سحابی عقاب خوشهای از ستارهها و ناحیهای از ستارهزایی فعال است که حدود ۵۷۰۰ سال نوری با زمین فاصله دارد. سحابی عقاب در صورت فلکی مار قرار دارد و مساحتی معادل ۷۰ در ۵۵ سال نوری را پوشش میدهد. این منطقه خانه ستونهای آفرینش نمادین است که با تصویری که توسط تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۵ گرفته شد، به شهرت رسید.
اگر چه این سحابی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، میتوانید آن را با استفاده از یک تلسکوپ کوچک یا حتی یک جفت دوربین دوچشمی به خوبی ببینید. برای دیدن ستونهای آفرینش به یک تلسکوپ بزرگتر و شرایط آبوهوایی خوب نیاز دارید.
این سحابی به دلیل شباهت خود به یک عقاب با بالهای بزرگ به سحابی عقاب معروف شده است. نام دیگر آن یعنی ستاره ملکه نیز از ستارهشناس آمریکایی «رابرت برنهام جونیور» گرفته شده است که فکر میکرد ستون مرکزی کهکشان شبیه شبح یک ملکه ستاره است. اگر میخواهید بیشتر با سحابی عقاب آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
سحابی عقاب در سال ۱۷۴۵ یا ۱۷۶۴ توسط ستارهشناس سوئیسی «ژان فیلیپ دو شزو»، کشف شد. این سحابی یک سال بعد توسط ستارهشناس فرانسوی «شارل مسیه»، دوباره کشف شد که آن را با نام مسیه ۱۶ در فهرست اجرام نجومی غیردنبالهدار خود فهرستبندی کرد. بیش از یک قرن بعد، ستارهشناس آمریکایی «ادوارد امرسون برنارد»، اولین کسی بود که تصویری از این سحابی را در سال ۱۸۹۵ خلق کرد.
سحابی عقاب با وجود ۵.۵ میلیون سال سن، نسبتا جوان در نظر گرفته میشود. بخشهایی از آن سحابیهای انتشاری هستند، یعنی ابرهای گاز و غبار به شدت داغی که نور خود را تولید میکنند. بخشهای دیگر آن سحابیهای تاریک هستند که از گاز سرد ساخته شدهاند و فقط به دلیل سایهای که در مقابل پسزمینه درخشان سحابی ایجاد میکنند، قابل مشاهده هستند.
تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۵ برای اولین بار تصویر ستونهای آفرینش را ثبت کرد که یکی از نمادینترین تصاویر نجومی تمام دوران محسوب میشود. این ستونها تنها بخش کوچکی از سحابی عقاب را نشان میدهند که وسعت آن بین ۴ تا ۵ سال نوری است. این ستونها توسط ستارههای پرجرم مجاور ایجاد شدهاند که خوشه ستارهای NGC 6611 را تشکیل میدهند.
این ستارههای پرجرم با تابش و تولید بادهای ستارهای قوی، انرژی زیادی تولید میکنند که ترکیب آنها مانند یک برفپاککن گاز و گرد و غبار اطراف را به سمت بیرون هدایت میکند.
محفظههای متراکم گاز که به گویهای گازی تبخیری معروف هستند، در طول مسیر مانند سنگریزههای رودخانه عمل کرده و از گاز کمتراکم پشت خود در برابر باد خورشیدی محافظت میکنند. این کار باعث ایجاد جریانی دم مانند در اطراف آنها میشود که به طور طبیعی ساختارهای ستون مانند را ایجاد میکند.
برای اطلاع از مقاله ستارهها چگونه متولد میشوند و میمیرند؟ روی لینک کلیک کنید. |
سحابی عقاب فوق العاده چند ستاره عظیم را تشکیل داده که مسئول روشن کردن گاز پیرامون خود و ایجاد حفره حباب شکل هستند که برای این نوع مناطق معمول است. سه ستون نمادین یا انگشتان (به اصطلاح ستونهای آفرینش) برجستهترین ویژگی سحابی عقاب هستند. این نوع ساختارها در بسیاری از مناطق ستارهساز دیگر نیز وجود دارند، ولی ساختارهای سحابی عقاب بسیار دیدنی هستند و توجه زیادی را به خود جلب کردهاند.
سحابی عقاب حدود ۵۷۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و نسبت به ما به مرکز کهکشان راه شیری نزدیکتر است. سحابی عقاب حدود ۰.۸ درجه بالاتر از صفحه کهکشان قرار دارد. اگر میخواهید آن را پیدا کنید، باید ~ ۱۷ درجه در جهت افقی و ~۰.۸ درجه در جهت عمودی را جستجو کنید.
ستارههای بزرگ مجاور نه تنها مسئول شکل دادن به ساختارهای ستونمانند هستند، بلکه از طریق فرایندی به نام تبخیر نوری آنها را از بین میبرند. این فرایند باعث میشود گاز از سطوح ستونها دور شود و در نتیجه جرم خود را از دست بدهند. با گذشت زمان، تبخیر نوری در نهایت ستونها را بهطور کامل فرسایش میدهد.
ستارهشناس فرانسوی «نیکلاس فلاژی»، در سال ۲۰۰۷ پیشنهاد کرد که بر اساس دادههای تلسکوپ فضایی اسپیتزر، ممکن است انفجار ابرنواختری این ستونها را ۶۰۰۰ سال پیش از بین برده باشد. از آن جایی که ستونها هزاران سال نوری از ما فاصله دارند، همچنان صدها یا حتی هزاران سال قابل مشاهده خواهند بود. با این حال، دادهها تا به امروز وجود یک ابرنواختر را تایید نکردهاند و نشان میدهند در حالیکه تابش ستارههای مجاور به تدریج ستونها را فرسایش میدهد، ممکن است تا میلیونها سال دیگر باقی بمانند.
