انواع میکروسکوپ‌های الکترونی و چگونگی تشکیل تصویر

انواع میکروسکوپ‌های الکترونی و چگونگی تشکیل تصویر

آیا تا به‌حال نام میکروسکوپ‌های الکترونی بازتابی، روبشی یا پروب روبشی را شنیده‌اید؟ به نظر شما هر کدام از آن‌ها مناسب مشاهده چه موجودات زنده یا اشیائی هستند؟

علاوه‌بر این، اگر این سوال برایتان ایجاد شده است که تصویرهای بسیار بزرگ از اجسام چگونه در میکروسکوپ ساخته می‌شوند و چه فرآیندی برای ساخت این تصاویر طی می‌شود، در این مقاله به سوالتان پاسخ می‌دهیم. بنابراین همراه ما باشید تا با انواع میکروسکوپ‌های الکترونی و چگونگی تشکیل تصویر آشنا شوید.

انواع میکروسکوپ الکترونی

امروزه ‌‌میکروسکوپ‌‌‌‌های الکترونی از قوی‌ترین ‌‌میکروسکوپ‌‌‌‌های در دسترس دانشمندان هستند و به آن‌‌‌ها اجازه مشاهده تصاویر در اندازه نانومتر را ‌‌می‌دهند.

این میکروسکوپ‌ها بزرگ و پر هزینه هستند، نیاز به تعمیر و نگهداری دارند و به لرزش و میدان مغناطیسی بسیار حساس هستند. با وجود این معایب، ‌‌میکروسکوپ‌‌‌‌های الکترونی یک دارایی بزرگ برای آزمایشگاه‌‌‌‌های تحقیقاتی به‌حساب ‌‌‌می‌‌آیند. انواع آن‌ها را در ادامه معرفی می‌کنیم.

‌‌1. میکروسکوپ الکترونی بازتابی Microscope Electron Reflection (MER)

از نظر ساختاری ‌‌میکروسکوپ الکترونی بازتابی (MER) بسیار شبیه به میکروسکوپ‌های الکترونی نگاره کار ‌‌می‌کند. در این میکروسکوپ الکترون‌‌‌‌های بازتابی شناسایی شده و برای مطالعه سطح نمونه گردآوری می‌شوند. این میکروسکوپ‌ها به‌طور معمول در همراهی پلاریزه چرخشی با انرژی پایین دارند و برای گرفتن تصویر ساختار ‌‌میکروسکوپ‌‌‌‌های الکترونی مورد استفاده قرار ‌‌‌می‌‌گیرند.

2. ‌‌میکروسکوپ الکترونی انتقالی روبشی  Scanning Transition Electron Microscope (STEM)

درست مانند میکروسکوپ‌های سنتی الکترونی گذاره، ‌‌میکروسکوپ الکترونی انتقالی روبشی (STEM) یک شعاع الکترون را از میان یک برش بسیار نازک از یک شی عبور ‌‌‌می‌‌دهند. در STEM‌‌ها به جای الکترون‌‌‌‌های عبوری از نمونه، پرتو‌‌‌‌های الکترونی پیش از عبور از نمونه سبب تشکیل تصویر روی صفحه نمایش ‌‌می‌شوند.

سیگنال‌‌‌‌های مختلفی که از سطح مشخصی از نمونه تولید ‌‌می‌شوند، ‌‌می‌توانند به‌طور جداگانه یا همزمان جمع‌آوری شوند و برای به‌دست آوردن اطالاعات تکمیلی از نمونه مورد استفاده قرار گیرند.

قابلیت مهم دستگاه‌‌‌‌های STEM تشکیل باریکه‌‌‌‌هایی با روشنایی بالا است. ویژگی جالب دیگر STEM انعطاف‌پذیری بسیار زیاد آن در سیستم آشکارسازی است. این تصاویر ترکیبی از بزرگنمایی بالای STEM و جزئیات سطحی بهتر حاصل در STEM است. STEM‌ها معمولا برای انجام تجزیه و تحلیل‌‌‌‌های بسیار پیچیده‌ای از اشیا و نمونه‌‌هایی که تنها با استفاده از STEM ممکن است، استفاده ‌‌‌می‌‌شوند.

لیست و قیمت تمام میکروسکوپ ها در سایت 

3. میکروسکوپ الکترونی گذاره Transition Electron Microscope (TEM)

میکروسکوپ الکترونی گذاره اولین نسل از میکروسکوپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های الکترونی است که دانشمندان توسعه دادند. پرتویی از الکترون‌‌‌‌‌‌‌‌ها به سمت یک شئ فرستاده می‌شود و تصاویر بلافاصله پس از اینکه از خلال یک برش نازک از نمونه عبور می‌کنند، ثبت می‌شوند.

بعضی از الکترون‌‌‌‌‌‌‌‌ها ممکن است منعکس شوند، در حالی که بعضی از آن‌ها احتمال دارد که از میان جسم عبور کنند. الکترون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که از میان نمونه عبور می‌کنند، شناسایی می‌شوند و برای ایجاد تصویر نمونه به‌کار می‌روند.

4. میکروسکوپ الکترونی نگاره Scanning Eletron Microscope (SEM)

میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) نوع ساده‌تر میکروسکوپ الکترونی است. این نوع میکروسکوپ‌‌‌‌‌‌‌‌ها حدود ۱۰ برابر قدرت کمتری نسبت به TEM‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها دارند، اما تصویری واضح با رزولوشن بالا و سیاه و سفید از نمونه به دست می‌دهند. برای بررسی نمونه با این میکروسکوپ نمونه با لایه‌ای نازک از فلز سنگین به‌صورت یکنواخت پوشیده شود.

5. ‌‌میکروسکوپ پروب روبشی Scanning Probe Microscope (SPM)

‌‌میکروسکوپ پروب روبشی مجموعه‌ای از تکنیک‌‌‌‌هایی است که سطح ماده را با قدرت تفکیک بالا در محدوده نانومتر و حتی آنگستروم بررسی می‌کند و تصاویری از یک خاصیت فیزیکی یا شیمیایی یا مکانیکی سطح یا توپوگرافی آن ارائه ‌‌می‌دهد. علاوه‌بر این در این ‌‌میکروسکوپ‌‌‌ها امکان جمع آوری اطلاعاتی غیر از وضعیت سطح ماده نیز وجود دارد.

