مریخ چهارمین سیاره در منظومه شمسی است که ظاهری قرمزرنگ و دو قمر غیر عادی دارد. سیاره سرخ دنیایی سرد و بیابانی در این منظومه با اتمسفر بسیار نازک است اما این سیاره غبارآلود و بدون حیات، چندان هم کسلکننده نیست.
طوفانهای گرد و غبار این سیاره گاهی به قدری بزرگ هستند که سرتاسر آن را در بر میگیرند. گاهی دما در سیاره سرخ به قدری سرد میشود که دیاکسیدکربن موجود در اتمسفر مستقیما به برف یا یخهای متراکم تبدیل میشود. مریخ لرزهها نیز مرتب همه چیز را تکان میدهند.
بنابراین جای تعجب نیست که این سیاره سنگی قرمز دانشمندان را مجذوب خود کند. اگر میخواهید اطلاعات بیشتری درباره این سیاره قرمزرنگ کسب کنید، همراهمان باشید.
رنگ زنگی روشنی که در عکسهای مریخ مشاهده میکنید، به دلیل وجود مواد معدنی غنی از آهن در سنگپوشه این سیاره است. این سنگپوشه گرد و غبار سست و سنگینی است که سطح مریخ را میپوشاند. خاک زمین این سیاره نیز نوعی سنگپوشه محسوب میشود، البته با محتوای آلی. بهگفته ناسا مواد معدنی آهن اکسید یا زنگار باعث میشوند خاک این سیاره قرمز به نظر برسد.
اتمسفر نازک مریخ، آب مایع را روی سطح آن محدود میکند. شیبهای خطی مکرر این سیاره وجود آب شور یا نمکی را نشان میدهند. این سیاره بزرگترین آتشفشانها را به اسامی Olympus Mons و Valles Marineris و طولانیترین و عمیقترین سیستم درهای را دارد.
شواهد وجود آب در این سیاره در گذشته شامل کانال، دره، خندق و مخازن آب زیرزمینی میشوند. احتمال دارد جریانهای قدیمی آب، دشتهای مسطح مریخ را شکل داده باشند. همچنین تصور میشود که آب هنوز در بعضی شکافهای سنگهای زیرزمینی وجود داشته باشد. مطالعهای در سال 2018 نشان داد که آب شور زیر سطح مریخ مقدار قابل توجهی اکسیژن در خود دارد که ممکن است باعث وجود حیات در آن شود. چنین ویژگیهایی دانشمندان را همواره مجذوب این سیاره قرمزرنگ میکند.
آساف هال، ستارهشناس امریکایی دو قمر مریخ را در سال 1877 کشف کرد. این دو قمر فوبوس و دیموس نام گرفتهاند که نام پسرهای خدای جنگ یونانی آرس هستند. هر دو قمر از سنگهای غنی از کربن و مخلوط با یخ ساخته شدهاند و پوشیده از غبار و سنگهای سست هستند.
این دو قمر نسبت به ماه کوچکترند و شکل نامنظمی دارند، زیرا جاذبهشان به قدری نیست که کروی شوند. هردو قمر پر از ناهمواریهای حاصل از برخورد شهاب هستند. سطح فوبوس شیارهای پیچیدهای دارد که احتمالا شکافهایی هستند که پس از برخوردی بزرگ ایجاد شدهاند و دهانهای به عرض 10 کیلومتر (تقریبا نصف عرض این قمر) را شکل دادهاند.
نحوه شکلگیری این دو قمر هنوز مشخص نیست. شاید سیارکهایی بودهاند که سیاره سرخ با کشش گرانشی خود آنها را به دام انداخته است یا شاید همزمان با پیدایش این سیاره، در مدار مریخ پدید آمده باشند. فوبوس به تدریج به سوی این سیاره قرمز میرود و هر قرن حدود 1.8 متر به این سیاره نزدیکتر میشود. یعنی 50 میلیون سال آینده، فوبوس به سیاره سرخ برخورد میکند یا شکسته میشود و حلقهای از زبالههای فضایی را اطراف آن تشکیل میدهد.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید. |
مریخ 6791 کیلومتر قطر دارد و از زمین بسیار کوچکتر است. جرم این سیاره 10 درصد زمین و کشش گرانشی آن 38درصد است. جو این سیاره شامل 95.32درصد دی اکسید کربن، 2.7درصد نیتروژن، 1.6درصد آرگون، 0.13درصد اکسیژن و 0.08درصد مونوکسید کربن، با مقادیر جزئی آب، اکسید نیتروژن، نئون، هیدروژن-دوتریوم-اکسی میشود.
اسن سیاره سرخ حدود 4 میلیارد سال پیش میدان مغناطیسی خود را از دست داد که باعث شد بیشتر جو آن با بادهای خورشیدی از بین برود. امروزه مناطقی از پوسته این سیاره وجود دارد که حداقل 10 برابر قویتر از هر میدان مغناطیسی موجود در زمین هستند.
دانشمندان تخمین زدهاند که عرض هسته این سیاره 1780 تا 2080 کیلومتر است. پوسته آن نیز بهطور متوسط 24 تا 72 کیلومتر ضخامت دارد و بقیه حجم غیر جوی این سیاره را گوشته تشکیل میدهد.
هسته مریخ احتمالا جامد و متشکل از آهن، نیکل و گوگرد است. گوشته آن نیز به احتمال زیاد شبیه به زمین است زیرا بیشتر آن از پریدوتیت تشکیل شده است. پوسته این سیاره سرخ نیز عمدتا از بازالت سنگ آتشفشانی ساخته شده است.