در مطالعهای در سال ۲۰۱۲، محققان دادههای بدست آمده از هابل را با رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا ترکیب کردند تا بررسی کنند که کدام ستارههای سحابی عقاب پرتوهای ایکس ساطع میکنند. بسیاری از ستارهها، از جمله خورشید وقتی به دمای بیش از یک میلیون درجه سانتیگراد میرسند، این تشعشعهای بسیار پرانرژی را از تاج یا جو بیرونی خود ساطع میکنند.
اگر چه این مطالعه بیش از ۱۷۰۰ منبع تابش پرتو ایکس را شناسایی کرد که ۱۱۸۳ مورد آن از درون سحابی عقاب آمده است، احتمالا فقط یکی از این منابع از درون ستونهای آفرینش ستارهساز آمده است. بنابراین، شاید بتوانیم نتیجه بگیریم که پیشستارههای ستونها، یا ستارههایی که در حال تولد هستند، ممکن است هنوز تاج به اندازه کافی داغ نداشته باشند تا اشعه ایکس تولید کنند.
برای پیداکردن سحابی عقاب در آسمان شب، باید صورت فلکی مار را پیدا کنید که دو بخش مجزا دارد: دم مار و سر پهن مار. صورت فلکی مار از دو طرف صورت فلکی ذوزنقهمانند مارافسای گسترش یافته است. سحابی عقاب در دم مار قرار گرفته است که در عرضهای جغرافیایی میانه شمالی، در پایین سمت چپ مارافسای قرار دارد.
چند سحابی دیگر مانند سحابی امگا یا نعل اسب در صورت فلکی قوس وجود دارد. سحابی عقاب را میتوانید از سایه عقاب مانند قسمت تاریک آن تشخیص دهید.
نتیجه
حتی در شبهای تاریک نیز میتوانید با یک تلسکوپ کم مصرف یا یک جفت دوربین دوچشمی به راحتی سحابی عقاب را رصد کنید. با این حال، سحابی عقاب با استفاده از این ابزارها حتی در مناطقی که آلودگی نوری نسبتا بالایی دارند نیز قابل مشاهده خواهد بود. اگر یک پایه تلسکوپ کامپیوتری دارید، میتوانید کد M16 را وارد کنید تا تلسکوپ شما را به مکان درست هدایت کند.
پس شما می توانید با خرید تلسکوپ آسمان شب را به خوبی رویت کنید و حتی سحابی های دیگر را نیز مشاهده کنید. شما می توانید با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب به راحتی و خیالی آسوده خرید تلسکوپ مدنظر خود را انجام دهید.
برای دانلود مقاله سحابی عقاب حقایقی در مورد خانه ستونهای آفرینش روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و سحابی عقاب حقایقی در مورد خانه ستونهای آفرینش
سیاهچاله ها مناطقی در فضا هستند که گرانش آنها به قدری قوی است که هیچ چیز نمیتواند از آن فرار کند. نیمی از جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۰ به «راجر پنروز» برای فعالیتهای او در زمینه و فیزیک ریاضی تعلق گرفت که نشان داد سیاه چاله ها نتیجه اجتنابناپذیر نظریه نسبیت عام اینشتین هستند. نیم دیگر جایزه به «آندرهآ ام گز» و «راینهارد گنزل» اهدا شد زیرا نشان دادند یک سیاهچاله عظیم در مرکز کهکشان ما وجود دارد.
سیاهچاله ها بیشتر وقتها در حالت غیرفعال قرار دارند ولی زمانی که فعال هستند و ستارهها و گازها را میبلعند، منطقه نزدیک به آن ها میتواند از نظر درخشندگی از کل کهکشان میزبان پیشی بگیرد. کهکشانهایی که درون خود یک سیاه چاله فعال دارند، اختروش یا کوازار نامیده میشوند. با وجود همه اطلاعاتی که در چند دهه گذشته در مورد سیاه چاله ها به دست آوردهایم، هنوز رازهای بی پاسخ زیادی در مورد آنها وجود دارد. اگر میخواهید بدانید که چرا سیاه چاله ها ترسناک هستند تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تصور میشود که سیاه چاله با مرگ یک ستاره عظیم به وجود میآید. بعد از اینکه سوخت هسته ای ستاره تمام میشود، هسته آن به متراکمترین حالت مادهای که میتوان تصور کرد، یعنی صد برابر چگالتر از هسته اتم، متلاشی میشود. در این شرایط، پروتون ها، نوترون ها و الکترون ها دیگر ذرههای مجزا نیستند.
از آنجایی که سیاه چاله ها تاریک هستند، وقتی پیدا میشوند که دور یک ستاره معمولی میچرخند. ویژگیهای یک ستاره معمولی به اخترشناسان اجازه میدهد تا ویژگیهای همدم تاریک آن را یعنی سیاهچاله، استنباط کنند.
سیاه چاله ها قبر ماده هستند و هیچ چیزی حتی نور، نمیتواند از آن ها فرار کند. سرنوشت هر کسی که در یک سیاه چاله بیافتد اسپاگتی شدن خواهد بود. استیون هاوکینگ نظریه اثر اسپاگتی را در کتاب خود با عنوان «تاریخ مختصر زمان» مطرح کرد. در اسپاگتی شدن، گرانش شدید سیاهچاله بدن را از هم میپاشد و استخوان ها، ماهیچه ها، رگ ها و حتی مولکول ها را از هم جدا میکند.