خرید میکروسکوپ دیجیتال

در این تکنیک مانند سایر روش‌‌‌‌های ‌‌میکروسکوپی روبشی مانند ‌‌میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، سطح نمونه توسط یک سوزن با پروب روبش داده می‌شود. سپس با اندازه‌گیری و پردازش سیگنال به‌دست آمده از نقاط مختلف سطح روبش شده روی نمونه، تصویر آن سطح را تهیه می‌کنند.

قدرت تفکیک و بزرگنمایی ‌‌میکروسکوپ پروب رویشی بهتر از ‌‌میکروسکوپ‌‌‌‌های الکترونی متداول است و توانایی تهیه تصاویر سه بعدی از اتم‌‌ها را نیز فراهم می‌کند. علاوه‌بر تهیه تصویر این تکنیک امکان جابجایی اتم‌‌ها را نیز ایجاد می‌کند.

نحوه تشکیل و مشاهده تصویر در میکروسکوپ

نور به‌صورت موج سینوسی پیوسته انتشار نمی‌‌یابد ولی ‌‌می‌توان تصور کرد که یک فوتون مانند یک بار ولی با سرعت ۳۰۰۰۰۰ کیلومتر در ثانیه حرکت ‌‌می‌کند. از طرفی چون این ذرات به‌طور پی در پی در حال تعقیب یکدیگر هستند، در عمل راهی جز نمایش آن‌‌‌ها به‌صورت یک موج پیوسته نیست.

 فوتون‌‌‌‌های نوری ‌‌‌می‌‌توانند طول موج‌‌‌‌های متفاوتی داشته باشند. رنگ نور را طول موج آن مشخص می‌کند. مخلوط نور‌‌‌‌های مختلف شبکیه چشم را تحریک می‌کند و انسان احساس می‌کند رنگ را سفید می‌بیند.

اکثرا اشیایی که توسط ‌‌میکروسکوپ مشاهده ‌‌می‌شوند نسبت به نور شفاف هستند و اجزای آن‌‌‌ها تنها وقتی قابل مشاهده است که نسبت به زمینه کنتراست در شدت یا رنگ داشته باشند.

وقتی نور سفید به یک جسم قرمز بتابد، تما‌‌‌می ‌‌طول موج‌‌‌‌های موجود در نور سفید به جز نور قرمز در آن جذب ‌‌می‌شوند. بنابراین یک جسم با ناحیه قرمز را در یک زمینه سفید به این خاطر که دارای کنتراست رنگی است، ‌‌می‌توان دید.

عدسی شیئی در ‌‌میکروسکوپ که یک عدسی همگرا با فاصله کانونی کوچک است، تصویر حقیقی، وارونه و بزرگ‌تر از شی را تشکیل ‌‌می‌دهد. برای این منظور شی باید بین FO کانون عدسی شیئی و ۲ FO قرار گیرد. توان عدسی شیئی بزرگ‌تر از توان عدسی چشمی است و تصویر اول را بزرگ‌تر ‌‌می‌کند.

عدسی چشمی مثل ذره بین عمل ‌‌می‌کند. تصویر حاصل از عدسی شیئی باید در فاصله کانونی عدسی چشمی ‌‌باشد. از این شی تصویر مجازی نهایی تشکیل ‌‌می‌شود که بزرگ‌تر است. شما می توانید برای خرید میکروسکوپ بر روی لینک خرید میکروسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شهر کلیک کنید و از تمام میکروسکوپ ها دیدن بفرمائید.

برای دریافت پی دی اف مقاله انواع میکروسکوپ‌های الکترونی و چگونگی تشکیل تصویر کلیک کنید

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و انواع میکروسکوپ‌های الکترونی و چگونگی تشکیل تصویر

ماه گرفتگی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟

ماه گرفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که زمین بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد و سایه آن روی ماه می‌افتد. خسوف فقط در طول ماه کامل رخ می‌دهد. این پدیده بین تماشاگران آسمان در سراسر جهان بسیار محبوب است. زیرا برای لذت بردن از آن، برخلاف خورشیدگرفتگی، نیازی به تجهیزات تخصصی نیست. در سال ۲۰۲۴، زمین دو ماه گرفتگی را تجربه خواهد کرد. یک ماه گرفتگی نیم‌سایه‌ای در ۲۵ مارس و یک ماه گرفتگی جزئی که در ۱۷ تا ۱۸ سپتامبر رخ خواهد داد. برای شناخت بیشتر این پدیده زیبا تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

ماه گرفتگی چیست؟

ماه گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که زمین مانع رسیدن نور خورشید به ماه می‌شود و روی سطح ماه سایه می‌اندازد. وقنی زمین خورشید را مسدود می‌کند، دو سایه ایجاد می‌کند که در طول خسوف روی ماه می‌افتد. سایه اول یا آمبرا کامل و تیره است و سایه دوم که به‌ عنوان نیم‌سایه شناخته‌ می‌شود، بیرونی و جزئی است. خسوف بسته به محل قرار گرفتن خورشید، زمین و ماه در زمان وقوع، در یکی از سه دسته زیر قرار می‌گیرد.

• ماه گرفتگی کامل: سایه زمین روی کل ماه می‌افتد.
• ماه گرفتگی جزئی: در این حالت، فقط بخشی از ماه زیر سایه زمین قرار می‌گیرد. سایه زمین در سمت ماه رو به زمین تاریک به نظر می‌رسد. به گفته ناسا، اینکه چه مقدار از سایه را می‌بینیم به همترازی خورشید، زمین و ماه بستگی دارد.
• ماه گرفتگی نیم‌سایه‌ای: قسمت بیرونی رنگ‌ پریده سایه زمین روی ماه می‌افتد. این نوع خسوف به اندازه دو نوع دیگر قابل ‌مشاهده نیست.