سیاره قرمز رسوبات لایهای از جنس یخ و غبار در نزدیکی قطبهای خود دارد. این رسوبات در قطب کلاهکهایی یخی را شکل دادهاند که در تمام طول سال مریخی پا برجا هستند. در زمستان، کلاهکهای یخی اضافی ساختهشده از دیاکسیدکربن جامد یا همان یخ خشک، از دیاکسیدکربن موجود در جو تشکیل میشوند. این کلاهکهای یخ خشکی ممکن است تا نیمه استوا گسترش پیدا کنند و بافتی کرکی مانند برف تازه داشته باشند.
آب و هوای مریخ از زمین سردتر بوده و دمایش از منفی 125 تا 20 درجه سانتیگراد متغیر است. جو نازک آن باعث ایجاد هوا، ابر، باد و ابرهای برفی از جنس دی اکسید کربن و طوفانهای گردوغباری میشود. این سیاره در گذشته اتمسفر غلیظتر و آب روان داشت.
ناسا در ماموریت MAVEN از دستدادن جو این سیاره را بررسی کرد. در این ماموریت مدارگرد شناسایی اسن سیاره سرخ ناسا اولین ردیابی قطعی ابرهای برفی دیاکسیدکربنی را پیدا کرد تا این سیاره قرمز به تنها جسمی در منظومه شمسی تبدیل شود که میزبان چنین هوای زمستانی غیرعادی و عجیبی است.
مریخ نسبت به زمین، از خورشید دورتر است و به همین دلیل سال طولانیتر و 687 روزهای دارد. بااینحال هر دو سیاره طول روز مشابهی دارند. همچنین حدود 24 ساعت و 40 دقیقه طول میکشد تا این سیاره یک دور حول محور خودش بچرخد.
محور این سیاره قرمز نیز مانند زمین کج است، یعنی در سیاره قرمز میتوانیم شاهد تابشهای متفاوت خورشید در برهههای زمانی مختلف و شکلگیری فصلها باشیم. البته فصلهای مریخ شدیدتر از زمین هستند، زیرا مدار بیضی شکل سیاره قرمز نسبت به سایر سیارهها کشیدهتر است.
شیب محور این سیاره به دلیل نبود قمری بزرگ که تثبیتش کند، نوسانهای زیادی دارد. این امر باعث میشود سیاره مریخ در طول تاریخ آب و هواهای متنوعی را تجربه کند.
اکتشاف مریخ با مشاهدات تلسکوپی در سال 1610 میلادی آغاز شد و پس از آن ماموریت های روباتیک و کشف یخ آب، دریاچههای باستانی و پتانسیل حیات روی مریخ انجام شدند. ماموریتهای مهم شامل مریخنورد وایکینگ، مریخنورد کنجکاوی و کاوشگرهای اخیر مانند Perseverance و Tianwen 1 میشوند.
طی این سالها ناسا، آژانس فضایی اروپا، چین و امارات با مدارگردها، کاوشگرها و مریخنوردهای متعددی همکاری کردهاند. برنامههای تحقیقاتی آینده نیز شامل ماموریتهای بازگشت آزمایشی و اکتشاف انسانی میشوند. اسپیس ایکس نیز درحال توسعه کشتی ستارهای خاصی برای اسکان احتمالی در مریخ است.
نتیجه
از زمانیکه فناوری پیشرفت کرد و دانشمندان به واسطه همین پیشرفت ها توانستند سیاره قرمز را مورد مطالعه قرار دهند همیشه بحث سکونت روی این سیاره مطرح بوده و هست. با بوجود آمدن فناوری و ظهور تلسکوپ های جدید پیشرفت ها و مباحث جدیدی در علم نجوم بوجود آمد. با گذر زمان تلسکوپ جای خود را در بین مردم نیز پیدا کرد و موجب شد کسانی که علاقه به دیدن آسمان شب دارند بتوانند با خرید تلسکوپ به آرزوی خود برسند. علاقه مندان به تلسکوپ می توانند با مراجعه به سایت آسمان شب خرید تلسکوپ را با خیالی راحت انجام دهند.
برای دانلود مقاله تمام چیزهایی که باید درباره مریخ بدانید روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و تمام چیزهایی که باید درباره مریخ بدانید
ماه از سادهترین اجرام آسمانی است که چون تقریبا همیشه جایش در آسمان مشخص است، راحت پیدا میشود. تغییرات حالتهای ماه برای هزاران سال، وسیله ای برای هدایت بشر بوده است. مثلا ماه های تقویم تقریبا برابر با فاصله دو ماه کامل هستند اما مدار و حالتهای ماه کمی پیچیده تر عمل میکنند. قمر زمین همیشه چهرهای ثابت از خود به ما نشان میدهد اما دائما در حال تغییر است و اینکه چقدر از آن را میبینیم، به موقعیتش نسبت به زمین و خورشید بستگی دارد.
قمر زمین مدتها پیش در اثر برخورد یک شی بزرگ با زمین شکل گرفت. این برخورد باعث شد تکهای از زمین جدا شود و بهدور آن بچرخد. دانشمندان بر این باورند که جرم جسمی که با زمین برخورد کرده، حدود 10 درصد جرم زمین و از نظر اندازه، شبیه به مریخ بوده است.
این برخورد احتمالا حدود 95 میلیون سال پس از تشکیل منظومه شمسی رخ داده است. تحقیقات اخیر شامل مطالعه مدارهای سیارهای و تفاوت در عنصر تنگستن-182 بین زمین و قمر آن، این نظریه را تایید میکنند. البته نظریههای دیگری نیز درباره شکلگیری قمر زمین وجود دارند، مانند این که زمین قمر را به دام انداخته، یا از دل زمین بیرون آمده است. حتی برخی معتقدند که زمین، قمر را از سیاره زهره گرفته است.
قمر زمین از لایههای مختلفی شکل گرفته است. این قمر هسته آهنی کوچکی در مرکز خود دارد که حدود یک تا دو درصد از جرمش را تشکیل میدهد. اطراف هسته، گوشتهای متشکل از سنگهای متراکم غنی از آهن و منیزیم است که حدود 1330 کیلومتر ضخامت دارد.