در طول ۳۰ سال گذشته، مشاهدههایی که با کمک تلسکوپ فضایی هابل انجام شده است، نشان میدهد که همه کهکشان ها در مرکز خود سیاه چاله دارند. کهکشان های بزرگتر سیاه چاله های بزرگتری دارند.
طبیعت میداند که چگونه سیاه چاله هایی با جرمهای متفاوت بسازد، از اجساد ستارههایی با جرم چند برابر خورشید گرفته تا هیولاهایی با جرم دهها میلیارد برابر خورشید که مانند تفاوت بین یک سیب و هرم بزرگ جیزه است.
ستارهشناسان تصویری از یک سیاه چاله و افق رویداد آن را منتشر کردهاند که در مرکز کهکشان بیضوی M87 قرار دارد و جرم آن ۷ میلیارد خورشیدی است. این سیاه چاله بیش از هزار برابر بزرگتر از سیاه چاله ای است که در کهکشان ما وجود دارد و کاشفان آن موفق به دریافت جایزه نوبل شدند.
سیاه چاله ها بیشتر مواقع تاریک هستند ولی وقتی گرانش آنها ستارهها و گازهای مجاور را به سمت خود میکشد، به مرکز فعالیتهای شدید تبدیل میشوند و مقدار زیادی تشعشع را بیرون میدهند. سیاهچاله های عظیم از دو نظر خطرناک هستند. ابتدا اگر خیلی به آنها نزدیک شوید، گرانش عظیمشان شما را به داخل میکشد و سپس اگر در فاز کوازار فعال خود باشند، توسط تشعشعهای پرانرژی منفجر خواهید شد.
شاید برایتان جای سوال باشد که یک کوازار چقدر روشن است؟ تصور کنید که شب بر فراز شهر بزرگی مانند لس آنجلس شناور هستید. تقریبا ۱۰۰ میلیون نور اتومبیل ها، خانه ها و خیابان های شهر را میتوانید ستاره های یک کهکشان در نظر بگیرید. در این مقایسه، سیاه چاله در حالت فعال خود مانند منبع نوری به قطر ۱ اینچ در مرکز شهر لس آنجلس است که صدها یا هزاران بار از کل شهر روشنتر است. کوازارها درخشانترین اجرام در جهان هستند.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
بزرگترین سیاهچاله که تاکنون کشف شده است، ۴۰ میلیارد برابر جرم خورشید یا ۲۰ برابر منظومه شمسی وزن دارد. در حالیکه سیاره های بیرونی منظومه شمسی ما هر ۲۵۰ سال یک بار دور خود میچرخند، این جرم بسیار سنگین تر هر سه ماه یک بار دور خود میچرخد. در واقع، لبه بیرونی آن با نصف سرعت نور حرکت میکند.
سیاهچاله های کلانجرم مانند سایر سیاه چاله ها یک افق رویداد دارند که باعث میشود دیده نشوند. همچنین، در مراکز آنها یک تکینگی وجود دارد که نقطهای در فضا است که چگالی آن بینهایت است. درون سیاهچاله برای ما قابل درک نیست، زیرا قوانین فیزیک در آن شکسته میشوند. زمان در افق رویداد منجمد شده و گرانش در تکینگی بینهایت میشود.
خبر خوب در مورد سیاهچاله های کلانجرم این است که میتوانید از سقوط در آنها جان سالم به در ببرید. اگرچه گرانش آنها قوی تر است، نیروی کشش ضعیفتری نسبت به یک سیاه چاله دارند و شما را به درون خود نمیکشند. اما خبر بد این است که افق رویداد لبه پرتگاه را نشان میدهد. هیچ چیز نمیتواند از درون افق رویداد فرار کند، بنابراین نمیتوانید از آن بیرون بیایید و تجربه تان را با دیگران به اشتراک بگذارید.
به گفته استیون هاوکینگ، سیاه چاله ها به آرامی در حال تبخیر شدن هستند. در آینده دور کیهان، مدتها بعد از این که همه ستاره ها مردند و کهکشان ها توسط انبساط پرشتاب کیهانی از دید خارج شدند، سیاهچاله ها آخرین اجرام باقیمانده خواهند بود.
پرجرمترین سیاهچاله ها سالهای غیرقابل تصوری طول می شد تا تبخیر شوند. بر اساس تخمین ها، تبخیر آنها شاید ۱۰ به توان ۱۰۰ سال یا ۱۰ با ۱۰۰ صفر سال طول بکشد. به عبارت دیگر، این پدیدههای ترسناک تقریبا ابدی هستند.
نتیجه
به طور خلاصه، سیاه چاله ها به سه دلیل ترسناک هستند. اگر در سیاه چاله ای که پس از مرگ یک ستاره باقی مانده است بیافتید، تکه تکه خواهید شد. همچنین، سیاهچاله های عظیمی که در مرکز همه کهکشان ها دیده میشوند اشتهای سیریناپذیری دارند. دلیل سوم این است که سیاهچاله ها مکانهایی هستند که قوانین فیزیک در آنها نقض میشوند.
شاید شما هم با کمک تلسکوپ بتوانید این سیاهچاله ها را رویت کنید. تلسکوپ مورد نظر برای دیدن سیاره ها و ستاره ها و حتی سیاهچاله ها را می توانید تهیه کنید تا این اجرام آسمانی را ببینید. خرید تلسکوپ می تواند شما را با دنیای بالای سرتان بهتر و دقیق تر آشنا کند. شما می توانید با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب خرید تلسکوپ مد نظر خود را به راحتی انجام دهید.
