سحابی عقاب حقایقی در مورد خانه ستون‌های آفرینش

سحابی عقاب خوشه‌ای از ستاره‌ها و ناحیه‌ای از ستاره‌زایی فعال است که حدود ۵۷۰۰ سال نوری با زمین فاصله دارد. سحابی عقاب در صورت فلکی مار قرار دارد و مساحتی معادل ۷۰ در ۵۵ سال نوری را پوشش می‌دهد. این منطقه خانه ستون‌های آفرینش نمادین است که با تصویری که توسط تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۵ گرفته شد، به شهرت رسید.

اگر چه این سحابی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، می‌توانید آن را با استفاده از یک تلسکوپ کوچک یا حتی یک جفت دوربین دوچشمی به‌ خوبی ببینید. برای دیدن ستون‌های آفرینش به یک تلسکوپ بزرگ‌تر و شرایط آب‌و‌هوایی خوب نیاز دارید.

این سحابی به‌ دلیل شباهت خود به یک عقاب با بال‌های بزرگ به سحابی عقاب معروف شده است. نام دیگر آن یعنی ستاره ملکه‌ نیز از ستاره‌شناس آمریکایی «رابرت برنهام جونیور» گرفته شده است که فکر می‌کرد ستون مرکزی کهکشان شبیه شبح یک ملکه ستاره است. اگر می‌خواهید بیشتر با سحابی عقاب آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه و تکامل سحابی عقاب

سحابی عقاب در سال ۱۷۴۵ یا ۱۷۶۴ توسط ستاره‌شناس سوئیسی «ژان فیلیپ دو شزو»، کشف شد. این سحابی یک سال بعد توسط ستاره‌شناس فرانسوی «شارل مسیه»، دوباره کشف شد که آن را با نام مسیه ۱۶ در فهرست اجرام نجومی غیر‌دنباله‌دار خود فهرست‌بندی کرد. بیش از یک قرن بعد، ستاره‌شناس آمریکایی «ادوارد امرسون برنارد»، اولین کسی بود که تصویری از این سحابی را در سال ۱۸۹۵ خلق کرد.

سحابی عقاب با وجود ۵.۵ میلیون سال سن، نسبتا جوان در نظر گرفته می‌شود. بخش‌هایی از آن سحابی‌های انتشاری هستند، یعنی ابرهای گاز و غبار به‌‌ شدت داغی که نور خود را تولید می‌کنند. بخش‌های دیگر آن سحابی‌های تاریک هستند که از گاز سرد ساخته شده‌اند و فقط به‌ دلیل سایه‌ای که در مقابل پس‌زمینه درخشان سحابی ایجاد می‌کنند، قابل‌ مشاهده هستند.

 

ستون‌های آفرینش چیست و چگونه ایجاد شده‌اند؟

تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۵ برای اولین بار تصویر ستون‌های آفرینش را ثبت کرد که یکی از نمادین‌ترین تصاویر نجومی تمام دوران محسوب می‌شود. این ستون‌ها تنها بخش کوچکی از سحابی عقاب را نشان می‌دهند که وسعت آن بین ۴ تا ۵ سال نوری است. این ستون‌ها توسط ستاره‌های پرجرم مجاور ایجاد شده‌اند که خوشه ستاره‌ای NGC 6611 را تشکیل می‌دهند.

این ستاره‌های پرجرم با تابش و تولید بادهای ستاره‌ای قوی، انرژی زیادی تولید می‌کنند که ترکیب آن‌ها مانند یک برف‌پاک‌کن گاز و گرد و غبار اطراف را به سمت بیرون هدایت می‌کند.

محفظه‌های متراکم گاز که به گوی‌های گازی تبخیری معروف هستند، در طول مسیر مانند سنگریزه‌های رودخانه عمل کرده و از گاز کم‌تراکم پشت خود در برابر باد خورشیدی محافظت می‌کنند. این کار باعث ایجاد جریانی دم‌ مانند در اطراف آن‌ها می‌شود که به‌ طور طبیعی ساختارهای ستون‌ مانند را ایجاد می‌کند.

برای اطلاع از مقاله ستاره‌ها چگونه متولد می‌شوند و می‌میرند؟ روی لینک کلیک کنید.