بیرونیترین لایه، پوسته ماه است که حدود 70 کیلومتر است و در اثر برخورد سیارکها شکسته است. سطح قمر زمین پوشیده از چاله و دهانههای ناشی از این برخوردها است. قمر زمین آب و هوا ندارد، بههمین دلیل این دهانهها فرسایش نداشتهاند. سطح این قمر بیشتر از اکسیژن، سیلیکون، منیزیم، آهن، کلسیم، آلومینیوم، کروم، تیتانیوم و منگنز تشکیل شده است.
همچنین آثاری از آب روی سطح ماه پیدا شده است و گودالهایی وجود دارند که میتوانیم از آنها برای اکتشافهای طولانیمدت بهره ببریم. مشاهدات کنونی نشان میدهند که احتمال دارد آب در نزدیک قطب جنوبی ماه بیشتر باشد.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید. |
قمر زمین اتمسفر بسیار نازکی دارد و لایهای از غبار یا حتی ردپا، قرنها بدون تغییر سر جای خود میماند. بدون اتمسفر، گرما نزدیک سطح نمیماند و بههمین دلیل، دما در قمر زمین بسیار متفاوت با زمین است. دمای روز در سمت آفتابی آن به 134 درجه سانتیگراد و در شب به منفی 153 درجه سانتیگراد میرسد.
گرانش ماه روی زمین موثر است و باعث افزایش و کاهش معینی در سطح دریاها میشود که به آن جزر و مد میگوییم. جزر و مد به میزان کمتر در دریاچهها، جو و درون پوسته زمین نیز رخ میدهد.
وقتی سطح آب پایین میآید، جزر و وقتی سطح آب بالاتر از حالت عادی میرود، مد شکل میگیرد. مد در سمتی از زمین رخ میدهد که به قمر زمین نزدیکتر است و گرانشش، روی آن بیشتر تاثیر دارد. اما جزر به دلیل اینرسی آب و در سمتی از زمین رخ میدهد که از قمر زمین دورتر است.
گرانش ماه همچنین چرخش زمین را کند کرده و روزهای ما را 2.3 میلیثانیه در هر قرن طولانیتر میکند. با از دستدادن انرژی زمین، مهتاب هر سال حدود 3.8 سانتیمتر از ما دورتر میشود. کشش گرانشی این قمر همچنین به تثبیت آب و هوای زمین طی میلیاردها سال کمک کرده است تا زمین جایی مناسب برای حیات موجودات زنده باشد.
خسوف زمانی رخ میدهد که قمر، زمین و خورشید در یک خط مستقیم قرار بگیرند. در طول ماهگرفتگی، سایه زمین روی قمر میافتد و آن را قرمز نشان میدهد. این پدیده تنها در قمر زمین کامل رخ میدهد. از سوی دیگر کسوف یا خورشیدگرفتگی زمانی اتفاق میافتد که قمر بین خورشید و زمین حرکت کند و سایهاش را روی زمین بیندازد که فقط در قمر جدید رخ میدهد. بسته به اینکه قمر چقدر از خورشید را میپوشاند، کسوف کامل، حلقوی یا جزئی رخ میدهد. خورشیدگرفتگی کامل نادر است، زیرا سایه قمر در سطح زمین اندازه کوچکی دارد.
محور زمین کج است که باعث میشود نیمکره شمالی و جنوبی در طول سال مقادیر متفاوتی از نور خورشید دریافت کنند. همین امر باعث شکلگیری فصلها میشود. اما محور ماه فقط 1.5 درجه کج میشود و بههمین دلیل تغییرات چندانی در نور خورشید یا فصلها رخ نخواهد داد. بعضی از مناطق قمر همیشه در معرض نور خورشید هستند و تعدادی دیگر همیشه در سایه قرار دارند.
جوامع باستانی عقاید متفاوتی درباره قمر زمین داشتند. بعضی از آنها فکر میکردند که کاسهای از آتش یا آینهای است که ویژگیهای زمین را منعکس میکند. اما فیلسوفهای باستان میدانستند که قمر، کرهای است که به دور زمین میچرخد و نور خورشید را منعکس میکند. آنها بر این باور بودند که مناطق تاریک ماه، دریا و مناطق روشن آن، خشکی هستند. گالیله اولین فردی بود که قمر را از طریق تلسکوپ در سال 1609 مشاهده کرد و سطح ناهموار و کوهستانی را در آن کشف کرد که با باورهای رایج آن زمان متفاوت بود.
در طول جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا سفینههایی بدون خدمه برای رصد سطح ماه فرستادند. امریکا در دهههای 1960 و 1970 فضانوردانی را برای فرود روی قمر زمین فرستاد و 6 ماموریت موفقیتآمیز داشت. ماموریت آپولو سنگها و خاکهایی را از سطح ماه بازگرداند که دانشمندان هنوز آنها را مطالعه میکنند. اتحاد جماهیر شوروی همچنین ماموریت های رباتیکی داشت.
از دهه 1990، کشورهای مختلفی مانند ایالات متحده، ژاپن، چین، هند، اسرائیل و آژانس فضایی اروپا در اکتشاف ماه شرکت داشتهاند. چین تنها کشوری است که با موفقیت روی سطح ماه عمل میکند و سایر این کشورها فرود تصادفی را تجربه کردهاند. همچنین روسیه، ژاپن و امارات متحده عربی در مورد ماموریتهای آینده قمر بحث میکنند. در سال 2019، دونالد ترامپ اعلام کرد تا سال 2025 ماموریت آرتمیس برای فرود انسان روی ماه انجام میشود.