برای دانلود مقاله ۳ دلیل که چرا سیاهچاله ها از ترسناکترین پدیدههای جهان هستند روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و ۳ دلیل که چرا سیاهچاله ها از ترسناکترین پدیدههای جهان هستند
ما در کهکشانی به وسعت ۱۰۰ هزار سال نوری زندگی میکنیم که حدود ۲۰۰ میلیارد ستاره را در خود جا داده است. کهکشان ما بسیار بزرگ است، اگر چه سیاهچاله عظیمی که در مرکز آن قرار دارد نسبتا کوچک است. شواهد زیادی از چرخش کهکشان راه شیری وجود دارد که نشان میدهد مانند سایر کهکشانها، حاوی ماده تاریک قابل توجهی است که هنوز از نقش آن در شکلگیری ستاره ها مطمئن نیستیم.
با این حال، بخش زیادی از فرایندهای تکامل ستاره ها کشف شدهاند که مهمترین آنها به وجود آمدن زندگی جدید با مرگ است. به عبارت دیگر، تکامل ستاره ها چرخهای است و ستاره های جدیدی جایگزین ستاره هایی میشوند که میمیرند. اگر میخواهید همه چیز را درباره تولد و مرگ ستاره ها بدانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ستاره محصول گاز، گرد و غبار، جاذبه و هم زدن شدید است. میلیاردها ستارهای که در مرکز کهکشان راه شیری وجود دارند، باعث ظاهر درخشان آن میشوند. مشاهدههای نوری و رادیویی نشان میدهد که حجم زیادی از گاز و غبار در کهکشان وجود دارد. این گرد و غبار از دانه های معدنی میکروسکوپی متشکل از سیلیکون، منیزیم، آهن و بسیاری از فلزهای دیگر و همچنین کربن در اشکال مختلف آن تشکیل شده است.
قرص کهکشان ما به طور متوسط فقط یک دانه در هر متر مکعب دارد. با توجه به اینکه فاصله زیادی بین ستاره ها وجود دارد، غبار تقریبا یک درصد از جرم کل ماده بین ستارهای را تشکیل میدهد.
در حالیکه گرد و غبار بین ستارهای در فضای بسیار بزرگی پخش شده است، تمایل دارد به هم بچسبد و گاهی ابرهای متراکم را تشکیل دهد. بعضی از این ابرها به قدری ضخیم هستند که سرخپوستهای آمریکای جنوبی آنها را به شکل صورت فلکی میدیدند.
این ابرها حاوی بیش از ۲۰۰ گونه مولکولی هستند که بخش زیادی از آن را هیدروژن مولکولی (H2) تشکیل میدهد. علاوه بر این، مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، متیل الکل، اتیل الکل و احتمالا مولکولهای پیچیده مانند اوره و سایر مولکولهای مهم برای زندگی نیز در آن ها وجود دارد.
موجهای انفجار ستاره های در حال انفجار مجاور، برخورد ابر با ابر و رویدادهای دیگر ابرهای بینستارهای را به تودههای متلاطمی تبدیل میکند که محل تولد ستاره های جدید است.
به دلیل دمای پایین، حبابهای پارهشده درون ابرها متراکم شده و باعث میشوند هسته مرکزی آنها بهآرامی گرم شود. هستهها در نهایت به اندازهای داغ میشوند که شروع به درخشش میکنند. این پیش ستاره های در حال رشد روی ابرهای گرد و غبار صورت فلکی گاو، شکارچی، ارابهران و بسیاری از مناطق مشابه دیگر پراکنده هستند.
همان طور که یک پیش ستاره جدید تحت نیروی گرانش منقبض میشود، هسته آن شروع به گرم شدن میکند. در نهایت، دما به اندازهای بالا میرود که واکنشهای هستهای آغاز میشود که در آن چهار اتم هیدروژن به اتم سنگینتر بعدی، یعنی هلیوم، تبدیل میشوند.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
در نتیجه، بر اساس معادله معروف انیشتین (E=mc2) انرژی ایجاد میشود. این منبع جدید انرژی با تثبیت کردن دمای مرکز ستاره که به جرم آن بستگی دارد، انقباض را متوقف میکند. مثلا خورشید ما در حدود ۱۶ میلیون کلوین تثبیت شده است.
معمولا تعداد زیادی ستاره همزمان متولد میشوند و گرانش متقابل آن ها باعث میشود به یک خوشه باز با طیف وسیعی از جرم ها وصل شوند. با گذشت زمان، این خوشهها به آرامی تبخیر شده و اجزای تشکیلدهنده آنها پراکنده میشوند. ما معتقدیم که خورشید نیز ممکن است در یکی از این خوشه ها متولد شده باشد.
ستاره بعد از متولد شدن با مصرف سوخت هیدروژن خود پایدار میماند. خورشید 70درصد از انرژی هستهای خود را از زنجیره پروتون-پروتون (pp) و ۳۰ درصد دیگر را از چرخه کربن میگیرد. از آن جایی که خورشید بسیار متراکم است، هزاران سال طول میکشد تا گرمای تابش گاما از آن خارج شود.
جرم ستارههای هیدروژنی که به ستاره های دنباله اصلی معروف هستند از ۰.۰۷۵ تا بیش از ۱۲۰ جرم خورشیدی متغیر است. به دلایل تاریخی، همه این ستاره های معمولی کوتوله نامیده میشوند ولی اجازه ندهید این اصطلاح گولتان بزند.
