جهان از میلیاردها کهکشان تشکیل شده که کهکشان راه شیری ما تنها یکی از آنها است. کهکشان معمولا به عنوان مجموعه گستردهای از ستارهها در نظر گرفته میشود و در عکسها هم اینطور به نظر میرسد. با این حال، انواع دیگری از مواد مانند گاز، غبار و ماده تاریک نیز در کهکشان وجود دارند.
ستارهشناسان میدانند که کهکشان ها بلافاصله بعد از بیگ بنگ شروع به شکلگیری کردهاند ولی هنوز به طور کامل فرایند تکامل آنها به چیزی را که امروز میبینیم، درک نکردهاند. در این مقاله به بررسی مهمترین نظریهها در مورد نحوه شکلگیری کهکشان ها، چگونگی و دلیل ادغام آنها و همچنین انواع مختلف کهکشان ها میپردازیم. بنابراین، با ما همراه باشید.
وقتی جهان بعد از بیگ بنگ از نظر اندازه منبسط شد، تمام مواد موجود در آن بیشتر و نازکتر گسترش پیدا کردند. در همان زمان یک نیروی مخالف، یعنی نیروی گرانش وجود داشت که مواد پراکندهشده را به تودههای متراکمتر تبدیل میکرد.
بعضی از تودهها موقت بودند و در نهایت از بین رفتند. در مقابل، بعضی دیگر از تودهها به اندازه کافی گرانش قوی داشتند که به آنها اجازه داد ماده بیشتری را به داخل خود بکشند و رشد کنند. با افزایش جرم توده، کشش گرانشی آن افزایش پیدا میکند و باعث فروپاشی آن به اندازه کوچکتر و چگالی بیشتر میشود. به گفته مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا، نخستین کهکشانهای اولیه به این شکل در چند صد هزار سال اول کیهان به وجود آمدند.
ستارهشناسان کاملا مطمئن هستند که ادغام به نوعی در شکلگیری کهکشانهایی که امروزه میبینیم، نقش داشته است. تلسکوپهای قدرتمندی مانند هابل نمونههای متعددی از ادغام کهکشانی را نشان دادهاند که هنوز هم رخ میدهند.
همچنین، دورترین کهکشانها که به دلیل سرعت محدودی که نور با آن حرکت میکند میلیاردها سال پیش آنها را میبینیم، به طور مشخص کوچکتر از کهکشانهای نزدیک به نظر میرسند. این نشانه واضحی است که کهکشانها از زمان شکلگیری اولیه خود تا امروز دستخوش تغییر و تکامل شدهاند. همه اخترشناسان تقریبا با این نظریه موافق هستند. اما این موضوع کمتر قطعی است که نخستین کهکشان ها چه ارتباطی با کهکشانهای بالغی که امروز می بینیم، دارند.
برای اطلاع از مقاله ستارهها چگونه متولد میشوند و میمیرند؟ روی لینک کلیک کنید. |
اساسا دو نظریه مخالف با نامهای «بالا به پایین» و «پایین به بالا» وجود دارد. نظریه از بالا به پایین در سال ۱۹۶۲ مطرح شد. این نظریه عنوان میکند که اولین تودههایی که فرو ریختند، به ابرهای گازی غولپیکری تبدیل شدند که از نظر جرم با کهکشانهای امروزی قابل مقایسه بودند.
با فروپاشی گاز و افزایش چگالی آن، بعضی از ستارهها خیلی زود، قبل از اینکه گاز به یک دیسک چرخان تثبیت شود، شکل گرفتند. این ستارههای اولیه بخش بیضوی یا برآمدگی یک کهکشان را تشکیل دادند، در حالیکه بقیه ستارهها داخل بخش بسیار نازکتر دیسک بهوجود آمدند.
نظریه پایین به بالا که به عنوان مدل «خوشهبندی سلسله مراتبی» نیز شناخته میشود، جدیدتر است و به طور کلی با شواهد و یافتهها مشاهدهای امروزی تطابق بهتری دارد. این نظریه دو عامل جدید را معرفی میکند که نقش عمدهای در مدل بالا به پایین نداشتند، یعنی ماده تاریک و ادغام کهکشانی.
بدیهی است که ماده تاریک باید در کهکشان ها وجود داشته باشد، زیرا روی سرعت چرخش آنها تاثیر میگذارد. همچنین به نظر میرسد که باید نقش مهمی در شکلگیری اولیه کهکشان ها داشته باشد.