نتیجه
ماه دور زمین میچرخد و یک قمر به شمار میآید اما جالب است بدانید با قطر حدودی 3475 کیلومتر، از پلوتون بزرگتر است. اندازه این قمر 27 درصد زمین است. به همین دلیل ثاثیر زیادی روی سیارهمان میگذارد و حتی ممکن است عامل اصلی حیات روی سیاره باشد. در این مقاله بیشتر با قمر، نحوه شکلگیری و ویژگیهایش آشنا شدیم. کسانی که علاقه مند به رصد آسمان هستند می توانند با خرید تلسکوپ پدیده های آسمانی و قمر زمین را مشاهده کنند. خرید تلسکوپ در سایت تلسکوپ مطمئن و ایمن انجام می شود.
برای دانلود مقاله تمام چیزهایی که باید درباره ماه بدانید روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و تمام چیزهایی که باید درباره ماه بدانید
آیا همیشه دوست داشتید اطلاعات علمی بالایتان درباره نجوم و ستارهشناسی را به دوستهایتان ثابت کرده و آنها را با دانش خود شگفتزده کنید؟ اگر جوابتان به این سوال بله است، در این مقاله به جالبترین حقایق مرتبط با ستارهشناسی، نجوم و کهکشان میپردازیم.
در ادامه دلیل واقعی تاریکی آسمان شب را متوجه میشوید، با دورترین مکان قابل مشاهده با چشم غیرمسلح آشنا خواهید شد و میفهمید زمین چند دقیقه پس از انفجار بزرگ یا همان بیگ بنگ، در چه حال بود. پس همراهمان بمانید.
اگر جهان نامتناهی باشد، باید تعداد ستارهها بینهایت باشد. به عبارت دیگر روز و شب به یک اندازه روشن خواهند بود. این پارادوکس میگوید جهان بینهایت و ساکن نیست، بلکه جهان مرئی محدود و حدود 46 میلیارد سال نوری است.
کیهان در همه جهات در حال انبساط است. نوری که از کهکشانهای دورتر میآید، به دلیل انبساط جهان قرمزتر میشود. این مشاهده نشان میدهد که جهان در حال انبساط با سرعت بیشتری است.
از آنجایی که جهان درحال انبساط است، انتظار میرود در گذشته در نقطهای خاص با چگالی نامحدود شروع شده و سپس با انفجار بیگ بنگ منبسط شده باشد. این انفجار مانند توپی از جنس آتش درخشان، سراسر جهان را در بر گرفت که امروزه به آن تابش زمینه کیهانی میگوییم.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید. |
نزدیکترین کهکشان بزرگ به راه شیری آندرومدا است که میتوانید آن را حوالی پاییز و زمستان به شکل لکه نوری بزرگتر از ماه کامل ببینید. از طرفی آندرومدا در مسیر برخورد با کهکشان ما است. دانشمندان بر این باورند که حدود 4.5 میلیارد سال دیگر با یکدیگر ادغام خواهند شد و کهکشان بزرگتری را شکل میدهند.
ستارههای لبه کهکشان سریعتر از آنچه دانشمندان بر اساس توزیع ماده مرئی کهکشانمان انتظار دارند، حرکت میکنند. سادهترین راه برای درک این موضوع، وجود مادهای غیردرخشان یا همان ماده تاریک است.
وقتی ستارگان عظیم منفجر میشوند، هستهشان باقی میماند. اگر جرم هسته از سه برابر جرم خورشید بیشتر باشد، نیروی گرانش بر تمام نیروها غلبه میکند و سیاه چاله شکل میگیرد. جرم این سیاهچاله ها ممکن است بیش از یک میلیون برابر خورشید باشد.
زمین با سرعت متوسط 30 کیلومتر بر ثانیه به دور خورشید میچرخد و در محور استوا نیز با سرعت نیم کیلومتر بر ثانیه در حال گردش مداوم است. منظومه شمسی ما نیز با سرعتی در حدود 220 کیلومتر بر ثانیه حول مرکز کهکشان حرکت میکند.
شتاب گرانشی ایستگاه فضایی بینالمللی تنها 10درصد کمتر از سطح زمین است. فضانوردها در آن شناور نمیشوند و فقط چنین بهنظر میرسد، زیرا آنها و ایستگاه فضایی دائما در حال سقوط آزاد هستند. سرعت ایستگاه فضایی دقیقا به اندازه سرعت حرکت زمین زیرش است، بههمین دلیل هیچوقت به زمین نمیرسد.
طبق قانون پلانک، تمام ستارهها نور ساطع میکنند. طول موج این نور به دمای سطحی ستاره و طول موج حداکثر گسیل قانون جابهجایی وین بستگی دارد. دمای سطحی خورشید 5778 کلوین و حداکثر طول موج تابش آن 500 نانومتر است که مربوط به رنگ سبز میشود.
محور چرخشی زمین بدون تثبیت ماه ثابت نخواهد ماند و امکان دارد شیب زمین تا 85 درجه تغییر کند. در این صورت خورشید در عرض چند میلیون سال مستقیما به سمت قطبها حرکت خواهد کرد.
زهره در طول مقارنه داخلی نزدیکترین سیاره به زمین است. به طور متوسط عطارد به زمین نزدیکتر است، چون شعاع مداری کمتری دارد. عطارد همچنین نزدیکترین همسایه تمام سیارههای دیگر منظومه شمسی است.
در فضا هیچ صدایی وجود ندارد، زیرا هیچ اتمسفری برای انتقالش نیست. البته تمام فضا بیصدا نیست.
بر اساس نظریه نسبیت، تیکتاک کردن ساعتی که سرعت حرکتش نزدیک به نور است، کندتر از حالت عادی خواهد بود. یعنی اگر در سفینه فضایی با حرکت سریع باشید، زمان برای شما کندتر از زمینیها میگذرد.
خورشید و سیارهها همه بهدور مرکز ثقل مشترکشان میگردند. البته 99.8درصد از کل ماده منظومه شمسی در خورشید جمع شده و مرکز ثقل تقریبا نزدیک به مرکز خورشید است.