 

چرا ماه گرفتگی رخ می دهد؟

خسوف زمانی اتفاق می‌افتد که ماه هنگام کامل بودن در آسمان زمین دقیقا در مقابل خورشید قرار بگیرد. با این‌ حال هر ماه، یعنی در هر ماه کامل، یک خسوف نداریم. دلیل این امر ساده است. مدار ماه کمی بیش از ۵ درجه به سمت مدار زمین متمایل است. بنابراین، ماه کامل معمولا از بالا یا پایین سایه زمین می‌گذرد. وقتی خورشید، زمین و ماه در یک راستا قرار بگیرند و ماه به‌ طور جزئی یا کامل از زیر سایه زمین عبور کند، خسوف رخ می‌دهد.

ماه گرفتگی کامل چیست؟

وقتی که ماه به‌ طور کامل وارد مخروط سایه تاریک زمین (آمبرا) می‌شود، ماه گرفتگی کامل اتفاق می‌افتد. در فاصله متوسط ماه از زمین که ۲۳۹۰۰۰ مایل (۳۸۳۰۰۰ کیلومتر) است،‌ قطر آمبرا تقریبا به ۵۸۰۰ مایل (۹۳۳۴ کیلومتر) می‌رسد. قطر ماه نزدیک به ۲۲۰۰ مایل (۳۵۴۰ کیلومتر) است، بنابراین به‌ راحتی در سایه زمین پنهان می‌شود.

برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید.

در طول ماه گرفتگی چه اتفاقی می‌افتد؟

در طول خسوف، خورشید، زمین و ماه به‌ صورتی در یک راستا قرار می‌گیرند که زمین مانع رسیدن نور خورشید به ماه می‌شود و سایه‌ای روی سطح ماه می‌اندازد. این‌که ماه در نیم‌سایه قرار بگیرد یا سایه کامل، نوع خسوف را تعیین می کند. مثلا در طول خسوف کامل، سایه زمین به‌ طور کامل سطح ماه را می‌پوشاند.

چرا ماه در طول خسوف قرمز می‌شود؟

در طول خسوف کامل، سطح ماه قرمز به ‌نظر می‌رسد و به‌ همین دلیل لقب ماه خونی را آن داده‌اند. ظاهر قرمز وهم‌انگیز ماه در این شرایط به دلیل تعامل نور خورشید با جو زمین است. وقتی نور خورشید به زمین می‌رسد، جو طول موج‌های مختلفی را پراکنده کرده و فیلتر می‌کند. طول موج‌های کوتاه‌تر مانند نور آبی به بیرون پراکنده می‌شوند، در حالیکه طول‌موج‌های بلندتر مانند قرمز به سمت سایه زمین خم یا شکسته می‌شوند.

وقتی که ماه در طول خسوف کامل از سایه کامل زمین عبور می‌کند، نور قرمز از سطح ماه منعکس می‌شود و به آن ظاهر قرمز خونی می‌دهد. به گفته دانشمندان ناسا، اینکه ماه در طول خسوف کامل چقدر طلایی، نارنجی یا قرمز به نظر برسد، به مقدار غبار، آب و سایر ذرات در جو زمین بستگی دارد. سایر عوامل جوی مانند دما و رطوبت نیز بر ظاهر ماه هنگام خسوف تاثیر می‌گذارند.

 

ماه گرفتگی هر چند وقت یک بار اتفاق می‌افتد و چقدر طول می‌کشد؟

از نظر نجوم، خسوف پدیده نسبتا رایجی است و طبق گفته موزه تاریخ ملی، هر سال حدود سه ماه گرفتگی رخ می‌دهد. طبق آمار، تقریبا ۲۹ درصد از ماه گرفتگی‌ها کامل هستند.

خسوف کامل را می توان از هر جایی به‌ طور متوسط هر ۲.۵ سال یک بار مشاهده کرد. این پدیده معمولا چند ساعت طول می‌کشد و تمام مدت آن (مدت زمان تاریکی کامل ماه) بین ۳۰ دقیقه تا بیش از یک ساعت است. خسوف راحت‌تر از خورشیدگرفتگی قابل‌ مشاهده است. زیرا از هر جایی را که ماه در آن در بالای افق قرار دارد، با چشم غیرمسلح می‌توان دید.

تفاوت خسوف با کسوف چیست؟

خورشیدگرفتگی یا کسوف زمانی رخ می‌دهد که ماه از مقابل خورشید عبور می‌کند. در مقابل، خسوف زمانی اتفاق می‌افتد که ماه از سایه زمین عبور می‌کند. جالب است که بدانید خورشیدگرفتگی همیشه حدود دو هفته قبل یا بعد از ماه گرفتگی رخ می‌دهد. فراموش نکنید که هیچ وقت نباید به‌ طور مستقیم به خورشید نگاه کنید، حتی در زمان خورشیدگرفتگی کامل. برای تماشای کسوف باید از محافظی مانند عینک خورشیدگرفتگی تاییدشده یا دوربین‌های فیلتردار استفاده کنید.

چگونه می‌توان ماه گرفتگی را مشاهده کرد؟

خسوف یکی از پدیده‌هایی است که به‌ راحتی می‌توان آن را رصد کرد. برای تماشای خسوف کافی است بیرون بروید، به بالا نگاه کنید و از جلوه زیبای آن لذت ببرید. هیچ نیازی به تلسکوپ یا تجهیزات خاص دیگر نیست. با این‌ حال، دوربین‌های دوچشمی یا تلسکوپ‌های کوچک جزئیات سطح ماه را نشان می‌دهند. اگر خسوف در زمستان است و می‌خواهید کل فرایند را تماشا کنید، نوشیدنی گرم و پتو یا صندلی برای راحتی همراه داشته باشید.

برای اطلاع از مقاله نپتون: همه چیز در مورد هشتمین سیاره منظومه شمسی روی لینک کلیک کنید.

نتیجه

دانشمندان نیز علاقه زیادی به تماشای خسوف دارند. نوآ پترو، دانشمند پژوهشی در مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا در مریلند می‌گوید: «ما می‌توانیم از آنچه در طول خسوف کامل روی سطح ماه می‌افتد، اطلاعات بسیار مفیدی به‌دست آوریم. درسته که برای دیدن خسوف نیازی به تجهیزاتی مثل تلسکوپ نیست ولی با تلسکوپ می توانید جزئیات بیشتری را از تغییرات ماه در زمان خسوف ببینید. در ضمن خرید تلسکوپ باعث می شود شما با دنیای جدیدی از این دنیا آشنا شوید و شگفتی های جدیدی را مشاهده کنید. اگر علاقمند به ستاره شناسی و نجوم هستید با خرید تلسکوپ از سایت موسسه طبیعت آسمان شب رویاهای خود را به حقیقت نزدیک کنید.