نظریه پایین به بالا، برخلاف نظریه بالا به پایین، فرض نمیکند که کهکشانهای اولیه باید هم اندازه کهکشانهای امروزی بوده باشند. در عوض میگوید که بسیار کوچکتر بودهاند و در طول زمان از طریق ادغامهای مکرر به اندازه کنونی خود رسیدهاند.
کهکشان ها مانند اجرام آسمانی انواع مختلفی دارند که در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
حدود یک سوم از کهکشان ها گاز یا غبار بسیار کمی دارند و هیچ ناحیه تشکیل ستاره فعال در آنها وجود ندارد. بزرگترین آنها یعنی بیضیهای غولپیکر، میتوانند تا ۳۰۰ هزار سال نوری وسعت داشته باشند. در حالیکه بیضویهای بیضیهای کوتوله، فقط چند هزار سال نوری هستند.
این کهکشان ها کاملا متمایز هستند و از یک صفحه نازک از گاز، غبار و ستارهها تشکیل شدهاند که در یک الگوی مارپیچی تماشایی قرار دارند. بیشتر کهکشان های مارپیچی همچنین یک برآمدگی کوچک در مرکز خود شبیه یک کهکشان بیضوی و احتمالا یک میله مرکزی دارند.
این دسته هر چیز دیگری به جز انواعی را که معرفی کردیم، در برمیگیرد. کهکشان نامنظم نه یک بیضی صاف است و نه یک مارپیچ منظم و متقارن. کهکشانهای نامنظم بیشتر در فواصل دورتر، به عبارت دیگر در اوایل زندگی کیهان، رایج هستند. این احتمال وجود دارد که آنها با گذشت زمان، به کهکشان مارپیچی یا بیضوی ادغام شوند.
نتیجه
نحوه شکل گیری انواع مختلف کهکشان ها را مورد بررسی قرار دادیم و جزئیاتی را در این موارد برای شما عنوان کردیم. تلسکوپ های جدید می توانند کهکشان های کشف نشده ای را به ما نشان دهند و مار با دنیاهای جدیدی آشنا کنند. شما هم می توانید با خرید تلسکوپ از دیدن شگفتی های آسمان لذت ببرید. خرید تلسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شب بسیار آسان و ایمن خواهد بود.
برای دانلود مقاله نحوه به وجود آمدن کهکشان ها نظریهها، انواع و رشد روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و نحوه به وجود آمدن کهکشان ها نظریهها، انواع و رشد
برای اطلاع از مقاله نظریه انفجار بزرگ(بیگ بنگ) چیست؟ بر روی لینک کلیک کنید. |
برای اطلاع از مقاله 12 کشف شگفت انگیز تلسکوپ فضایی جیمز وببر روی لینک کلیک کنید. |
[caption id="attachment_14659" align="aligncenter" width="413"]
خورشید در فاصله 26000 سال نوری از سیاهچاله Sagittarius A*، تقریباً در وسط قرص کهکشانی، می چرخد. خورشید با سرعت 515000 مایل در ساعت (828000 کیلومتر در ساعت) 230 میلیون سال طول می کشد تا یک مدار کامل به دور مرکز کهکشان کامل کند. خورشید در نزدیکی لبه بازوی محلی کهکشان راه شیری، یکی از دو بازوی مارپیچی کوچکتر کهکشان قرار دارد. در سال 2019، با استفاده از دادههای مأموریت گایا، ستارهشناسان دریافتند که خورشید اساساً در موجی از گاز بینستارهای با طول 9000 سال نوری، عرض 400 سال نوری و 500 سال نوری بالا و پایین قرص کهکشانی موج میزند.
[caption id="attachment_14660" align="aligncenter" width="413"]
ما دائماً در حال ساختن دانش خود از کهکشان راه شیری هستیم، اگرچه تا همین اواخر اخترشناسان معتقد بودند که تمام ستارگان آسمان متعلق به کهکشان ما هستند. به گفته آکادمی ملی علوم، «مناظره بزرگ» در سال 1920، اخترشناسان هربر کرتیس و هارلو شپلی را در مورد مقیاس دنیا و چشمانداز «جهانهای جزیرهای» (کهکشانها) دید. در یک طرف بحث، شپلی معتقد بود کهکشان راه شیری بسیار بزرگتر از تخمین های قبلی است و ما در مرکز نیستیم. او همچنین ادعا کرد که "سحابی های مارپیچی" مانند آندرومدا بخشی از کهکشان راه شیری هستند. در طرف دیگر بحث، کورتیس ادعاهای شپلی را درباره وجود کهکشان راه شیری به مراتب بزرگتر رد نکرد، با این حال استدلال کرد که جهان های جزیره ای (کهکشان های) بزرگی مانند آندرومدا وجود دارند که فراتر از مرزهای کهکشان راه شیری قرار دارند. این اختلاف زمانی حل شد که اندازه گیری های ادوین هابل از ستارگان متغیر قیفاووسی ثابت کرد که آندرومدا در خارج از کهکشان راه شیری قرار دارد. برآوردهای مدرن حاکی از آن است که کهکشان آندرومدا، نزدیکترین همسایه کهکشان ما، 2.5 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.