ستارهشناسان با مطالعه نحوه حرکت ستاره میزبانشان در مرکز منظومه، سیارههای قابل سکونت را پیدا میکنند. تلسکوپ فضایی کپلر درخشندگی تقریبا 150 هزار ستاره را زیر نظر داشت و در طول عمرش بیش از 2600 سیاره فراخورشیدی را شناسایی کرد. علم ستارهشناسی با تلسکوپ های جدید به آسمان مسلط تر شد.
آلفا قنطورس نزدیکترین منظومه ستارهای به زمین بعد از خورشید است که 4.4 سال نوری دورتر از ما است. تلسکوپ علم ستارهشناسی را متحول کرد.
کهکشان راه شیری حدود 50 کهکشان ماهوارهای دارد که به دورش میچرخند. دو مورد از آنها با چشم غیرمسلح دیده میشوند که ابرهای ماژلانی کوچک و بزرگ نام دارند.
کهکشانها درست مانند سیارههای منظومه شمسی و ستارگان در کهکشانها، خوشه دارند. گروهی که متعلق به ابرخوشه سنبله است، شامل مجموعهای عظیم از بیش از 100 گروه و خوشه کهکشانی میشود. ابرخوشه سنبله که شامل کهکشان راه شیری نیز میشود، خود بخشی از ابرخوشه لاناکیا یا همان رباینده بزرگ است. در حال حاضر کهکشان راه شیری و دیگر کهکشانهای گروه محلی ما به سمت رباینده بزرگ حرکت میکنند.
طبق نظریه نسبیت سرعت حرکت هیچ سیگنالی سریع تر از نور نیست. اما بعضی نظریهها نشان میدهند که چنین چیزی با انقباض فضای جلوی جسم و گسترش فضای پشتش، ممکن خواهد بود.
برای اطلاع از مقاله ستاره ها را بیشتر بشناسیم به روی لینک کلیک کنید. |
کیهان اولیه تنها از مواد داغ تشکیل شده بود. الکترونها و پوزیترونها طی ده ثانیه ناپدید شدند و فوتون، نوترینو و پادنوترینوها را به جا گذاشتند. با سرد شدن، هسته هایی پایدار شکل گرفتند. 700 هزار سال بعد با تشکیل اتمها، جهان ظاهر شد. پس از این اتفاق، عصر تاریک کیهان بود که ابرهای هیدروژنی هنوز ستارهها را تشکیل نداده بودند. بعدها شرایطی برای تشکیل سیارههای آبی قابل سکونت فراهم شد.
اولین ستارهها حدود هزار برابر خورشید جرم داشتند و در کهکشانهای کوچک دستهبندی شدند. آنها چند میلیارد سال پس از بیگ بنگ، با یکدیگر ادغام شدند و کهکشانهای بزرگتری شکل دادند. هر نسل جدید از ستارهها، باعث تغییر ترکیبات جهان شد. نیتروژن دیانای ما، کلسیم دندانها، آهن داخل خونمان و کربن موجود در پای سیب، همه در فضای داخلی ستارگان در حال فروپاشی ساخته شدهاند.
آینده جهان کیهانی مشخص نیست. شاید به انبساط خود ادامه دهد تا زمانی که از گرما به فروپاشی برسد و انفجار بزرگ دیگری را شکل دهد. هنوز ستارهشناسی نتوانسته پاسخی دقیق برای این سوال پیدا کند.
نتیجه
علم ستارهشناسی بعد از اینکه تکنولوژی پیشرفت کرد دچار تغییرات گسترده ای شد و در علم ستارهشناسی پیشرفت هایی حاصل شد. اختراع نلسکوپ ها نیز به روند پیشرفت ستارهشناسی و علم نجوم سرعت بخشید و دانشمندان را در مشاهده پدیده های شگفت انگیز آسمان یاری کرد. اشخاصی که علاقه مند به نجوم و ستارهشناسی بودند نیز با خرید تلسکوپ توانستند آسمان شب را به خوبی رصد کنند. شما نیز می توانید با مراجعه به سایت تلسکوپ به راحتی و خیالی آسوده خرید تلسکوپ را تجربه کنید.
برای دانلود مقاله جالبترین دانستنیها درباره ستارهشناسی روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و جالبترین دانستنیها درباره ستارهشناسی
در آسمان شب، دنیایی پر از رمز و راز وجود دارد که ما را در تعجب و شگفتی فرو میبرد. ستاره ها، نقاط درخشانی در آسمان هستند که همواره ما را به سوی خود جذب میکنند. اما آیا واقعا آن ها را به اندازه کافی میشناسیم؟
در این مقاله با یکدیگر به دنیای ستارگان سفر خواهیم کرد تا شما را با نحوه شکلگیری آن ها در اعماق جهان گرفته تا تاریخچه تحقیقات بشر در این موضوع و انواع مختلف ستاره ها آشنا کنیم. همچنین از ستاره های دائمی و پایدار گرفته تا ستاره های نوپایدار و هیجانانگیز که در انفجار های نجومی خود را به نمایش میگذارند، حرف میزنیم. پس همراهمان بمانید.
ستاره ها از ابر عظیمی شکل میگیرند که به آرامی میچرخد و تقریبا تمام آن از جنس هیدروژن و هلیوم است. این ابر به دلیل نیروی گرانشی اش شروع به فروپاشی به داخل میکند و هنگامی که کوچک میشود، بهطور مداوم و سریع میچرخد و بخشهای بیرونی آن به شکل دیسک و بخش های درونی تر به شکلی کروی در میآیند.
این ماده گرمتر و چگالتر میشود و پروتوستاری بهشکل توپ میسازد. اما وقتی حرارت در آن به حدود یک میلیون درجه سلسیوس میرسد، هسته های اتمی که معمولا از یکدیگر دفع میشوند، شروع به انبساط میکنند و به ستارهها روشنایی میبخشند.