اهمیت سحابی عقاب چیست؟

سحابی عقاب فوق‌ العاده چند ستاره عظیم را تشکیل داده که مسئول روشن کردن گاز پیرامون خود و ایجاد حفره حباب‌ شکل هستند که برای این نوع مناطق معمول است. سه ستون نمادین یا انگشتان (به اصطلاح ستون‌های آفرینش) برجسته‌ترین ویژگی سحابی عقاب هستند. این نوع ساختارها در بسیاری از مناطق ستاره‌ساز دیگر نیز وجود دارند، ولی ساختارهای سحابی عقاب بسیار دیدنی هستند و توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند.

سحابی عقاب در کجای کهکشان راه شیری قرار دارد؟

سحابی عقاب حدود ۵۷۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و نسبت به ما به مرکز کهکشان راه شیری نزدیک‌تر است. سحابی عقاب حدود ۰.۸ درجه بالاتر از صفحه کهکشان قرار دارد. اگر می‌خواهید آن را پیدا کنید، باید ~ ۱۷ درجه در جهت افقی و ~۰.۸ درجه در جهت عمودی را جستجو کنید.

چرا برخی از دانشمندان فکر می‌کنند این ستون ها قبلا از بین رفته‌اند؟

ستاره‌های بزرگ مجاور نه تنها مسئول شکل دادن به ساختارهای ستون‌مانند هستند، بلکه از طریق فرایندی به نام تبخیر نوری آن‌ها را از بین می‌برند. این فرایند باعث می‌شود گاز از سطوح ستون‌ها دور شود و در نتیجه جرم خود را از دست بدهند. با گذشت زمان، تبخیر نوری در نهایت ستون‌ها را به‌طور کامل فرسایش می‌دهد.

ستاره‌شناس فرانسوی «نیکلاس فلاژی»،‌ در سال ۲۰۰۷ پیشنهاد کرد که بر اساس داده‌های تلسکوپ فضایی اسپیتزر، ممکن است انفجار ابرنواختری این ستون‌ها را ۶۰۰۰ سال پیش از بین برده باشد. از آ‌‌‌ن‌ جایی ‌که ستون‌ها هزاران سال نوری از ما فاصله دارند، همچنان صدها یا حتی هزاران سال قابل‌ مشاهده خواهند بود. با‌ این‌ حال، داده‌ها تا به امروز وجود یک ابرنواختر را تایید نکرده‌اند و نشان می‌دهند در حالیکه تابش ستاره‌های مجاور به‌ تدریج ستون‌ها را فرسایش می‌دهد، ممکن است تا میلیون‌ها سال دیگر باقی بمانند.

سحابی عقاب و اشعه ایکس

در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲، محققان داده‌های بدست‌ آمده از هابل را با رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا ترکیب کردند تا بررسی کنند که کدام ستاره‌های سحابی عقاب پرتوهای ایکس ساطع می‌کنند. بسیاری از ستاره‌ها، از جمله خورشید وقتی به دمای بیش از یک میلیون درجه سانتیگراد می‌رسند، این تشعشع‌های بسیار پرانرژی را از تاج یا جو بیرونی خود ساطع می‌کنند.

اگر چه این مطالعه بیش از ۱۷۰۰ منبع تابش پرتو ایکس را شناسایی کرد که ۱۱۸۳ مورد آن از درون سحابی عقاب آمده است، احتمالا فقط یکی از این منابع از درون ستون‌های آفرینش ستاره‌ساز آمده است. بنابراین، شاید بتوانیم نتیجه بگیریم که پیش‌ستاره‌های ستون‌ها، یا ستاره‌هایی که در حال تولد هستند، ممکن است هنوز تاج به‌ اندازه کافی داغ نداشته باشند تا اشعه ایکس تولید کنند.

  

مشاهده سحابی عقابی

برای پیداکردن سحابی عقاب در آسمان شب، باید صورت فلکی مار را پیدا کنید که دو بخش مجزا دارد: دم مار و سر پهن مار. صورت فلکی مار از دو طرف صورت فلکی ذوزنقه‌مانند مارافسای گسترش یافته است. سحابی عقاب در دم مار قرار گرفته است که در عرض‌های جغرافیایی میانه شمالی، در پایین سمت چپ مارافسای قرار دارد.

چند سحابی دیگر مانند سحابی امگا یا نعل اسب در صورت فلکی قوس وجود دارد. سحابی عقاب را می‌توانید از سایه عقاب‌ مانند قسمت تاریک آن تشخیص دهید.

