جالب‌ترین دانستنی‌ها درباره ستاره‌شناسی

آیا همیشه دوست داشتید اطلاعات علمی بالایتان درباره نجوم و ستاره‌شناسی را به دوست‌هایتان ثابت کرده و آن‌ها را با دانش خود شگفت‌زده کنید؟ اگر جوابتان به این سوال بله است، در این مقاله به جالب‌ترین حقایق مرتبط با ستاره‌شناسی، نجوم و کهکشان می‌پردازیم.

در ادامه دلیل واقعی تاریکی آسمان شب را متوجه می‌شوید، با دورترین مکان قابل ‌مشاهده با چشم غیرمسلح آشنا خواهید شد و می‌فهمید زمین چند دقیقه پس از انفجار بزرگ یا همان بیگ بنگ، در چه حال بود. پس همراهمان بمانید.

پارادوکس اولبرس در ستاره‌شناسی

اگر جهان نامتناهی باشد، باید تعداد ستاره‌ها بی‌نهایت باشد. به‌ عبارت دیگر روز و شب به یک اندازه روشن خواهند بود. این پارادوکس می‌گوید جهان بی‌نهایت و ساکن نیست، بلکه جهان مرئی محدود و حدود 46 میلیارد سال نوری است.

 

قانون هابل

کیهان در همه جهات در حال انبساط است. نوری که از کهکشان‌های دورتر می‌آید، به دلیل انبساط جهان قرمزتر می‌شود. این مشاهده نشان می‌دهد که جهان در حال انبساط با سرعت بیشتری است.

تابش زمینه کیهانی

از آن‌جایی که جهان درحال انبساط است، انتظار می‌رود در گذشته در نقطه‌ای خاص با چگالی نامحدود شروع شده و سپس با انفجار بیگ بنگ منبسط شده باشد. این انفجار مانند توپی از جنس آتش درخشان، سراسر جهان را در بر گرفت که امروزه به آن تابش زمینه کیهانی می‌گوییم.

برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید.

دورترین جایی که به چشم می‌خورد

نزدیک‌ترین کهکشان بزرگ به راه شیری آندرومدا است که می‌توانید آن را حوالی پاییز و زمستان به شکل لکه نوری بزرگ‌تر از ماه کامل ببینید. از طرفی آندرومدا در مسیر برخورد با کهکشان ما است. دانشمندان بر این باورند که حدود 4.5 میلیارد سال دیگر با یکدیگر ادغام خواهند شد و کهکشان بزرگتری را شکل می‌دهند.

ماده تاریک

ستاره‌های لبه کهکشان سریع‌تر از آنچه دانشمندان بر اساس توزیع ماده مرئی کهکشانمان انتظار دارند، حرکت می‌کنند. ساده‌ترین راه برای درک این موضوع، وجود ماده‌ای غیردرخشان یا همان ماده تاریک است.

سیاه‌ چاله‌‌های کلان‌جرم

وقتی ستارگان عظیم منفجر می‌شوند، هسته‌شان باقی می‌ماند. اگر جرم هسته از سه برابر جرم خورشید بیشتر باشد، نیروی گرانش بر تمام نیروها غلبه می‌کند و سیاه‌ چاله شکل می‌گیرد. جرم این سیاه‌چاله‌ ها ممکن است بیش از یک میلیون برابر خورشید باشد.

سرعت حرکت زمین

زمین با سرعت متوسط 30 کیلومتر بر ثانیه به دور خورشید می‌چرخد و در محور استوا نیز با سرعت نیم کیلومتر بر ثانیه در حال گردش مداوم است. منظومه شمسی ما نیز با سرعتی در حدود ‎220 کیلومتر بر ثانیه حول مرکز کهکشان حرکت می‌کند.