انبساط هستهای مقدار کمی از جرم این اتمها را به مقادیر بسیار زیادی از انرژی تبدیل میکند. مثلا یک گرم جرم آنها برابر با انفجاری تقریبا 22,000 تن TNT است.
ستارگان در طول زمان مراحل مختلفی از تکامل را بر اساس جرم اولیهشان طی میکنند. چرخه زندگی ستاره با فروپاشی ابر به پروتوستار آغاز میشود. سپس با شروع همجوشی هیدروژن، به یک ستاره تی-تائوری و در نهایت به ستاره دنبالهداری تبدیل میشود که انرژیاش را از همجوشی هیدروژن در هسته تامین میکند. عمر ستاره به جرم آن بستگی دارد و ستارگان با جرم بالاتر عمر کوتاهتری دارند.
ستاره بعد از استفاده کامل از سوخت هیدروژن، تغییراتی میکند. لایههای خارجی ستاره منبسط میشوند و آن را به غولی سرخ تبدیل میکنند. همجوشی هلیوم در هسته رخ میدهد و سپس فشردهشدن هسته به دلیل جذب گرانش، سبب افزایش دما و روشنایی ستاره میشود و لایههای خارجی ستاره را پراکنده میکند. هسته باقیمانده به کوتوله سفید تبدیل میشود که شامل کربن و اکسیژن است.
ستارگان با جرم بالا عمر کوتاهتری دارند و تغییرات سریعی را پشت سر میگذارند. آنها پس از ترک دنباله اصلی، به ابرغول قرمز تبدیل میشوند و در نهایت انفجار ابرنواختری در آنها رخ میدهد. ستاره بسته به جرم هسته، ممکن است به ستاره نوترونی تبدیل شود یا سیاه چاله جدیدی را شکل دهد.
ستارگان با جرم کم یا همان غولهای سرخ عمر بسیار طولانی دارند و در نهایت خنک شده و به کوتوله سفید و سپس کوتوله سیاه تبدیل میشوند.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید. |
ستارهها در طول تاریخ در ادیان و دریانوردی اهمیت بسیاری داشتهاند. تکامل مطالعات ستارهشناسی که قدیمیترینِ علوم است، با اختراع تلسکوپ و کشف قوانین حرکت و گرانش در قرن هفدهم شروع شد.
سپس محققان متوجه شدند ستارهها مانند خورشید از قوانین فیزیک مشابهی پیروی میکنند. پیشرفتهای عکاسی و طیفسنجی در قرن نوزدهم امکان بررسی ترکیبها و حرکات ستارهها را از راه دور فراهم کرد و باعث پیدایش اخترفیزیک شد.
در قرن بیستم، توسعه تلسکوپهای رادیویی، تلسکوپهای پرتو گاما، تلسکوپهای فروسرخ و تلسکوپهای نوری مبتنی بر فضا، درک ما از ستارگان و جهان را بیشتر کردند. پیشرفتهای مداوم در علم نجوم و رصدخانهها، مانند تلسکوپ فوقالعاده بزرگ و تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا، نوید بینشهای قویتری را در مورد ستارگان و ویژگیهایشان میدهد.
ستارهها را با روشهای مختلفی نامگذاری میکنند. فرهنگهای باستانی صورتهای فلکی را به چهرههای اساطیری ربط میدادند. به درخشانترین ستاره یک صورت فلکی اغلب نامی علمی میدهند که با «آلفا» شروع میشود. سایر ستارگان این صورت فلکی با حروف یونانی و عناوین عددی نامگذاری میشوند.
برخی از ستارهها نامهای سنتی دارند، مانند اِبطالجوزا که در عربی به معنای «دست غول» است. ستارهشناسان همچنین کاتالوگهایی با سیستمهای شمارهگذاری خاص مانند کاتالوگ هنری دریپر ایجاد کردهاند. ستارگانی که به تازگی کشف شدهاند، با اختصارات و نمادها و بر اساس نوع و اطلاعات موجود نامگذاری میشوند.
بیشتر ستارگان از جمله خورشید، منفرد نیستند بلکه در منظومه های ستارهای دوتایی یا چندتایی وجود دارند. تقریبا دو سوم ستارگان چند تایی هستند و تنها یک سوم از آنها منفرد هستند. ستارههای دوتایی زمانی تشکیل میشوند که دو پروتوستار در نزدیکی یکدیگر رشد کنند. آنها از طریق انتقال جرم بر یکدیگر تاثیر میگذارند.
برای اطلاع از مقاله تمام چیزهایی که باید درباره کهکشان راه شیری بدانید به روی لینک کلیک کنید. |
درخشندگی همان قدرت ستاره است که اغلب نسبت به خورشید اندازهگیری میشود و به دمای سطح و اندازه آن بستگی دارد. روشنایی ستارهها با استفاده از مقیاس قدری اندازهگیری میشود. قدر ظاهری، روشنایی را همانطور اندازه میگیرد که از زمین دیده میشود، اما قدر مطلق روشنایی واقعی را میسنجد.
رنگهای مختلف ستارهها متشکل از قرمز تا زرد و آبی. این رنگ به دمای سطحیشان بستگی دارد.
دمای سطح ستارهها تا حدی به جرمشان بستگی دارد و بر روشنایی و رنگ تاثیر میگذارد. درخشندگی ستاره معمولا متناسب با درجه حرارت به توان چهار است.
ستارهشناسان ستارگان را برحسب شعاع خورشید اندازه میگیرند. اندازه ستاره بر روشنایی آنها موثر است.
جرم ستاره نیز برحسب جرم خورشید محاسبه میشود. ستارگان با جرم مشابه ممکن است از نظر اندازه مشابه نباشند، زیرا چگالی متفاوتی دارند.