مثلا خورشید ما حدود ۸۶۴ هزار مایل (تقریبا ۱.۴ میلیون کیلومتر) عرض دارد، در حالیکه پرجرمترین کوتوله ها چند برابر آن هستند. از طرف دیگر، سردترین کوتولههای قرمز خیلی از مشتری بزرگتر نیستند.
در ستارهای با جرم بیشتر، همجوشی هیدروژن و هلیوم مانند قبل پیش میرود ولی جرم اضافی باعث میشود این زنجیره جلوتر هم برود. کربن و اکسیژن به ترکیبی تبدیل میشوند که شامل نئون و منیزیم است که قبل از رسیدن به آهن به سیلیکون و گوگرد تبدیل میشود.
در حدود سال ۱۹۳۰، «سوبرامانیان چاندراسخار» کشف کرد که وقتی جرم هسته یک ستاره به جرم ۱.۴ خورشیدی میرسد، انحطاط الکترونی دیگر نمیتواند از هسته ستاره پشتیبانی کند. در نتیجه کل جرم فرو میریزد، زیرا همه چیز دوباره به نوترون تبدیل میشود. ما انتظار داریم این اتفاق زمانی رخ دهد که جرم اولیه ستاره از حدود هشت خورشید بیشتر شود.
قطر ستاره نوترونی که به وجود میآید حدود ۱۲.۴ مایل (۲۰ کیلومتر) و چگالی آن یک میلیون برابر یک کوتوله سفید است. ستاره نوترونی به محض تولد، ابتدا بیش از حد فشرده میشود و سپس به شدت به حالت قبل برمیگردد. این فرایند یک موج شوک بسیار بزرگ ایجاد میکند که دما را میلیاردها کلوین افزایش میدهد و تا میلیاردها سال نوری پراکنده میشود.
همان طور که ستاره ویران شده منبسط میشود، شروع به سرد شدن میکند. اگر جرم اولیه ستاره به اندازه کافی زیاد باشد، سیاهچالهای با کشش گرانشی زیاد تشکیل میشود که هیچ چیز حتی نور، نمیتواند از آن فرار کند.
ستارههای دوگانه داستان متفاوتی دارند. یک ستاره در یک منظومه دوتایی میتواند بخشی از جرم خود را به کوتوله سفید کنار خود منتقل کند. از طرف دیگر دو کوتوله سفید که دور یکدیگر میچرخند، میتوانند ادغام شوند.
اگر نتیجه در هر دو حالت از ۱.۴ جرم خورشیدی بیشتر شود، ستاره به عنوان یک ابرنواختر نوع یکم ای منفجر میشود که حتی از نوع دو نیز درخشانتر است و آهن بیشتری تولید میکند.
بقایای ابرنواختر در حال گسترش که غنی از عناصر سنگین است دوباره وارد ابرهای بینستارهای میشود. در ادامه، بقایای آن به مادهای تبدیل میشود که در نهایت ستارههای جدیدی را میسازد و در نتیجه چرخه را کامل میکند. تکامل ستاره ها در حقیقت چرخه زندگی است. ستاره های در حال مرگ اجزای سازنده خود را به کهکشان میریزند و راه را برای نسل بعدی هموار میکنند.
برای اطلاع از مقاله زباله فضایی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
نتیجه
در این مقاله به اتفاقاتی که برای ستارگان بوجود می آید از زمان تولد و تا مرگ ستاره مطالبی بیان شد. ستار ها در طول دوران حیات خود فعل و انفعالات زیادی را تجربه می کنند. شما می توانید بوسیله تلسکوپ ستاره ها را تماشا کنید و از زیبایی های این جرم آسمانی لذت ببرید. تلسکوپ وسیله ای است شگفت انگیز چرا که بعد از اختراع آن اتفاقات خوبی برای شناخت آسمان افتاد. شما هم می توانید با خرید تلسکوپ از تماشای آسمان و ستارگان لذت ببرید. هم اکنون در سایت موسسه طبیعت آسمان شب بهترین مدل های تلسکوپ وجود دارد و فقط با چند کلیک و با خیالی آسوده خرید تلسکوپ مد نظر خود را نهایی کنید.
برای دانلود مقاله ستارهها چگونه متولد میشوند و میمیرند روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و ستاره ها چگونه متولد میشوند و میمیرند
زباله فضایی به هر آنچیزی که در فضا بدون استفاده رها شده است می گویند. به هر چیزی که به فضا فرستاده میشود همیشه بر نمیگردد. در سال ۱۹۶۱، وقتی اتحاد جماهیر شوروی اولین انسان را به فضا فرستاد، زباله انباشتهشده در فضا که از اکتشافهای قبلی باقی مانده بود کمتر از ۱۰۰۰ قطعه بود. طی دهههای بعد، حجم این زباله به ۳۰۰۰ قطعه افزایش یافت که فقط شامل قطعههایی میشود که قابلردیابی هستند. انباشته شدن زباله فضایی چالش بزرگی برای سفر و اکتشاف فضایی است. اگر میخواهید همه چیز را درباره زباله فضایی بدانید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
زباله های فضایی که به آنها زباله های مداری نیز میگوییم، شامل تکهها و قطعه های ماهواره های غیرفعال، موشکهایی که آنها را به فضا میبرند، باقیمانده موشکها و زباله های به جامانده توسط فضانوردان هستند. زباله فضایی ممکن است به اندازه یک اتوبوس مدرسه (مانند ماهواره انویست غیرفعال که در سال ۲۰۰۲ به فضا پرتاب شد) یا بسیار کوچک باشند.