برای دانلود مقاله ماه گرفتگی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟ روی لینک کلیک کنید.

 منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و ماه گرفتگی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟

نظریه بیگ بنگ چیست؟

نظریه بیگ بنگ پذیرفته‌شده‌ترین توضیح درباره چگونگی شروع جهان است. این نظریه می‌گوید جهانی که می‌شناسیم با یک نقطه منفرد بی‌نهایت داغ و متراکم آغاز شد، ۱۳.۷ میلیارد سال متورم و کشیده شد و حال به کیهان امروزی همچنان در حال انبساط تبدیل شده است.

فناوری موجود هنوز به اخترشناسان اجازه نمی‌دهد که منشا کیهان را پیدا کنند. در واقع، بسیاری از آن‌ چه در مورد بیگ بنگ می‌دانیم از فرمول‌ها و مدل‌های ریاضی به‌ دست آمده است. بیشتر جامعه نجومی این نظریه را قبول دارند ولی برخی از نظریه‌ پردازان علاوه‌ بر  نظریه بیگ بنگ، نظریه‌های دیگری مثل مانند تورم ابدی یا جهان در حال نوسان را پیشنهاد می‌کنند. جای تردید نیست که اصطلاح بیگ بنگ به گوشتان خورده است. پس اگر می‌خواهید با این نظریه بیشتر آشنا شوید، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

تولد جهان

حدود ۱۳.۷ میلیارد سال پیش، همه چیز در کل جهان در یک تکینگی بی‌نهایت کوچک، نقطه‌ای با چگالی و گرمای بی‌نهایت، متراکم شده بود.

ناگهان یک انبساط انفجاری آغاز شد و جهانی را که می‌شناسیم با سرعتی بیشتر از سرعت نور به سمت بیرون پرتاب کرد. این دوره تورم کیهانی بود که تنها کسری از ثانیه طول کشید. وقتی تورم کیهانی به پایان رسید، سیل ماده و تشعشع که به‌عنوان بازگرمایش شناخته می‌شود، شروع به پر کردن جهان ما با موادی کرد که امروز می شناسیم. این مواد شامل ذرات، اتم‌ها، موادی که تبدیل به ستاره‌ها و کهکشان‌ها می‌شوند و مواد دیگر بود.

به گفته ناسا، همه این اتفاق‌ها تنها در اولین ثانیه پس از شروع جهان اتفاق رخ داده است، یعنی زمانی که دمای همه چیز هنوز شدیدا بالا و حدود ۱۰ میلیارد درجه فارنهایت (۵.۵ میلیارد سانتیگراد) بود. کیهانی که پدیدار شد، حاوی مجموعه وسیعی از ذرات بنیادی مانند نوترون‌ها، الکترون‌ها و پروتون‌ها بود که بلوک‌های سازنده هر چیزی را که امروز وجود دارد تشکیل می‌دهند.

 

چه کسی نظریه بیگ بنگ را مطرح کرد؟

تلسکوپ هابل اولین مشاهدات را تنظیم کرد. شواهد نظریه بیگ بنگ به‌ ویژه در دهه ۱۹۷۰ با شناسایی تابش زمینه ریزموج کیهانی (CMB) ادامه یافت. اصطلاح بیگ بنگ اولین بار در اواخر دهه ۱۹۴۰ توسط ستاره‌شناسی به اسم «فرد هویل» به‌کار رفت و در نهایت در دهه ۱۹۷۰ رایج شد.

آیا نظریه بیگ بنگ ثابت شده است؟

به‌طور کلی، شواهد محکمی برای اثبات نظریه بیگ بنگ وجود دارد و هر آزمایشی که درباره آن انجام می‌شود، این نظریه را تایید می‌کند. ریاضیدانان نظریه‌ها را ثابت می‌کنند. در مقابل دانشمندان فقط می‌توانند بگویند که شواهد از یک نظریه با درجه‌ای ‌از اطمینان که همیشه کمتر از ۱۰۰درصد است، حمایت می‌کنند. در همین راستا، مشاهده‌ های نظری مهمی که با پیش‌بینی‌های نظریه بیگ بنگ مطابقت دارند عبارتند از:

برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید.

1. قانون هابل

بر اساس قانون هابل، اجسام دور با سرعتی متناسب با فاصله خود از ما دور می‌شوند که زمانی اتفاق می‌افتد که انبساط یکنواخت در همه جهات وجود داشته باشد. این حاکی از زمانی است که در آن همه چیز به هم نزدیک‌تر بودند.

2. خواص تابش زمینه ریزموج کیهانی (CMB)

این خواص نشان می‌دهد که جهان گذار از یک گاز یونیزه‌شده (پلاسما) و یک گاز خنثی را تجربه کرده است. این گذار شاهدی بر وجود یک جهان اولیه داغ و متراکم است که با انبساط سرد شده است. این گذار در حدود 400 هزار سال بعد از نظریه بیگ بنگ اتفاق افتاده است.

3. فراوانی نسبی عناصر سبک

عناصر سبک مانند He-4، He-3 و Li-7 در دوران بیگ بنگ هسته‌ای (BBN) در چند دقیقه اول پس از انفجار بزرگ شکل گرفته‌اند. فراوانی آن‌ها نشان می‌دهد که جهان در گذشته واقعا داغ و متراکم بوده است. این بر خلاف شرایط زمانی است که CMB تشکیل شد. در واقع، بین زمان وقوع BBN و CMB حدود یک میلیون درجه تفاوت دما وجود دارد.

 

آیا بیگ بنگ واقعا یک انفجار بزرگ بود؟

اگرچه بیگ بنگ معمولا به‌ عنوان یک انفجار توصیف می‌شود، این تصور گمراه‌کننده است. در انفجار، ذرات از یک نقطه مرکزی به یک فضای از قبل موجود پرتاب می‌شوند. اگر هنگام انفجار در نقطه مرکزی باشید، می‌بینید که تمام ذرات تقریبا با سرعت یکسان از شما دور می‌شوند. اما بیگ بنگ انفجار نبود، بلکه خود گسترش فضا بود. این مفهوم از معادلات نسبیت عام اینشتین بیرون می‌آید اما هیچ مفهوم مشابهی در فیزیک کلاسیک زندگی روزمره ندارد.