ستارهها گویهای چرخان و دارای بار الکتریکی هستند و معمولا میدان مغناطیسی تولید میکنند. میانگین میدان مغناطیسی ستاره با سرعت چرخش ستاره افزایش مییابد و با افزایش سن ستاره کم میشود.
این خصوصیت ستارهها نیز بر اساس میزان فلزهای درونشان سنجیده میشود.
ستاره ها با توجه به طیف و درخشندگیشان با استفاده از سیستم مورگان-کینان طبقه بندی میشوند. 8 کلاس طیفی از O (گرمترین) تا L (سردترین) وجود دارد که هر کدام خود 10 طیف دارند. درخشندگی آنها با استفاده از اعداد رومی طبقه بندی میشود. بر این اساس، Ia ابرغولی درخشان و V دنباله اصلی یا ستاره کوتوله است. طبقه بندی کامل شامل نوع طیفی و کلاس درخشندگی میشود، مانند G2V برای خورشید.
ستاره ها از هسته، مناطق تابشی و همرفتی، فوتوسفر، کروموسفر و تاج تشکیل شدهاند. هسته جایی است که همجوشی هستهای در آن رخ میدهد. انرژی توسط تابش در ناحیه تابشی و توسط گازهای داغ در ناحیه همرفتی به بیرون منتقل می شود. فتوسفر نیز همان سطح قابل مشاهده است و پس از آن، کروموسفر مایل به قرمز و تاج بیرونی قرار دارند.
نتیجه
انواع ستاره ها، رنگ های مختلف ستاره ها، چگونگی تولد و مرگ ستاره ها، فواید ستاره ها و خیلی موارد دیگر مربوط به ستاره را بیان و بررسی کردیم. تولد ستاره ها با ابر عظیمی ایجاد می شود و مرگ ستاره ها یا به سیاه چاله یا به ستاره نوترونی ختم می شود. طی سالیان گذشته با پیشرفت علم و تکنولوژی رصد آسمان نیز آسان تر شده است.
با اختراع تلسکوپ های جدید رصد آسمان شب روز به روز بهتر و راحت تر می شود. خرید تلسکوپ نیز از گذشته آسان تر شده است بنابراین افراد مبتدی نیز می توانند با خرید تلسکوپ مورد نیاز خود آسمان شب را رصد کنند. شما می توانید با مراجعه به سایت تلسکوپ از خریدی آسان و ایمن بهره ببرید.
برای دانلود مقاله ستاره ها را بیشتر بشناسیم روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و ستاره ها را بیشتر بشناسیم
راه شیری، کهکشانی مارپیچی و دارای نواری سفید از جنس ستاره، گردوغبار و گاز است که در آسمان شب مشاهده میشود. این کهکشان حدود 13.6 میلیارد سال قدمت و 200 میلیارد ستاره در خود دارد.
قطر کهکشان راه شیری حدود ۱۰۰ هزار سال نوری و ضخامت کهکشان ما ۱۰۰۰ سال نوری است. این سامانه خورشیدی نیز مانند زمین که به دور خورشید میچرخد، به دور مرکز کهکشان میچرخد، با این حال حدود ۲۵۰ میلیون سال طول میکشد تا یک دور کامل بزند.
بررسی کهکشان راه شیری در آسمان شب، احساس شگفت انگیز و هیجان انگیزی دارد. اگر میخواهید با مجره شگفت انگیزمان بیشتر آشنا شوید و آن را بشناسید، همراهمان بمانید.
به گفته موزه تاریخ طبیعی آمریکا، مجره ما به دلیل ظاهر سفید و شیری اش که سرتاسر آسمان شب را میپوشاند، راه شیری نام گرفته است. در اساطیر یونان آمده است که الهه هرا، شیر را در سراسر آسمان پاشید و این نوار شیری شکل گرفت.
زمین تقریبا در نیمه راه کهکشان راه شیری و در فاصله حدود 26000 سال نوری از مرکز آن قرار گرفته است. ما در بخشی از کهکشان به نام بازوی شکارچی زندگی میکنیم که شاخهای است بین بازوهای بزرگتر کمان و برساووش
کهکشان راه شیری نوعی کهکشان مارپیچی میلهای بزرگ است که در مقایسه با اکثر کهکشان های هماندازهاش، نوار نسبتا کوچکی دارد. ساختار میلهمانند مرکزی آن، نسبتا دایرهای یا بیضیشکل و از جنس ستارگانی است که در مرکز کهکشانهای مارپیچی قرار دارند.
برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید. |
احتمالا بزرگترین سیاره شناخته شده در راه شیری، HD 100546 b نام دارد که غول گازی در حال شکلگیری بسیار بزرگی است و قطری تقریبا 6.9 برابر مشتری و 77 برابر زمین دارد.
مطالعه کهکشان راه شیری چالش برانگیز بوده است، اما تلسکوپ های فضایی اخیر مانند گایا درک ما از آن را متحول کردهاند. راه شیری 10 میلیارد ستاره غول قرمز قدیمی دارد، خانه اکثر ستارگان کهکشان از جمله خورشید ماست و از نظر ظاهری شبیه به برجستگی بادام زمینی و به شکل یک دیسک یا قرص است.
اما ظاهر این دیسک صاف نیست و احتمالا به دلیل برخورد قبلی، تاب خورده است. راه شیری ما را هالهای از غبار، گاز و ماده تاریک احاطه کرده است که 90 درصد جرم آن را تشکیل میدهد.
خورشید در فاصله 26000 سال نوری از سیاه چاله کمان ای قرار دارد و تقریبا وسط دیسک کهکشانی میچرخد. خورشید با سرعت 828000 کیلومتر در ساعت حرکت میکند و 230 میلیون سال طول میکشد تا یک دور کامل، به دور مرکز راه شیری بچرخد. این ستاره درخشان در نزدیکی لبه بازوی شکارچی قرار دارد.