نتیجه

حتی در شب‌های تاریک نیز می‌توانید با یک تلسکوپ کم‌ مصرف یا یک جفت دوربین دوچشمی به‌ راحتی سحابی عقاب را رصد کنید. با‌ این‌ حال، سحابی عقاب با استفاده از این ابزارها حتی در مناطقی که آلودگی نوری نسبتا بالایی دارند نیز قابل مشاهده خواهد بود. اگر یک پایه تلسکوپ کامپیوتری دارید، می‌توانید کد M16 را وارد کنید تا تلسکوپ شما را به مکان درست هدایت کند.

پس شما می توانید با خرید تلسکوپ آسمان شب را به خوبی رویت کنید و حتی سحابی های دیگر را نیز مشاهده کنید. شما می توانید با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب به راحتی و خیالی آسوده خرید تلسکوپ مدنظر خود را انجام دهید.

برای دانلود مقاله سحابی عقاب حقایقی در مورد خانه ستون‌های آفرینش روی لینک کلیک کنید.

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و سحابی عقاب حقایقی در مورد خانه ستون‌های آفرینش

سحابی مفهوم موقعیت و انواع آن

سحابی‌ ها ابرهای غول‌پیکری از گازهای میان‌ستاره‌ای هستند که نقش مهمی در چرخه زندگی ستارگان دارند. در این مقاله به بررسی بیشتر سحابی ها می‌پردازیم، پس همراهمان بمانید.

سحابی چیست؟

سحابی چیست؟ سحابی یک کلمه لاتین به معنای «ابر» است اما از دیدگاه ستاره‌شناسی، به هر جرم آسمانی گفته می‌شود که هنگام مشاهده با تلسکوپ، شبیه ابر به نظر برسد. زمانی که تلسکوپ‌ ها به‌ اندازه امروز قدرتمند نبودند، این اصطلاح به کهکشان‌هایی در همسایگی ما گفته می‌شد که پیش‌تر با نام «سحابی آندرومدا» شناخته می‌شدند.

با این‌ حال امروزه با بهره‌مندی از تلسکوپ‌ های مدرن می‌دانیم که کهکشان‌ها اصولا ابر مانند نیستند، بلکه از میلیاردها ستاره تشکیل شده‌اند. به‌ عبارت دیگر ستاره‌شناسان اکنون کلمه سحابی را برای ابرهای واقعی که متشکل از گاز و غبار هستند و در داخل کهکشان خودمان قرار دارند، به کار می‌برند.

ابرهای گازی غول پیکر معمولا در فضای خالی بین ستاره‌ها که به‌ عنوان محیط میان ستاره‌ای شناخته می‌شود، یافت می‌شوند. به‌ طور تقریبی، این منطقه تنها دربردارنده یک اتم در هر سانتی‌متر مکعب است. با وجود این، در مکان‌هایی خاص چگالی می‌تواند به‌ طرز قابل توجهی بیشتر و به اندازه‌ای بالا باشد که از طریق تلسکوپ قابل مشاهده است. این ابرهای غول پیکر از دیدنی‌ترین مناظر در نجوم هستند. در واقع بسیاری از نمادین‌ترین تصاویر گرفته شده با تلسکوپ هابل، مانند «ستون‌های آفرینش»، تصاویری از یک ابر واقعی به‌ شمار می‌روند.

  

انواع سحابی

انواع سحابی‌ ها بسته به روش تشکیل و ترکیب آن‌ها وجود دارد. بیشتر این ابرهای غول پیکر عمدتا از گاز ساخته شده‌اند. آن‌ ها توانایی ساطع کردن نور از خود را دارند و می‌توانند نمایشگرهای رنگارنگی را ایجاد کنند. ابرهای دیگر مانند «سحابی تاریک» از نظر ترکیب بسیار غبارآلودتر هستند و این غبار به جای درخشیدن، نور اجرام بسیار دورتر و فراتر از خود را مسدود می‌کند.

برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید.

 

سحابی گسیلشی: سحابی جبار

سحابی جبار یک ابر غیرمتراکم است که به‌ طور مداوم ستاره‌زایی می‌کند. گازها در اینجا به اندازه‌ای داغ هستند که با نور ساطع‌شده از خودشان می‌درخشند. این ابرها چه در زمان تولد و چه در هنگام مرگ نقش کلیدی در چرخه زندگی ستارگان دارند. ستارگان از توده‌های متراکم گاز، غبار و مواد دیگر در داخل سحابی‌های گسیلشی نامتراکم متولد می‌شوند. معمولا به آن‌ها «مهد کودک‌های ستاره‌ای» نیز می‌گویند.