بر اساس این مفهوم، تمام فواصل در جهان با سرعت یکسان در حال کشیده شدن هستند. هر دو کهکشانی که در فاصله X از هم قرار دارند با سرعت یکسان از یکدیگر دور می شوند، در حالیکه کهکشانی که در فاصله 2X قرار دارد با سرعت دو برابر دور می‌شود.

سن جهان

تابش زمینه کیهانی (CMB) توسط بسیاری از محققان و با ماموریت‌های فضاپیما مشاهده شده است. یکی از معروف‌ترین ماموریت‌های فضایی برای انجام این کار، ماهواره کاوشگر ‌زمینه کیهانی (COBE) ناسا بود که در دهه ۱۹۹۰ از آسمان نقشه‌ برداری کرد.

چند ماموریت دیگر مشابه COBE انجام شده است، مانند آزمایش بومرنگ (مشاهدات بالون تابش میلی‌متری برون‌کهکشانی و ژئوفیزیک)، کاوشگر ناهمسان‌گرد ریزموجی ویلکینسون (WMAP) و ماهواره پلانک آژانس فضایی اروپا.

یافته‌های پلانک که برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، نقشه CMB را با جزئیات بی‌سابقه‌ای ترسیم کرد و نشان داد که جهان قدیمی‌تر از چیزی است که تصور می‌کردیم. به عبارت دیگر، عمر کیهان به‌جای ۱۳.۷ میلیارد سال، ۱۳.۸۲ میلیارد سال است.

برای اطلاع از مقاله ناسا چیست و چه می کند؟ روی لینک کلیک کنید.

بیگ بنگ و تلسکوپ فضایی جیمز وب

تلسکوپ مانند یک ماشین زمان است که به ما این امکان را می‌دهد که به گذشته‌های دور نگاه کنیم. ناسا با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، کهکشان‌ها را رصد کرده است. جانشین هابل یعنی تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، این توانایی را دارد که عمیق‌تر به گذشته نگاه کند.

ناسا امیدوار است که با کمک این تلسکوپ زمان شکل‌گیری اولین کهکشان‌ها، یعنی تقریبا ۱۳.۶ میلیارد سال پیش را ببیند. برخلاف هابل که عمدتا در باند موج مرئی می‌بیند، JWST یک تلسکوپ مادون قرمز است که مزیت بزرگی در نگاه کردن به کهکشان‌های بسیار دور محسوب می‌شود. انبساط کیهان به این معنی است که امواج ساطع‌ شده از آن کشیده می‌شوند، بنابراین نوری که در طول موج‌های مرئی ساطع شده است در واقع در مادون قرمز به ما می‌رسد.

اگرچه می‌توانیم بفهمیم جهانی که امروزه می‌بینیم چگونه به‌ وجود آمده است، ممکن است بیگ بنگ اولین دوره انبساطی نبوده باشد که جهان تجربه کرده است. برخی از دانشمندان بر این باورند که ما در کیهانی زندگی می‌کنیم که چرخه‌های منظم انبساط و کاهش انقباض را طی می‌کند و فعلا در مرحله انبساط هستیم.

نتیجه

نظریه بیگ بنگ توسط خیلی از دانشمندان و ریاضیدانان موزد بررسی قرار گرفت و همچنان نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. با اختراع تلسکوپ مطالعات در مورد این نظریه نیز جان تازه ای به خود گرفت چرا که مشاهدات بیشتری را در اخنیار دانشمندان قرار می داد.

علاقمندان به علم نجوم نیز با خرید تلسکوپ توانستند شگفتی های آسمان را با تلسکوپ های جدید و پیشرفته بهتر ببینند. خرید تلسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شب بسیار ساده و مطمئن انجام می شود.

برای دانلود مقاله نظریه بیگ بنگ چیست؟ روی لینک کلیک کنید.

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و نظریه بیگ بنگ چیست؟

اصطلاحات مربوط به میکروسکوپ که باید حتما بدانید

اصطلاحات مربوط به میکروسکوپ که باید حتما بدانید

استفاده از ‌‌میکروسکوپ فقط به شناخت قطعات و توضیح نحوه کار با آن ختم نمی‌شود، بلکه باید نکات مهم استفاده از آن را نیز بدانید. بعضی از این نکات آن‌قدر مهم هستند که در صورت رعایت نکردن آن‌ها ممکن است آزمایشتان به‌درستی انجام نشود یا مشکلی برای میکروسکوپ پیش بیاید. اما نگران نباشید، در این مقاله تمام این نکات را توضیح داده‌ایم.

علاوه‌بر این، تعدادی از تعاریف و اصطلاحات مهمی را که در رابطه با میکروسکوپ باید بدانید برایتان توضیح داده‌ایم. پس در ادامه همراه ما باشید تا بعد از ذکر اصطلاحات، به تعدادی آزمایش جالب که در خانه می‌توانید با میکروسکوپ انجام دهید نیز اشاره کنیم.

اصطلاحات ضروری کار با میکروسکوپ

1. توان تفکیک یا قدرت تمیز ‌‌‌‌میکروسکوپ (Resolution Power)

به کوچک‌ترین فاصله قابل تشخیص بین دو نقطه واقع بر یک سطح که به وسیله یک سیستم نوری قابل رویت باشد، توان تفکیک آن سیستم می‌گویند. هر چه مقدار عددی توان تفکیک کمتر باشد توان تفکیک دستگاه نوری بیشتر است. توان تفکیک جداکنندگی ‌‌‌‌میکروسکوپ را با زیاد کردن بزرگنمایی فقط می‌توان تا حد معینی افزایش داد.

اگر فاصله جدایی دو نقطه از شئ کمتر از مقدار حدی معینی باشد آن‌‌ها را نمی‌توان از هم جدا کرد. به این فاصله حد تفکیک می‌گویند. حداکثر توان تفکیک وقتی به‌دست می‌آید که شئ تا حد امکان یکنواخت روشن شود و بزرگنمایی ‌‌‌‌میکروسکوپ حدود ۱۰۰۰ باشد.

