده گرفت. این ماموریت اولین باری بود که قرار بود دو وسیله نقلیه در فضا به هم وصل شوند. آرمسترانگ مسئول هدایت جمینای ۸ بود.
«ادوین یوجین باز آلدرین»، متولد ۲۰ ژانویه ۱۹۳۰ در نیوجرسی، اولین فضانوردی بود که مدرک دکترا داشت. آلدرین هدایتگر جمینای ۱۲ بود و ۱۴۰ دقیقه در فضا پیادهروی کرد. او با این کار نشان داد که یک فضانورد میتواند خارج از فضاپیما بهطور موثر فعالیت کند. آلدرین همچنین خلبان ماژول قمری آپولو ۱۱ بود.
خلبان ماژول فرماندهی، سرهنگ دوم «مایکل کالینز»، متولد ۳۱ اکتبر ۱۹۳۰ در ایتالیا بود. کالینز در جولای ۱۹۶۶ هدایت جمینای ۱۰ را برعهده داشت و تقریبا یک ساعت و نیم را خارج از فضاپیما گذراند.
برنامهریزان پرواز به ماه در ناسا به مدت دو سال سطح ماه را مطالعه کردند تا بهترین مکان برای فرود را پیدا کنند. آنها با استفاده از باکیفیتترین عکسهایی که آن زمان از مدار و سطح ماه موجود بود تعداد دهانهها و تختهسنگها، صخرهها و تپهها را در هر محل فرود احتمالی بررسی کردند. اندازهگیری نور خورشید برای تعیین بهترین زمان فرود روی کره ماه نیز لازم بود. این اطلاعات مشخص کرد که فرود آمدن با توجه به سوخت و زمان مورد نیاز چقدر برای فضانوردان آسان است. این موضوع به برنامهریزان کمک کرد تا ۳۰ نامزد اولیه را به 3 نفر محدود کنند.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین روی لینک کلیک کنید. |
آپولو ۱۱ در ۱۶ ژوئیه ۱۹۶۹ از مرکز فضایی کندی در فلوریدا در ساعت ۹:۳۲ صبح به فضا پرتاب شد. در حین پرواز، دو نمایشگر تلویزیونی تصاویری را از داخل فضاپیما و یک نمایشگر دیگر تصاویری را از بیرون و نزدیک شدن به ماه نشان میداد.
آرمسترانگ و آلدرین بیستم جولای وارد ماژول قمری شدند که با نام مستعار «عقاب» شناخته میشد. این ماژول از ماژول خدمات فرماندهی با نام مستعار «کلمبیا» جدا شد و به سمت سطح ماه حرکت کرد.
ماژول قمری چهار روز بعد در ساعت ۴:۱۷ بعد از ظهر روی دریای آرامش ماه، یک منطقه بازالتی بزرگ فرود آمد. آرمسترانگ با جمله تاریخی «هوستون، ما در پایگاه آرامش هستیم. عقاب فرود آمد» فرود موفق روی سطح ماه را اعلام کرد.
تا دو ساعت بعد از فرود روی ماه، آرمسترانگ و آلدرین در ماژول باقی ماندند. با مشورت ناسا، آنها تصمیم گرفتند از استراحت برنامهریزیشده چهار ساعته خود صرف نظر کرده و کاوش را شروع کنند.
آرمسترانگ بیستم جولای ۱۹۶۹ در ساعت ۱۱:۵۶ شب از نردبان پایین آمد و این جمله تاریخی را گفت: «این گام کوچکی برای یک انسان و گامی بزرگ برای بشریت است.»
فضانوردان چند آزمایش مختلف روی سطح ماه انجام دادند، نمونههایی از خاک و سنگ ماه را جمعآوری کردند و پرچم ایالات متحده را برافراشتند. آنها با «ریچارد نیکسون»، رئیس جمهور ایالات متحده که صدای او از کاخ سفید مخابره میشد، صحبت کردند و یک لوح یادبود روی سطح ماه گذاشتند.
فضانوردان همچنین مدالهای یادبود برای چند فضانوردی که در پرواز و حین آموزش از دست رفته بودند (از جمله خدمه آپولو ۱۱ و اولین نفر در فضا، یوری گاگارین) به یادگار گذاشتند. آنها یک دیسک سیلیکونی ۱.۵ اینچی را که حاوی پیامهای دوستانه از ۷۳ کشور و اسامی رهبران کنگره و ناسا بود، روی سطح ماه قرار دادند.