ستون‌های آفرینش هابل مانند ابر معروف جبار که احتمالا آن را با استفاده از تلسکوپ یا دوربین‌های شکاری دیده اید، نیز در این دسته قرار می‌گیرند. نیروی اصلی به کار رفته در اینجا گرانش است. گرانش باعث می‌شود تا محیط ناپایدار میان ستاره‌ای به یک ابر تبدیل شود. همچنین این گرانش است که باعث می‌شود توده‌های درون ابری به شکل ستاره در بیایند.

نوع دیگری از مرگ‌های ستاره‌ای، شکلی متفاوت از سحابی گسیلشی هستند. ستارگانی مانند خورشید به شکل کوتوله‌های سفید با تراکم بالا از بین می‌روند. آن‌ها با وارد شدن به این مرحله (فاز)، ابرهای گازی‌شکلی را آزاد می‌کنند که اصطلاحا به آن‌ها ابرهای سیاره‌نما گفته می‌شود.

این نام نسبتا گمراه‌کننده است، زیرا چنین ابرهایی هیچ ارتباطی با سیاره‌ها ندارند. برخلاف سحابی‌های گسیلشی نامتراکم، این ابرها ظاهر واضح‌تری دارند. آن‌ها معمولا دایره‌ای شکل هستند. زمانی که «ویلیام هرشل» در سال 1780 برای اولین بار این ابرها را مشاهده کرد آن‌ها را با سیاره‌ها اشتباه گرفت.

همه ستارگان زندگی خود را در آرامش مثل یک ابر گازی سیاره‌نما به پایان نمی‌رسانند. ستاره‌ای که بسیار بزرگ‌تر از خورشید است، در نهایت به شکل یک آذرسحاب (ابرنواختر) منفجر می‌شود و بقایایی که از آن انفجار به بیرون پرتاب می‌شوند، نوع دیگری از ابرها به نام بازمانده ابرنواختر را تشکیل می‌دهند. مشهورترین آن‌ها، خرچنگ است که باقی‌ مانده یک ابرنواختر دیدنی است. این ابر توسط ستاره‌شناسان چینی در سال 1054 دیده شد.

 

ثبت تصاویر ابرهای گازی

برای ثبت طبیعت تماشایی ابرها، تلسکوپ‌هایی مانند تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ فضایی جیمز وب از تشعشعات فروسرخ ساطع شده از آن‌ها برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کنند.

نور مرئی ساطع‌شده از ستارگانی که درون و اطراف یک ابر تشکیل می‌شوند، می‌تواند توسط ابرهای متراکم کیهانی متشکل از گاز و غبار که یک ابر غول پیکر گازی را می‌سازند مسدود شود. بنابراین، دانشمندان باید به سایر طول موج‌های نوری مانند تشعشعات فروسرخ که از ابرهای غول پیکر گازی ساطع می‌شوند نیز توجه کنند.

دوربین‌های مادون قرمز روی تلسکوپ جیمز وب بعضی از دقیق‌ترین تصاویر ابرها مانند سیاره‌ای حلقه جنوبی را نیز ثبت کرده‌اند.  حلقه جنوبی که با نام NGC 3132 نیز شناخته می‌شود، در فاصله 2500 سال نوری از زمین و خانه یک ستاره در حال مرگ است. با استفاده از دوربین فروسرخ و مادون قرمز میانی یکی از دقیق‌ترین تصاویر از یک ابر ثبت شده است.

برای اطلاع از مقاله اتمسفر: حقایقی درباره سد دفاعی سیاره ما روی لینک کلیک کنید.

نتیجه

بر اساس اطلاعات آورده شده در سطرهای قبلی به این نتیجه رسیدیم که ابرهای گازی موجود در آسمان چگونه ایجاد می شوند و به چه معنایی دارند. همچنین متوجه شدیم که در دوران قبل از اختراع تلسکوپ این ابرها را با کهکشان ها اشتباه می گرفتند. ستاره شناسان و اختر شناسان بعد از اختراع تلسکوپ متوجه عجایب جدیدتری از آسمان شدند. مردم نیز با خرید تلسکوپ توانستند با شگفتی های آسمان و فضا آشنا شوند. علاقمندان به نجوم و فضا می توانند با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب خرید تلسکوپ مد نظر خود را با خیالی راحت و آسوده انجام دهند.

برای دانلود مقاله سحابی مفهوم، موقعیت و انواع آن روی لینک کلیک کنید.

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و سحابی مفهوم، موقعیت و انواع آن