 

هر چه مقدار عددی حد تفکیک کاهش یابد، توان ‌‌‌‌میکروسکوپ بهبود می‌یابد یا به عبارتی افزایش می‌یابد. دو روش برای کم کردن حد تفکیک وجود دارد:

1. کاهش طول موج نور استفاده شده در ‌‌‌‌میکروسکوپ (استفاده از نور‌‌های با طول موج کوتاه‌تر)
2. افزایش عدد گشادگی (مخرج کسر)

عدد گشادگی یک عدسی شیئی ‌‌‌‌میکروسکوپ مقیاسی است که توانایی آن عدسی در جمع کردن نور و تجزیه دقیق اجزای نمونه در یک نمونه با فاصله ثابت است. امواج نوری تشکیل‌دهنده تصویر عبور کرده از شیئی وارد عدسی شیئی می‌شوند و این امواج یک مخروط نوری معکوسی را تشکیل می‌دهند. برای افزایش عدد گشادگی و در نتیجه بهبود بخشیدن به کار ‌‌‌‌میکروسکوپ می‌توان ضریب شکست محیط شفاف بین نمونه و عدسی شیئی را افزایش داد.

خرید میکروسکوپ دیجیتال

هر چه بزرگنمایی عدسی شیئی بیشتر شود، فاصله کانونی آن کمتر خواهد شد. در نتیجه راس مخروط روشنائی به قاعده آن همان قطر عدسی شیئی نزدیک‌تر شده و زاویه ۲ آلفا به ۱۸۰ درجه نزدیک‌تر می‌شود.

 اگر بر فرض جسم با عدسی شیئی تماس پیدا کند (فرض محال)، زاویه ۲ آلفا ۱۸۰ درجه، آلفا ۹۰ درجه، سینوس آن برابر با یک می‌شود. از طرفی چون جسم نمی‌تواند با نمونه تماس داشته باشد (به هر حال فاصله کانونی بادی یک عددی باشد)، مقدار سینوس آلفا همیشه از یک کمتر است.

در ‌‌‌‌میکروسکوپ‌‌های نوری با استفاده از نور سفید طول موج ۵۰۰ تا ۵۵۰ نانومتر توان تفکیک حدود ۲۵ میکرون است. وقتی از نور تک‌رنگ مثل بنفش با طول موج ۴۰۰ آنگستروم استفاده شود، حد تفکیک به ۱۷۰ میکرون کاهش می‌یابد.

 

2. بزرگنمایی (Magnification)

نسبت اندازه تصویر نسبت به جسم را بزرگنمایی می‌گویند. به زبان ساده میزان بزرگ‌تر نسبت اندازه تصویر به اندازه جسم را درشت نمایی هر سیستم نوری می‌گویند. فاصله کانونی ابژکتیو با درشت نمایی آن نسبت عکس دارد و هر چه درشت نمایی بیشتر شود، فاصله کانونی کمتر می‌شود.

3. تضاد (Contrast)

به ایجاد سایه روشن و تضاد در نمونه‌‌‌‌های ‌‌‌‌میکروسکوپی کنتراست می‌گویند. کنتراست را به راه‌‌های مختلف می‌توان در نمونه‌‌‌‌های بیولوژیکی به‌وجود آورد و تنظیم کرد تا قسمت‌‌های مختلف نمونه با وضوح بیشتری قابل تشخیص شود.

نحوه مشاهده باکتری‌‌های موجود در ماست

در این آزمایش یاد می‌گیریم چگونه میکروسکوپ را برای مشاهده باکتری‌های ماست تنظیم کنیم.

مواد مورد نیاز

• ماست معمولی با باکتری‌‌های فعال (ترجیحا ماست سنتی)
• ‌‌میکروسکوپ نوری
• لام و لامل
• آب مقطر و قطره چکان

 

طرز کار

سطح لام خود را از غبار و دیگر ذرات پاک کنید. مقدار خیلی کمی ‌از ماست را روی لامل قرار داده و یک قطره آب روی آن قرار دهید. سپس لامل را روی آن بگذارید. در بزرگنمایی کم ناحیه‌ای را پیدا کنید که در آن‌جا ضخامت ماست بسیار کم است. در این محل باکتری‌‌‌‌ها را خواهید یافت.

بزرگنمایی را برای بهتر دیدن باکتری‌‌ها افزایش دهید (۴۰۰). اگر ‌‌‌‌میکروسکوپی با لنز‌‌های روغنی ایمرسیونی دارید، با آن می‌توانید حتی تصاویر بهتری از این ارگانیسم‌‌‌‌های کوچک را ببینید.

مشاهده باکتری‌‌های موجود در ماست (بخش دوم)

در این آزمایش یاد باکتری‌های موجود در ماست را مشاهده می‌کنیم و نوع هر کدام را تشخیص می‌دهیم.

موارد مورد نیاز:

• میکروسکپ نوری مرکب
• لام و لامل
• قطره چکان
• ماست ساده
• ویال یا فنجان
• خلال دندان

طرز کار

یک ویال کوچک تهیه کرده و به دقت آن را کنید. اگر نتوانستید ویال تهیه کنید در عوض از یک فنجان پلاستیکی استفاده کنید. مطمئن شوید که همه ماده شوینده را که برای شستشوی ظرف استفاده کرده‌اید، کاملا با آب از بین برده‌اید.

مقدار کمی ‌ماست را درون ظرف بریزید و آن را در یک جای تاریک و ترجیحا گرم قرار دهید. به مدت حداقل ۲۴ ساعت آن را به حال خود ر‌‌ها کنید، سپس با خلال دندان مقدار کمی‌ از آن را بردارید و روی لام بگذارید.

اگر نمونه به نظر خیلی غلیظ می‌آید، با یک قطره آب مخلوط کنید و سپس لامل را روی آن قرار دهید. ابتدا با بزرگنمایی کم (100) محل مناسب برای شروع مشاهده را بیابید. تنظیمات دیافراگم باید در پایین‌ترین حالت (کوچک) باشد، زیرا این باکتری‌‌ها تقریبا کاملا شفاف هستند.