زباله فضایی فقط از قطعههای باقیمانده از موشک و ماهواره تشکیل نشدهاند و شامل موارد زیر نیز هستند:
زباله فضایی به همان روشی وارد فضا میشود که به هر جای دیگری میرسند یعنی به دست انسانها. گاهی زباله به دلیل پرتاب موشک یا رها کردن یک ماهواره از کارافتاده در فضا باقی میماند. گروه دیگری از زبالهها ناشی از تصادف هستند. مثلا در سال ۱۹۶۵، دو ماهواره منفجر شدند و نزدیک به ۵۰۰ قطعه زباله تولید کردند. همچنین، ۱۵ سال پیش، برخوردی که شدیدترین مورد ثبتشده در فضا بود، بیش از ۳۲۰۰ قطعه زباله تولید کرد.
زباله ها با سرعت نگرانکنندهای در فضا جمع میشوند. از زمان آغاز اکتشافهای فضایی، بیش از ۱۵۰۰۰ ماهواره به فضا پرتاب شده است. امروزه بیش از سه بار در هفته موشک به فضا پرتاب میشود که بسیاری از آنها چند ماهواره دارند. پرتاب هر موشک جدید زباله بیشتری تولید میکند. در سال ۲۰۰۰، حدود ۸ هزار قطعه زباله قابل ردیابی در فضا وجود داشت که در سال ۲۰۱۹ به تقریبا ۲۰ هزار قطعه رسید.
در حال حاضر، تنها چهار سال بعد، نزدیک به ۳۰ هزار قطعه زباله بزرگتر از یک توپ سافتبال در فضا شناور است. عامل اصلی افزایش فعالیتهای فضایی و تعداد اجرام در مدار، رشد صورتهای فلکی ماهوارهای است. تا سال ۲۰۱۵، ۵۸ سال پس از پرتاب اولین ماهواره، در مجموع ۷۵۰۰ محموله به فضا پرتاب شده بود.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
8 سال پس از آن، تعداد کل ماهوارههای پرتابشده بیش از دو برابر شده است. مسئول این رشد تا حد زیادی برنامه استارلینک شرکت ایکس اسپیس است که ۵۰درصد از ماهوارههای فعال در مدار را تشکیل میدهد.
سرمایهگذاری در اکتشاف فضا در بخشهای دولتی و خصوصی نیز به شدت در حال افزایش است. در سال ۲۰۲۰، سرمایهگذاران نزدیک به ۹ میلیارد دلار به نهادهای فضایی خصوصی کمک کردند و پیشبینی میشود این سرمایهگذاریها بیشتر شوند.
در حال حاضر، حداقل ۷۰ کشور آژانس فضایی دارند و تعداد زیادی از آنها بودجه فضایی خود را افزایش دادهاند. با توجه به پروژههای فضایی پیشنهادی که توسط نهادهای خصوصی و دولتی مختلف حمایت میشوند، ممکن است در دهه آینده سالانه ۱۲۰۰۰ ماهواره جدید به فضا پرتاب شود.
علاقه روزافزون به اکتشافهای فضایی مساله کاهش تجمع زبالههای فضایی را مطرح کرده است. از آن جایی که بیشتر کشورها و شرکتهای خصوصی در فعالیتهای تحقیقاتی فضایی سرمایهگذاری میکنند، باید بخشی از تلاش خود را به توسعه، تایید و پیروی از سیاستهایی برای حمایت رویکردهای کاهش زباله فضایی اختصاص دهند.
زباله فضایی خطرناک است، زیرا هر چیزی که دور زمین میچرخد، به سرعت در حال حرکت است. زبالهها در فضا تقریبا با سرعت ۱۰ کیلومتر در ثانیه حرکت میکنند که حدود ۳۰۰ برابر سریعتر از حداکثر سرعت در بیشتر بزرگراههای ایالات متحده است.
از آن جایی که هر دو جسم دخیل در یک برخورد سریع حرکت میکنند، سرعت نسبی حتی بیشتر خواهد بود. برخورد با یک جسم بزرگ که با این سرعت حرکت میکند، قطعا خطرناک است. ولی حتی زبالههایی به کوچکی یک قطره نیز مشکلساز خواهند بود.
در حالیکه برخورد در فضا یک خطر واقعی است، احتمال ورود زباله فضایی به مدار زمین و نسبتا کم است. وقتی این زباله ها وارد جو زمین میشوند، واکنشهایی رخ میدهند که گرما و گاز ایجاد میکنند. این گرما و گازهای ایجادشده به قدری شدید هستند که معمولا باعث سوختن زبالهها میشوند.
زباله برای دههها، قرنها یا حتی هزارهها در فضا باقی میماند. زباله فضایی در مدار بسیار پایین زمین یعنی ارتفاع تقریبا ۳۰۰ کیلومتری، در مدت زمان نسبتا کوتاهی خود به خود وارد جو میشوند. در مقابل زبالههایی که در مدارهای بالاتر قرار دارند، ممکن است تا ابد در فضا باقی بمانند. راهکارهایی که به کاهش یا پاکسازی زبالههای فضایی کمک میکنند، به شرح زیر هستند.
بخش زیادی از خطر برخورد در عملیات فضایی ناشی از کمبود دادههای قابل اعتماد است که امکان ردیابی اشیا و زبالهها را فراهم میکند. بهبود فناوری مشاهده و افزایش دقت مدلهای ردیابی این کار را آسانتر میکند.