فضانوردان در مجموع مسافتی حدود ۳۳۰۰ فوت (۱ کیلومتر) را روی سطح ماه طی کردند و نزدیک به ۲۰۰ فوت (۶۰ متر) از ماژول دور شدند تا از یک دهانه بزرگ بازدید کنند. آنها ۴۷.۵۱ پوند (۲۱.۵۵ کیلوگرم) نمونه از ماه جمعآوری کردند و گزارش دادند که حرکت کردن روی سطح ماه راحتتر از چیزی بود که انتظار داشتند.
ساعت ۱:۵۴ بعد از ظهر، بعد از بیست و یک ساعت و نیم روی ماه، ماژول ماهپیما دوباره به کلمبیا جایی که کالینز در آن منتظر بود، وصل شد. سپس، فضانوردان وارد کلمبیا شدند و ماژول عقاب در مدار ماه رها شد. با اینکه مکان دقیق ماهپیما عقاب مشخص نیست، فرض بر این است که هنوز در مدار ماه قرار دارد.
آپولو ۱۱ در ۲۴ جولای ساعت ۱۲:۵۰ بعد از ظهر در اقیانوس آرام، در فاصله چند مایلی از کشتی نجات، فرود آمد. خدمه پس از پوشیدن لباسهای عایق بیولوژیکی (برای جلوگیری از انتقال میکروبهای مضر از ماه)، فضاپیما را ترک کردند و سوار یک قایق لاستیکی شدند. آنها با هلیکوپتر به مرکز قرنطینه کشتی منتقل شدند و سپس به هیوستون رفتند و تا ۱۰ آگوست در قرنطینه ماندند.
برای اطلاع از مقاله تمام چیزهایی که باید درباره مریخ بدانید روی لینک کلیک کنید. |
سالگرد ماموریت آپولو ۱۱ با گذشت بیش از 50 سال همچنان جشن گرفته میشود. موفقیت آپولو ۱۱ در دوران جنگ سرد نشاندهندهی برتری تکنولوژی آمریکا در مقابل رقیب خود یعنی شوروی بود.
اگرچه سفر به ماه شور و هیجان زیادی بین مردم ایجاد کرد، اعتراضهای زیادی نیز به آن شد. برخی از افراد آپولو ۱۱ را نمادی از اختلاف طبقاتی در آمریکا میدانستند و معترض بودند که چرا سرمایه هنگفت این پروژه برای بهتر کردن زندگی انسانها در زمین خرج نشده است. بعد از موفقیت آپولو ۱۱، بیشتر مردم آمریکا خواستار کاهش بودجهی ناسا شدند.
نیل آرمسترانگ در ۲۵ آگوست ۲۰۱۲ در ۸۲ سالگی در اثر بیماری قبلی عروقی درگذشت. مراسم یادبود او در ۱۳ سپتامبر در کلیسای جامع واشنگتن برگزار شد. در سال ۲۰۱۵، همسر او کیفی پر از سنگهایی از کره ماه را پیدا و آن را به موزه اهدا کرد.
ماهواره ریکونایسان ناسا در سال ۲۰۱۲ محل فرود آپولو ۱۱، صداهای ضبطشده فضانوردان، آزمایشهای سطح ماه، عکسها و همچنین محل فرود آمدن آپولو ۱۱ را بررسی کرد و در سال ۲۰۱۴ یک مدل ۳ از آن را ساخت. آپولو ۱۱ که بهعنوان بزرگترین اتفاق فضایی تاریخ شناخته میشود، ماموریت ملی مهمی برای آمریکا بود. موفقیت این پروژه همچنان یکی از دستاوردهای مهم ناسا و بشریت است.
سخن پایانی
علاقمندان به نجوم و عکاسی در شب می توانند با مراجعه به سایت آسمان شب اطلاعاتی مفید در مورد نجوم و تلسکوپ به دست آورند همچنین با خیالی آسوده برای خرید تلسکوپ اقدام نمایند. خرید تلسکوپ در سایت ما کاملا مطمئن و ایمن خواهد بود.
برای دانلود مقاله آپولو ۱۱ اولین انسان روی ماه روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و آپولو ۱۱ اولین انسان روی ماه
استارشیپ، فضاپیمای نسل بعدی اسپیساکس با کاهش هزینه سفرهای فضایی و برخورداری از ظرفیت چشمگیر حمل بار، بیتردید روشهای اکتشاف منظومه شمسی را دگرگون خواهد کرد. موتورهای قدرتمند این فضاپیما نه تنها بار بیشتری را به مدار زمین میرسانند، بلکه راه را برای نصب تلسکوپ های فضایی جدید، ایستگاههای فضایی عظیم و حتی شهرهای مریخ هموار خواهند کرد.