 

برای تشخیص آرایش قرارگیری باکتری‌‌ها بزرگنمایی را در حالت حداکثر قرار دهید. ابتدا به نحوه قرارگیری باکتری‌‌‌‌ها در کنار یکدیگر توجه کنید. باکتری‌‌ها بسته به آرایش قرارگیری در کنار یکدیگر به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• باکتری‌‌‌‌های جفت جفت دیپلو
• باکتری‌‌‌‌های زنجیره‌ای استرپ
• باکتری‌‌‌‌های خوشه‌ای استاف

حالا به شکل باکتری‌‌‌‌ها توجه کنید:

• باکتری‌‌‌‌های کروی کوکسی
• باکتری‌‌‌‌های میله‌ای باسیل
• باکتری‌‌‌‌های مارپیچی اسپریلیوم

از حالا به بعد شما می‌توانید هر باکتری را که ممکن است پیدا کنید تشخیص دهید. به‌عنوان نمونه معمولی‌ترین باکتری ماست یک جفت باکتری گرد یا دیپلوکوکوس است. در پایان مطمئن شوید ویال‌‌‌‌ها و ظروف حاوی نمونه را پس از استفاده کاملا شسته‌اید. شما می توانید برای خرید میکروسکوپ بر روی لینک خرید میکروسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شهر کلیک کنید و از تمام میکروسکوپ ها دیدن بفرمائید.

برای دریافت پی دی اف اصطلاحات ضروری کار با میکروسکوپ کلیک کنید

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و اصطلاحات مربوط به میکروسکوپ که باید حتما بدانید

اتمسفر + حقایقی درباره سد دفاعی سیاره ما

اتمسفر به لایه نازکی از هوا گفته می‌شود که بر اساس دما از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. این لایه دفاعی به چندین روش از سیاره ما محافظت می‌کند. اتمسفر مخصوص زمین است و وجود ما بدون آن غیرممکن بود.

بدون این لایه محافظ، حیات روی زمین وجود نداشت. اتمسفر از ما در برابر گرما و تشعشعات ساطع‌شده از سطح خورشید محافظت می‌کند و هوایی را در بر می‌گیرد که تنفس می‌کنیم. در این مقاله به این سوال که اتمسفر چیست؟ پاسخ می دهیم و به لایه‌های تشکیل‌دهنده آن می‌پردازیم، همراهمان بمانید.

درصدهای تشکیل‌دهنده اتمسفر

اگرچه اکسیژن برای زندگی روی زمین حیاتی است، اما جزء اصلی جو سیاره ما نیست. طبق تحقیقات انجام‌شده، جو زمین از 78درصد نیتروژن، 21درصد اکسیژن، 0.93درصد آرگون، 0.04درصد دی اکسید کربن و مقادیر کمی از نئون، هلیوم، متان، کریپتون، ازون، هیدروژن و همچنین بخار آب تشکیل شده است.

اتمسفر تا کجا امتداد می‌یابد؟

به گفته ناسا، لایه بالایی جو زمین یا اگزوسفر تا 6200 مایل (10000 کیلومتر) امتداد دارد و بعد از آن جو و فضا با هم ترکیب می‌شوند.

اتمسفر چند لایه دارد؟

جو زمین از پنج لایه اصلی که از پایین به بالا شامل تروپوسفر، استراتوسفر، مزوسفر، ترموسفر و اگزوسفر می‌شوند، تشکیل شده است.

طبق گفته موسسه ملی تحقیقات آب و علوم جوی این لایه‌ها بر اساس دما طبقه‌بندی می‌شوند. اتمسفر در لایه‌های بیرونی نازک‌تر است و فشار هوا با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. در سطح دریا، فشار هوا حدود 14.7 پوند بر اینچ مربع «1 کیلوگرم بر سانتی متر مربع» و جو نسبتا متراکم است.

در 10000 فوتی (تقریبا 3 کیلومتری) سطح زمین، فشار هوا 10 پوند بر اینچ مربع (0.7 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع) است، به این معنا که مولکول‌های گازی که جو را تشکیل می‌دهند چگالی کمتری دارند. این امر نفس کشیدن و دریافت اکسیژن کافی برای زندگی را برای افراد دشوارتر می‌کند.

برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید.

1. تروپوسفر

تروپوسفر داخلی‌ترین و متراکم‌ترین لایه اتمسفر است و به گفته مؤسسه ملی تحقیقات آب و علوم جوی (NIWA) نیوزیلند، تقریبا 75 درصد کل هوای جو در این لایه یافت می‌شود.

تروپوسفر از سطح زمین تا ارتفاع تقریبی 5 تا 9 مایل (8 تا 14.5 کیلومتر) امتداد دارد. گازها به‌ طور مداوم در تروپوسفر ترکیب می‌شوند. بنابر گفته‌های دانشمندان، تلاطم و آشفتگی‌های جوی در تروپوسفر زمانی ایجاد می‌شود که خورشید سطح زمین و هوای بالایی را گرم می‌کند. این هوای گرم به دلیل فشار هوای کمتر بالا می‌رود و سپس منبسط و سرد می‌شود.

به گفته ناسا ارتفاع تروپوسفر در قطب‌های زمین کمتر و در خط استوا بیشتر است. همچنین طبق گزارشات World Atlas، بیشتر هلیکوپترها و هواپیماهای سبک‌وزن در تروپوسفر پرواز می‌کنند.

2. استراتوسفر

استراتوسفر دومین لایه اتمسفر است. استراتوسفر از بالای تروپوسفر شروع می‌شود و تقریبا 31 مایل (50 کیلومتر) ارتفاع دارد. به گفته NIWA، بیشتر ازون موجود در جو زمین در استراتوسفر است. ازون با جذب اشعه‌های مضر UV خورشید از ما محافظت می‌کند. همچنین جذبِ اشعه ماوراء بنفش استراتوسفر را گرم نگه می‌دارد و درجه حرارت در این لایه با افزایش ارتفاع بیشتر می‌شود. طبق تحقیقات وب‌ سایت رسمی هواشناسی دما در استراتوسفر از حدود -60 درجه فارنهایت (51- درجه سانتیگراد) در پایین تا -5 درجه فارنهایت (15- درجه سانتیگراد) در بالا متغیر است.