شکار ماده تاریک و انرژی تاریک در جهان در حال گسترش است. گرانش ماده تاریک گاز و غبار را در ستارگان و کهکشان ها کنار هم نگه می دارد در حالی که انرژی تاریک کهکشان ها را از یکدیگر دور می کند. دانشمندان با هم فکر میکنند که 95 درصد جهان ما را تشکیل میدهند، اما اینکه دقیقاً چه هستند، هنوز مشخص نیست.
ماده تاریک نوعی ماده است که نظریه و فرضیه وجود آن در کیهان شناسی و اختر شناسی بوجود آمده تا اتفاقات شگفت انگیز را تشریح کند. این ماده از میزان خاصی از جرم بوجود می آید که از جرمی که تا کنون مشاهده شده بیشتر است. ماده تاریک را نمی توان به طور مستقیم از طریق تلسکوپ مشاهده کرد. ماده تاریک به این دلیل تاریک نامیده می شود که هیچ کنشی با میدان مغناطیسی ندارد.
در علم کیهان شناسی انرژی تاریک ماده است که به طور فرضی کلیه فضا را در برگرفته است. همین امر نیز باعث می شود تا سرعت انبساط افزایش پیدا کند. طبق بررسی هایی که توسط دانشمندان صورت گرفته انرژی تاریک نزدیک ترین نظریه برای توضیح مشاهدات اخیر است. در این مشاهدات گفته می شود که جهان با سرعت رو به افزایشی انبساط می شود.
انرژی تاریک تاثیری به خصوصی بر روی کیهان دارد. این تاثیر باعث می شود که کیهان انبساط داشته باشد و سرعت این انبساط را نیز افزایش می دهد. تفاوت ماده تاریک و انرژی تاریک بدین صورت عنوان شده که ماده تاریک بیشتر جرم کهکشان ها و خوشه های کهکشانی را تشکیل می دهد و انرژیتاریک انبساط را در می گیرد.
جستجوی ماده تاریک و انرژی تاریک
در طول دههها، چند ماده تاریک از فهرست حذف شدهاند (این هیچ یک از ذرات بنیادی شناخته شده نیست) و دانشمندان کهکشانها و مکانهای جدیدی را برای جستجوی سرنخهایی در مورد انرژی تاریک و ماده تاریک کشف کردهاند.جوزف پسس، مدیر برنامه در بنیاد ملی علوم به Axios می گوید: «مشاهدات غیرمستقیم ماده تاریک همچنان در حال رشد هستند. ما به هر طرف که نگاه می کنیم ماده تاریک را می بینیم و به نظر می رسد که از ماده پیروی می کند.
برای اطلاع از مقاله منشا مرموز بزرگترین سیاهچاله های جهان بر روی لینک کلیک کنید. |
اکنون، نسل بعدی ابزارها برای شناسایی شواهدی از ماده تاریک و انرژی تاریک در حال آمدن آنلاین هستند و تلسکوپهای فضایی دقیقتر و رصدخانههای زمینی جدید را به شکار اضافه میکنند. تیموتی تایت، میگوید: «ما شدیداً به دادههایی نیاز داریم که به ما بگویند چگونه نظریههای خود را بسازیم و آنها را اصلاح کنیم، و ما بگوییم که کدام یک درست است، کدام یک شانس درستی دارند و کدام یک اشتباه است.» فیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا، ایروین.
محرک اخبار: تلسکوپ فضایی اقلیدس آژانس فضایی اروپا قرار است در تاریخ 1 ژوئیه از کیپ کاناورال با موشک فالکون 9 اسپیس ایکس پرتاب شود. (این تلسکوپ در ابتدا قرار بود با موشک سایوز روسی پرواز کند، اما ESA پس از حمله روسیه به اوکراین این تغییر را انجام داد.) بیش از یک سوم از آسمان را بررسی می کند - جمع آوری داده ها از 1 میلیارد کهکشان که تا زمانی که کیهان تنها 3.8 میلیارد سال قدمت داشت، وجود داشتند.