با افزایش ترافیک فضایی، بهترین شیوهها برای واکنش به برخوردهای احتمالی اهمیت زیاد دارد. سیستمهای امروزی متکی به اپراتورهایی هستند که به صورت دستی بر وضعیت یک ماهواره نظارت میکنند و با اپراتورهای دیگر ارتباط برقرار میکنند. با افزایش تعداد ماهوارههای فعال، رویکردهای جدید از جمله اتوماسیون ضروری است.
به حداقل رساندن رشد زباله برای حفظ محیط فضایی حیاتی است و نتیجه ترکیبی از قوانین، اقدامهای داوطلبانه و توافقهای بینالمللی خواهد بود.
بیشتر زبالههای موجود در فضا قدرت حرکت ندارند، زیرا از بین رفتهاند یا قطعهای از یک ماهواره بزرگتر هستند. در حال حاضر خارج کردن غیرفعال از مدار، یعنی انتظار برای ورود مجدد آنها به جو، تنها راهی است که میتوان آنها را از فضا خارج کرد. سازماندهی کشورها و نهادها برای پاکسازی فضا بسیار دشوار است. در حال حاضر مشخص نیست چه کسی هزینه این کار را پرداخت خواهد کرد.
برای اطلاع از مقاله همه چیز درباره قطب شمال روی لینک کلیک کنید. |
نتیجه
باید به این نکته هم اشاره کرد که بر اساس پیمان ماورای جو که ۱۳۶ کشور آن را امضا کردهاند، اشیا موجود در فضا قلمرو مستقل کشوری هستند که آن ها را در آن جا قرار داده است. بنابراین، پاکسازی فضا بدون رضایت مالک زباله فضایی امکانپذیر نیست. بعضی از زباله های فضایی آنقدر بزرگ هستند که شما می توانید با تلسکوپ آنها را تماشا کنید. زباله فضایی در آسمان یک پدیده کاملا خطرناک است که با افزایش آن می توان پیش بینی کرد که فضا دیگر جایی برای سکونت ما نداشته باشد چرا که تلسکوپ های فضایی هم در معرض خطر برخورد با زباله فضایی هستند.
شما هم می توانید با خرید تلسکوپ بعضی از این زباله فضایی را رصد کنید چرا که زباله فضایی تولید شده توسط انسان ها بسیار بزرگ بوده و مردم با خرید تلسکوپ می توانند این زباله فضایی را رصد کنند. علاقمندان به رشته نجوم می توانند با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب از انواع تلسکوپ ها دیدن کنند و مدل مدنظر خود را به راحتی و با ایمنی کامل خریداری کنند.
برای دانلود مقاله زباله فضایی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و زباله فضایی چیست؟
قطب شمال صحرایی بسیار زیبا ولی غیرمهماننواز یا به طور دقیقتر یک بیابان قطبی است که کیلومترها طول دارد و سرتاسر آن با یخ و برف پوشیده شده است. در قطب شمال هیچ نوع پوشش گیاهی وجود ندارد. در طول زمستان، میانگین دما 40- درجه سانتیگراد است، اما گاهی دمای آن تا 80- یا 90- درجه نیز میرسد. درست مثل خیلی از بیابانهای این سیاره، شمالگان نیز اسرار خاص خود را دارد. در این مقاله با قطب شمال و حقایقی درباره آن بیشتر آشنا میشویم، پس همراهمان باشید.
این تصور که قطب شمال یک نقطه ثابت بر سطح زمین است، صحت ندارد. به طور معمول شمالگان شمالیترین نقطه روی کره زمین در نظر گرفته میشود، ولی به چندین دلیل زیر ساکن نیست.
حیات همیشه بدون توجه به محیط راهی پیدا خواهد کرد. نزدیکترین محل سکونت در فاصله بیش از 805 کیلومتری از شمالگان قرار دارد. هیچ جانداری مستقیما در شمالگان زندگی نمیکند، ولی بعضی از حیوانات هر از گاهی در سرتاسر این منطقه دیده میشوند.
خرسهای قطبی، روباههای قطبی، گوزنهای شمالی، خرگوشهای قطبی، فوکهای قطبی و مرغ دریایی در این منطقه حضور دارند. میکروبها نیز در داخل یخها ساکن هستند. در زیر یخ، میگو، شقایقهای دریایی و انواع سختپوستان هم زندگی میکنند. نهنگهایی مانند نهنگ کمانی گاهی در این منطقه حرکت میکنند. اگرچه مردم در شمالگان زندگی نمیکنند، ولی ایستگاههایی برای اقامتهای کوتاهمدت در آنجا برپا شده است.
آن چه که درباره شمالگان میدانیم این است که برخلاف قطب جنوب هیچ خشکی در زیر آن وجود ندارد. قطب شمال در اقیانوس منجمد شمالی واقع شده که گستره وسیعی از آب پوشیدهشده از دریایخ است. شمالگان یک پهنه یخی غولپیکر است که در زمستان منبسط و بزرگ شده و در تابستان کوچک میشود. اگر بخواهید در شمالیترین نقطه قطب شمال به حفاری بپردازید، در نهایت به اقیانوس منجمد شمالی خواهید رسید.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
معمولا در شمالگان هوا گرمتر از قطب جنوب است. متوسط دما در قطب شمال در تابستان حدود صفر درجه سانتیگراد و میانگین دمای قطب جنوب در تابستان حدود منفی 50 درجه سانتیگراد است. دلایل مختلفی برای این تفاوت دما وجود دارد.