3. مزوسفر

مزوسفر سومین لایه اتمسفر است. به گفته ناسا، مزوسفر درست از بالای استراتوسفر شروع می‌شود و تا ارتفاع تقریبی 53 مایلی (85 کیلومتری) گسترش می‌یابد. بر اساس گزارش مرکز ملی تحقیقات جوی، لایه بالایی مزوسفر که مزوپوز نام دارد، سرد ترین قسمت اتمسفر و میانگین دمای آن در حدود منفی 130 درجه فارنهایت (منفی 90 درجه سانتی‌گراد) است.

تجزیه و تحلیل مزوسفر به این دلیل که جت‌ها و هواپیماها نمی‌توانند به اندازه کافی ارتفاع بگیرند و ماهواره‌ها آن‌قدر بالا می‌روند که قادر به بررسی مستقیم این لایه نیستند، بسیار دشوار است. جالب است بدانید که بیشتر شهاب‌سنگ‌ها در این لایه می‌سوزند و ابرهای مرتفعی که با نام ابرهای شب‌تاب یا ابرهای مزوسفر قطبی می‌شناسیم، در مزوسفر تشکیل می‌شوند.

4. ترموسفر

لایه چهارم اتمسفر، ترموسفر است. به‌گفته ناسا، این لایه درست از بالای مزوسفر شروع می‌شود و تا ارتفاع تقریبی 372 مایلی (600 کیلومتری) امتداد می‌یابد. طبق اسناد NIWA، ترموسفر یکی دیگر از لایه‌های جوی است که با افزایش ارتفاع، دما در آن افزایش پیدا می‌کند. این گرمایش ناشی از جذب نور ماورا بنفش و اشعه ایکس ساطع شده از سطح خورشید است.

ترموسفر بخشی از جو است، اما چگالی هوا در آن‌ جا به‌ قدری کم است که این لایه معمولا به‌عنوان جزئی از فضا تصور می‌شود. در واقع ترموسفر جایی است که شاتل‌های فضایی در آن‌جا به پرواز در می‌آیند و ایستگاه فضایی بین‌المللی دور زمین می‌چرخد.

5. اگزوسفر

طبق تحقیقات ناسا، اگزوسفر بالاترین لایه اتمسفر است و از بالای ترموسفر تا 6200 مایل (10000 کیلومتر) بالاتر از سطح زمین امتداد دارد. اگزوسفر از ذرات هیدروژن و هلیوم تشکیل شده که به‌ قدری پراکنده هستند که به‌ندرت با هم برخورد می‌کنند.

6. یونوسفر

به گفته ناسا، یونوسفر یک لایه بسیار فعال از جو زمین است که بالاتر از مزوسفر، ترموسفر و اگزوسفر قرار دارد. این لایه حجم مشخصی ندارد و در واقع بسته به مقدار انرژی که از خورشید دریافت می‌کند، بزرگتر یا کوچکتر می‌شود. به ‌خاطر وجود یونوسفر است که شفق‌های قطبی قابل مشاهده می‌شوند. طی پدیده شفق قطبی، یون‌های وزش خورشیدی با مولکول‌های اکسیژن و هیدروژن اتمسفر برخورد می‌کنند و آن‌ها را به سطح بالاتری از انرژی می‌رسانند. اتم‌ها این انرژی اضافی را با گسیل فوتون‌های نوری که آن‌ها را با نام شفق‌ رنگارنگ قطبی یا شفق جنوبی می‌شناسیم، آزاد می‌کنند.

برای اطلاع از مقاله معرفی انواع میکروسکوپ‌ روی لینک کلیک کنید.

اگر اتمسفر از بین برود چه اتفاقی می‌افتد؟

در صورت نبود اتمسفر، هیچ چیز نمی‌تواند روی سطح زمین زنده بماند. ابر و بارانی وجود نخواهد داشت و تمام آب اقیانوس تبخیر می‌شود. اشعه مضر UV نیز مستقیما به سطح زمین برخورد می‌کند. در روز سطح زمین به‌ خاطر تابش شدید نور خورشید بسیار گرم و هنگام شب بدون اثرات گلخانه‌ای بسیار سرد خواهد بود.

برای درک بهتر شکل‌گیری و ترکیببات اتمسفر زمین، دانشمندان گاهی سیاره ما را با زهره و مریخ مقایسه می‌کنند. هر سه این سیاره‌ها ماهیت صخره‌ای دارند و بخشی از منظومه‌شمسی داخلی هستند.

اتمسفر زهره به‌ طور کلی از دی اکسید کربن تشکیل‌شده است. کل سیاره با ابرهای ضخیم اسید سولفوریکی سمی پوشانده شده که گرما را به دام می‌اندازند. نتیجه این به دام انداختن، با نام اثر گلخانه‌ای فراری شناخته می‌شود.

اتمسفر مریخ نیز بیشتر از دی اکسید کربن تشکیل شده و دارای آثاری از نیتروژن، آرگون، اکسیژن، مونوکسید کربن و بعضی گازهای دیگر است. به گفته ناسا، اتمسفر مریخ حدود 100 برابر نازک‌تر از اتمسفر زمین است.

خلاصه

در این مقاله به سوال اتمسفر چیست و از چه لایه هایی تشکیل می شود پاسخ دادیم. همچنین در مورد دیگر لایه های جوی زمین توضیحاتی عنوان کردیم. با گذشت زمان و اختراع دستگاه های جدید علوم فضایی مانند دیگر علوم دچار تحولاتی شد. اختراع تلسکوپ یکی از همین پیشرفت های بشر بود که باعث شد انسان در کشف شگفتی های آسمان شب به موفقیت های چشمگیری برسد.

مردم هم برای رصد ستارگان و آسمان منظومه شمسی به خرید تلسکوپ روی آوردند تا بیشتر با شگفتی های آسمان آشنا شوند. اگر شما هم یکی از علاقمندان به علم نجوم و ستاره شناسی هستید می توانید با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب از اطلاعات این سایت بهره ببرید. همچنین می توانید خرید تلسکوپ مد نظر خود را به راحتی و کاملا مطمئن در این سایت انجام دهید.

برای دانلود مقاله اتمسفر حقایقی درباره سد دفاعی سیاره ما روی لینک کلیک کنید.

 منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و اتمسفر حقایقی درباره سد دفاعی سیاره ما