سیاه چاله کهکشان راه شیری که در سال 2008 کشف شد، کمان ای نام دارد. این سیاه چاله عمدتا خفته است و همین امر باعث میشود تماشای آن بسیار سخت باشد. کمان ای جرمی 4.3 میلیون برابر خورشید دارد و قطر تقریبی آن نیز 23.5 میلیون کیلومتر است.
این میزان در مقایسه با خود راه شیری که تقریبا 100000 سال نوری عرض و 1000 سال نوری ضخامت دارد، بسیار کوچک است.
این اجرام زمانی شکل میگیرند که ستاره های بزرگ و چندین برابر جرم خورشید، پس از توقف همجوشی هسته ای در هم میریزند. اما از آن جایی که این اجرام دیگر قادر به متوقف کردن فروپاشی گرانشی نیستند، به پدیده گرانشی قدرتمندی تبدیل میشوند. پدیدهای که زمان و فضا را در اطراف آن به شکلی منحرف میکند که نور دیگر قادر به فرار از آن نیست.
ستارهشناسان قبلا معتقد بودند که همه ستارگان متعلق به راه شیری ما هستند. در مناظره بزرگ سال 1920، اخترشناسان در مورد مقیاس کیهان و این که آیا کهکشان های دیگری نیز وجود دارند، بحث کردند. سپس اندازه گیری های ادوین هابل وجود کهکشان های دیگر از جمله آندرومدا را تایید کرد.
راه شیری بخشی از گروهی متشکل از 30 کهکشان به نام خوشه کهکشانی محلی، از جمله آندرومدا است. راه شیری و آندرومدا در 4 میلیارد سال آینده، با سرعت 400000 کیلومتر در ساعت با یکدیگر برخورد خواهند کرد.
ناسا برخورد کهکشان ها را رصد کرده است تا بفهمد نتیجه این اتفاق چیست. این برخورد باعث درخشان شدن راه شیری و گسترش جمعیت آن به دلیل افزایش شکلگیری ستاره ها میشود. در این فرایند، بازوهای کهکشانی تغییر خواهند کرد، اما خود ستارهها در امان هستند. منظومه شمسی ما نیز احتمالا تغییری نخواهد کرد اما صورتهای فلکی که مشاهده میکنیم، با تغییر مدار ستارهها نیز تغییر میکنند.
برای اطلاع از مقاله شفق قطبی چیست و چطور میتوانیم آن را ببینیم؟ به روی لینک کلیک کنید. |
تکامل کهکشان راه شیری با ابرهایی از گاز و غبار شروع شد که فرو ریختند و ستارهها را تشکیل دادند. همانطور که گرانش کهکشان بیشتر میشد، تمامی بخشها به یکدیگر نزدیک تر میشدند. البته هنوز تاریخچه دقیق آن، مانند رازی بزرگ است.
باستانشناسان راه شیری از دادههای ماموریت گایا برای درک تاریخچه کهکشان راه شیری استفاده میکنند. گایا موقعیت، فواصل و طیف نوری بیش از 1 میلیارد ستاره را اندازهگیری میکند و به دانشمندان اجازه میدهد ترکیب و سنشان را مشخص کنند.
ستارهشناسان با بازسازی مسیر ستارگان میتوانند فیلمی از تکامل کهکشان بسازند. شواهد حاکی از آن هستند که راه شیری با کهکشان های کوچکتر برخورد کرده و باعث تشکیل ناگهانی و شدید ستارهها شده است.
عکاسی از کهکشان راه شیری تجربهای ارزشمند است. برای رصد نور ضعیف آن به آسمانی تاریک بین ماههای بهمن و مهر نیاز دارید. همچنین باید از آلودگیها نوری دور باشید. در این صورت میتوانید از تجهیزات استاندارد عکاسی آماتور استفاده کنید. قبل از عکاسی و در روز منطقه را کاوش کنید تا کوهها یا صخرهها را در ترکیب عکستان بیابید. از سه پایه استفاده کرده و تنظیمات، لنزها و نقاط فوکوس مختلف را آزمایش کنید.
آینده تحقیقات با ماموریت گایا امیدوارکننده بهنظر می رسند. گایا در حال حاضر سه بهروزرسانی را برای کاتالوگ ستارگانش ارائه کرده است و ستارهشناسان در سراسر جهان دادهها را برای اکتشافات جدید تجزیه و تحلیل میکنند.
در حقیقت گایا مقالات تحقیقاتی بیشتری نسبت به تلسکوپ فضایی معروف هابل تولید میکند. این ماموریت حداقل تا سال 2025 ادامه خواهد داشت و انبوهی از داده ها را در اختیار ستارهشناسان قرار میدهد. مجموعه دادههای گایا در مقایسه با ماموریتهای قبلی، مانند هیپارکوس بسیار بزرگتر و دقیقتر است و به اخترشناسان اجازه میدهد تا رفتار کل کهکشان راه شیری را با وجود رصد تنها بخش کوچکی از ستارههای آن، مدلسازی کنند.
نتیجه
در مطالب قبلی به تاریخچه راه شیری، فاصله زمین تا کهکشان راه شیری و مواردی که باید در مورد راه شیری بدانید اشاره کردیم. برای اینکه راه شیری را در آسمان شب به خوبی ببینید باید برای خرید تلسکوپ آماده شوید. خرید تلسکوپ یا دوربین برای عکاسی در شب مستلزم تحقیقات است تا بهترین کیفیت و قیمت تلسکوپ را پیدا کنید. اگر زمانی قصد خرید تلسکوپ را داشتید به سایت تلسکوپ مراجعه کنید و محصولات ما را مشاهده نمائید.
برای دانلود مقاله تمام چیزهایی که باید درباره کهکشان راه شیری بدانید روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و تمام چیزهایی که باید درباره کهکشان راه شیری بدانید