یکی از آنها این است که شمالگان بر فراز یک اقیانوس واقع شده، در حالیکه قطب جنوب روی یک قاره قرار گرفته است. اقیانوسها گرمای بیشتری نسبت به خشکی جذب و ذخیره میکنند، بنابراین شمالگان گرمای بیشتری از خورشید میگیرد.
دلیل دیگر این است که شمالگان در عرض جغرافیایی کمتری در مقایسه با قطب جنوب قرار دارد. به این معنی که شمالگان بیشتر از قطب جنوب نور مستقیم خورشید را دریافت میکند. پرتوهای خورشید در عرضهای جغرافیایی پایینتر به صورت مستقیم میتابند و به جو نفوذ کرده و سطح زمین را گرم میکنند.
در نهایت، شمالگان نسبت به قطب جنوب دارای لایه نازکتری از یخ است. این لایه نازک یخ اجازه میدهد تا نور بیشتری به سطح زمین برسد که به گرم شدن هوا کمک میکند. البته آب و هوای قطب شمال و قطب جنوب در مقایسه با بیشتر نقاط روی زمین همچنان بسیار سردتر است. اما شمالگان به طور کلی گرمتر از قطب جنوب است.
اگر به دنبال مکانی برای تماشای غروب و طلوع خورشید میگردید، شمالگان اصلا جای مناسبی نیست. به دلیل انحراف محوری زمین، نیمکرههای سیاره مقادیر متفاوتی از نور خورشید را در طول سال دریافت میکنند. همین امر موجب شده تا شمالگان دورههای طولانی تاریکی و روشنایی را تجربه کند.
یکی از چیزهایی که درباره شمالگان وجود دارد، بحثبرانگیز بودن آن است. وقتی صحبت از حق حفاری به میان میآید، کشورهایی که با شمالگان مرز مشترک دارند مجاز هستند تا 322 کیلومتری از مرزهای خود به دنبال منابع طبیعی به آنجا بروند. با این حال، روسیه در تلاشی عجیب برای ادعای مالکیت قطب شمال، یک زیردریایی را زیر تودههای یخی قطب شمال فرستاد. این ادعا توسط سازمان ملل جدی گرفته نشد اما این موضوع همچنان ادامه دارد.
درست مثل یک بیابان، شمالگان نیز بارندگی سالانه بسیار کمی دارد. میانگین بارندگی سالانه در قطب شمال تنها 250 میلیمتر است. علاوه بر این، شمالگان دارای پوشش گیاهی بسیار محدودی است. تنها حدود 1درصد از سطح قطب شمال را پوشش گیاهی تشکیل میدهد. این پوشش گیاهی عمدتا از خزه، گلسنگ و سایر گیاهان کمارتفاع تشکیل شده است. در نتیجه، شمالگان یک منطقه خشک و کمگیاه است که شباهت زیادی به بیابان دارد.
زمان در قطب شمال کمی عجیب است. شمالگان در عرض جغرافیایی 90 درجه شمالی قرار دارد. در این عرض جغرافیایی، خورشید در طول روز طلوع و در شب غروب نمیکند. این پدیده به نام شب قطبی یا شبانهروز قطبی شناخته میشود. در طول شب قطبی که از اواخر نوامبر تا اوایل مارس ادامه دارد، خورشید در زیر افق قرار میگیرد. در این مدت، 24 ساعت شب در شمالگان وجود دارد.
در طول شبانهروز قطبی که از اوایل مارس تا اواخر سپتامبر ادامه دارد، خورشید در بالای افق قرار میگیرد. در این مدت، 24 ساعت روز در شمالگان وجود دارد. در نتیجه در این منطقه زمان مفهومی ندارد.
برای اطلاع از مقاله زهره یا سیاره سوزان را بیشتر بشناسید روی لینک کلیک کنید. |
این حقیقت به نوعی آشکار و در عین حال کمی عجیب است. شمالگان نقطهای در عرض جغرافیایی 90 درجه شمالی است. به این معنا که تمام خطوط طول جغرافیایی در قطب شمال به هم میرسند. در نتیجه هر جهتی که شما در قطب شمال بروید، به سمت جنوب است. اگر چه قطب شمال بعد از قطب جنوب کشف شد ولی اطلاعاتی که از قطب شمال در دسترس است، بیش از اطلاعاتی است که درباره قطب جنوب داریم. قطب شمال مکانی مرموز، زیبا و غیرمهماننواز برای بیشتر موجودات روی کره زمین است.
نتیجه
شمالگان بیابانی است که به جای شن یخ دارد و به جای هوای گرم دمایی پائین دارد و پوشیده از یخ است. در شمالگان هم گونه های جانوری کمی زندگی می کنند که در قسمت های قبل به آنها اشاره کردیم. شما در قطب شمال بوسیله تلسکوپ و آسمانی بدون آلودگی نوری می توانید شگفتی های فضا را بهتر ببنید و از آنها لذت ببرید.
تلسکوپ در این منطقه بسیار کامل و شفاف شگفتی های آسمان را به شما نشان خواهد داد. شما می توانید با خرید تلسکوپ در هر نقطه از این کره خاکی آسمان شب را رصد کنید. علاقمندان به نجوم می توانند با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب به راحتی و با ایمنی کامل خرید تلسکوپ مد نظر خود را انجام دهند.
برای دانلود مقاله همه چیز درباره قطب شمال روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و همه چیز درباره قطب شمال