گرانش ماده تاریک هنوز بر جهان حاکم بود و انبساط آن را تا حدود 7 میلیارد سال پیش کاهش داد، زمانی که نفوذ انرژی تاریک بیشتر شد و جهان با سرعت بیشتری شروع به انبساط کرد. اثرات آن را می توان در تشعشعات باقی مانده از بیگ بنگ و اینکه کهکشان ها با چه سرعتی به فضا در طول زمان فرو می روند، مشاهده می شود. اقلیدس تصاویری از کهکشان ها و سایر اجرام را در طول این انتقال می گیرد که دانشمندان امیدوارند سرنخ های جدیدی به دست آورند.
تصاویر جمع آوری شده توسط اقلیدس برای تعیین اندازه کیهان در مقاطع مختلف زمانی استفاده می شود. نور کهکشانها میتواند توسط توده های ماده تاریک هنگام حرکت در سراسر جهان منحرف شود. از این داده ها، دانشمندان می توانند نقشه ای از ماده تاریک در جهان در زمان های مختلف ایجاد کنند. این اعوجاج همچنین میتواند به دانشمندان کمک کند تا تعیین کنند که آیا ماده تاریک از ذرات سنگین یا سبک تشکیل شده است - اطلاعاتی که میتواند به بهبود جستجوی نامزدهای ماده تاریک در شتابدهندههای ذرات روی زمین کمک کند. دادههای حاصل از تصاویر اقلیدس همچنین برای بررسی چگونگی تغییر فواصل بین خوشههای کهکشانی در طول تاریخ کیهان استفاده خواهد شد، زیرا آنها تحت تأثیر انرژی تاریک قرار گرفتند.
لئونیداس موستاکاس، کیهانشناس رصدی در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا که عضو تیم علمی اقلیدس است، میگوید: «چشمانداز زیربنایی بزرگی جهان و سرعت رشد آن، و گرانشی که ساختارها را به هم میکشد، با یکدیگر تعامل دارند. . اگر بتوانید میزان ساختار را در زمانهای مختلف اندازهگیری کنید، میتوانید آن را به اندازه جهان متصل کنید.بین خطوط: در نهایت پاسخهای مربوط به انرژی تاریک تعیین میکند که آیا شتاب جهان را میتوان با یک اصلاح ریاضی نظریه گرانش انیشتین که به عنوان ثابت کیهانی شناخته میشود، یک نیروی کاملاً جدید یا اصلاح نظریههای گرانش توضیح داد.
ناسا در حال برنامه ریزی برای پرتاب تلسکوپ فضایی نانسی گریس روم در سال 2027 است که همچنین شتاب کیهانی را با استفاده از برخی از روش های مشابه اقلیدس مطالعه خواهد کرد. این منطقه کوچکتر از آسمان - که با اقلیدس همپوشانی دارد - اما با دقت بیشتری بررسی می کند. رصدخانه زمینی ورا روبین که انتظار میرود در سال آینده فعالیت خود را آغاز کند، همچنین ماهیت ماده تاریک را با برداشتن نور اعوجاج گسیل شده از اجسام دور و تابیده شده توسط اجسام دیگر نزدیکتر بررسی خواهد کرد تا ببیند چقدر ماده تاریک است.
نتیجه
گرانش نامرئی بر جهان ما تأثیر می گذارد. ما بسیار خوش شانس هستیم که در این عصر کیهانی زندگی می کنیم. او میگوید که در گذشته در جهان، انرژی تاریک آنقدر تأثیر کوچکی خواهد داشت که اثرات آن قابل اندازهگیری نیست. و اگر در آینده دورتر زندگی می کردیم، انرژی تاریک بر همه چیز مسلط می شد. ما در میانه یک فشار و کشش کیهانی نسبتاً متعادل بین انرژی تاریک و ماده تاریک هستیم.
تایت میگوید که این به دانشمندان این فرصت را میدهد که هر دو را اندازهگیری کنند، اما همچنین بررسی کنند که آیا آنها ممکن است برهمکنش داشته باشند و آیا یکی ویژگیهای دیگری را تعیین میکند یا خیر. "اگر این درست است، پس فقط در زمانی مانند اکنون است که می توانید مقادیر مشابهی از هر دوی آنها را ببینید، می توانید آن پویایی ها را ببینید و در واقع آن قطعه مهم پازل را درک کنید."
برای دانلود مقاله گسترش جستجو برای ماده تاریک و انرژی تاریک روی لینک کلیک کنید |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و گسترش جستجو برای ماده تاریک و انرژی تاریک