بر اساس ادعای ایلان ماسک، استارشیپ حتی میتواند آغازگر عصر سفرهای موشکی باشد و پرواز از لسآنجلس به لندن را در کمتر از یک ساعت ممکن کند. او در سخنرانی معرفی استارشیپ در سال ۲۰۱۶، هدف اصلی آن را استعمار مریخ اعلام کرد. رفتن به مریخ در حال حاضر حدود ده میلیارد دلار برای هر نفر هزینه دارد که منطقی نیست. استارشیپ اولین موشکی است که این هزینه را کاهش میدهد و رفتن به مریخ را برای افراد بیشتری ممکن میکند. در این مقاله بیشتر با این فضاپیما آشنا خواهیم شد، پس همراهمان بمانید.
این فضاپیما از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول که به آن استارشیپ میگویند، یک فضاپیمای 50 متری است که قابلیت حمل انسان یا محموله را در فضا دارد. این بخش مجهز به چند موتور است که میتواند از آنها برای تغییر مدار یا فرود آمدن روی زمین، ماه یا سیاره های دیگر استفاده کند.
بخش دوم یک تقویتکننده فوق سنگین است که این فضا پیما را به فضا میراند. این موشک نقش حیاتی اما کوتاه مدت دارد. بعد از اینکه استارشیپ به ارتفاع کافی رسید، تقویتکننده خاموش میشود، جدا شده و به زمین میافتد.
بهطور کلی، این سیستم قویترین موشکی است که تا به حال ساخته شده و قدرت آن از سیستم پرتاب فضایی یا سترن ۵ بیشتر است. همچنین طوری طراحی شده است که کاملا قابل استفاده مجدد باشد. این ویژگی هزینه استفاده از آن را بهطور چشمگیری کاهش میدهد و رفتن به مریخ را با هزینهای معقول امکانپذیر میکند.
مهندسان اسپیسایکس نزدیک به 5 سال روی پروژه استارشیپ متمرکز بودند و در طول چند ماه اخیر، چند پرواز آزمایشی اولیه را با موفقیت انجام دادهاند. با این حال، هنوز چالشهای فنی زیادی پیش رو است.
اسپیس ایکس در حال حاضر روی آزمایش بخش فوقانی استارشیپ تمرکز کرده است. در آزمایشهای سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، این فضاپیما به تنهایی و بدون پشتیبانی تقویتکننده پرواز کرد. نتایج نشان داد که استارشیپ بدون تقویتکننده میتواند فرود بیاید ولی نمیتواند به فضا برود.
آزمایشهای موتورهای رپتور این موشک نیز در سال ۲۰۲۱ انجام شد و سپس چند موتور دیگر در سال ۲۰۲۲ به آن اضافه شد. در مجموع، این موشک باید 33 موتور را حمل کند که همه آنها باید برای پرتاب موفقیتآمیز با یکدیگر هماهنگ باشند. موشکهای محدودی چنین موفقیتی داشتهاند و شناختهشدهترین نمونه، پرتابگر N1 شوروی، هرگز وارد مدار نشد.
در ماه فوریه، اسپیسایکس 31 موتور را همزمان روشن کرد. این آزمایش کاملا موفق نبود زیرا دو موتور شروع به کار نکردند. با این حال، ماسک اعتقاد دارد که این تعداد برای رسیدن استارشیپ به مدار کافی است. در حال حاضر، به نظر میرسد که زمان راه اندازی تمام بخشهای این فضاپیما از راه رسیده است. زمان این آزمایش کاملا مشخص نیست ولی اسپیساکس بارها گفته است که در آینده نزدیک رخ خواهد داد.
هر زمان که این اتفاق رخ دهد، شاهد شلیک استارشیپ توسط تقویتکننده و گردش آن در مدار دور زمین خواهیم بود. تقویتکننده بعد از رساندن استارشیپ به فضا به اقیانوس میافتد، اگرچه بعضی گزارشها حکایت از آن دارد که اسپیساکس ممکن است سعی کند آن را فرود بیاورد.
فضاپیمای گران قیمت ماسک قبل از بازگشت به زمین جایی نزدیک به هاوایی، برای مدت کوتاهی در اطراف زمین پرواز خواهد کرد. اسپیساکس قصد دارد تا نشان دهد که میتواند استارشیپ را از نیز مدار فرود بیاورد، اگرچه در این آزمایش احتمالا در اقیانوس آرام سقوط خواهد کرد.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید. |
ماسک قصد دارد از این فضاپیما برای انتقال میلیونها تن مواد به سطح مریخ استفاده کند و پایگاهها و شهرهایی را در سیاره سرخ بسازد. اگرچه استارشیپ میتواند این کار را ممکن کند، ماسک برای رسیدن به اهدافش به یک ناوگان کامل از آن نیاز دارد.
استارشیپ راهی برای رساندن مصالح و مواد اولیه به مریخ است. با این حال، استعمار یک سیاره دیگر به فناوری و سرمایهگذاری بسیار بیشتری نیاز دارد. مریخ به پشتیبانی حیات، پایگاههایی برای طراحی و ساخت و راهی برای تغذیه ساکنان و زنده نگه داشتن آنها در طول طوفانهای گرد و غبار و زمستانهای سرد نیاز دارد.
در مجموع، مریخ یک چالش بزرگ است. اگر چه فضاپیمای ماسک میتواند دری را به سوی مریخ باز کند، ولی به تنهایی خیلی بیشتر از این پیش نخواهد رفت. مریخ پروژهای است که شاید دههها یا حتی قرنها طول بکشد.
در مقابل، ماه چشمانداز واقعبینانهتری است. استارشیپ میتواند در ماموریتهای ناسا همکاری کند و شاید یکی از اجزای مهم در ساخت پایگاه های ماه در آینده باشد. ناسا ممکن است روزی تصمیم بگیرد که کل پروژه ماه را به جای SLS پیرامون استارشیپ متمرکز کند ولی این چشمانداز در حال حاضر بسیار بعید به نظر میرسد.
بنابراین، حمل محموله حوزهای است که استارشیپ در آن میدرخشد. استارلینک قطعا به این موشک نیاز دارد ولی باز هم تقاضا برای پرتاب محموله به فضا کم است. استارشیپ ظرفیت گسترده جدیدی را به صنعتی میآورد که به نظر میرسد از قبل پر از موشک است.
در حال حاضر، اسپیسایکس بیش از نیمی از پرتابهای خود را به استارلینک اختصاص میدهد و مابقی به مشتریانی ارائه میشود که هزینه پرداخت میکنند. فضاپیمای ایلان ماسک ممکن است در نهایت به سرنوشتی شبیه به سرنوشت نادر فالکون هوی دچار شود.
اگرچه کاربردهای فوری فضاپیمای ماسک در حال حاضر محدود به نظر میرسد، در طولانی مدت، در دسترس بودن یک وسیله نقلیه پرتاب فوق سنگین ارزان قیمت طرفداران خود را پیدا خواهد کرد. همانطور که فالکون ۹ رونق دستگاههای ماهوارهای کوچک را تشویق کرد، استارشیپ نیز ممکن است امکانات دستگاههای مقیاس بزرگتر را تغییر دهد.
سخن پایانی
آیا استارشیپ واقعا چیزی را تغییر خواهد داد؟ برای متحول کردن سفرهای فضایی، این فضاپیما باید کاری بیشتر از چرخاندن افراد مشهور دور ماه انجام دهد.
کارآفرینان، آژانسهای فضایی و پژوهشگران در حال بررسی بیشتر راههای بهرهبرداری از استارشیپ هستند. این فضاپیما میتواند ما را با روشهایی که پیشتر به آنها فکر نکرده بودیم، به محدوده بیرونی منظومه شمسی ببرد. با وجود این، قبل از هر چیزی ابتدا باید ثابت کند که کار میکند.
علاقمندان به نجوم و عکاسی در شب می توانند با مراجعه به سایت آسمان شب اطلاعاتی مفید در مورد نجوم و تلسکوپ به دست آورند همچنین با خیالی آسوده برای خرید تلسکوپ اقدام نمایند. خرید تلسکوپ در سایت ما کاملا مطمئن و ایمن خواهد بود.
برای دانلود مقاله استارشیپ جاه طلبانه ترین فضاپیمای ساخته شده تا امروز روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و استارشیپ جاه طلبانه ترین فضاپیمای ساخته شده تا امروز