 

گرانش در ایستگاه فضایی بین‌المللی

شتاب گرانشی ایستگاه فضایی بین‌المللی تنها 10درصد کمتر از سطح زمین است. فضانوردها در آن شناور نمی‌شوند و فقط چنین به‌نظر می‌رسد، زیرا آن‌ها و ایستگاه فضایی دائما در حال سقوط آزاد هستند. سرعت ایستگاه فضایی دقیقا به ‌اندازه سرعت حرکت زمین زیرش است، به‌همین دلیل هیچ‌وقت به زمین نمی‌رسد.

خورشید، ستاره‌ای سبز

طبق قانون پلانک، تمام ستاره‌ها نور ساطع می‌کنند. طول ‌موج این نور به دمای سطحی ستاره و طول ‌موج حداکثر گسیل قانون جابه‌جایی وین بستگی دارد. دمای سطحی خورشید 5778 کلوین و حداکثر طول موج تابش آن 500 نانومتر است که مربوط به رنگ سبز می‌شود.

ماه، تثبیت‌کننده‌ای بسیار بزرگ

محور چرخشی زمین بدون تثبیت ماه ثابت نخواهد ماند و امکان دارد شیب زمین تا 85 درجه تغییر کند. در این صورت خورشید در عرض چند میلیون سال مستقیما به‌ سمت قطب‌ها حرکت خواهد کرد.

نزدیک‌ترین همسایه زمین زهره نیست

زهره در طول مقارنه داخلی نزدیک‌ترین سیاره به زمین‌ است. به‌ طور متوسط عطارد به زمین نزدیک‌تر است، چون شعاع مداری کمتری دارد. عطارد همچنین نزدیک‌ترین همسایه تمام سیاره‌های دیگر منظومه شمسی است.

دروغ بزرگ فیلم‌های علمی تخیلی

در فضا هیچ صدایی وجود ندارد، زیرا هیچ اتمسفری برای انتقالش نیست. البته تمام فضا بی‌صدا نیست.

اتساع زمانی

بر اساس نظریه نسبیت، تیک‌تاک ‌کردن ساعتی که سرعت حرکتش نزدیک به نور است، کندتر از حالت عادی خواهد بود. یعنی اگر در سفینه فضایی با حرکت سریع باشید، زمان برای شما کندتر از زمینی‌ها می‌گذرد.

سیاره‌ ها به‌ دور خورشید نمی‌گردند

خورشید و سیاره‌ها همه به‌دور مرکز ثقل مشترکشان می‌گردند. البته 99.8درصد از کل ماده منظومه شمسی در خورشید جمع شده و مرکز ثقل تقریبا نزدیک به مرکز خورشید است.

سیاره‌های قابل‌ سکونت

ستاره‌شناسان با مطالعه نحوه حرکت ستاره میزبانشان در مرکز منظومه، سیاره‌های قابل ‌سکونت را پیدا می‌کنند. تلسکوپ فضایی کپلر درخشندگی تقریبا 150 هزار ستاره را زیر نظر داشت و در طول عمرش بیش از 2600 سیاره فراخورشیدی را شناسایی کرد. علم ستاره‌شناسی با تلسکوپ های جدید به آسمان مسلط تر شد.

نزدیک‌ترین منظومه

آلفا قنطورس نزدیک‌ترین منظومه ستاره‌ای به زمین بعد از خورشید است که 4.4 سال نوری دورتر از ما است. تلسکوپ علم ستاره‌شناسی را متحول کرد.

 

کهکشان‌های ماهواره‌ای

کهکشان راه شیری حدود 50 کهکشان ماهواره‌ای دارد که به دورش می‌چرخند. دو مورد از آن‌ها با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند که ابرهای ماژلانی کوچک و بزرگ نام دارند.

ابرخوشه سنبله

کهکشان‌ها درست مانند سیاره‌های منظومه شمسی و ستارگان در کهکشان‌ها، خوشه دارند. گروهی که متعلق به ابرخوشه سنبله است، شامل مجموعه‌ای عظیم از بیش از 100 گروه و خوشه کهکشانی می‌شود. ابرخوشه سنبله که شامل کهکشان راه شیری نیز می‌شود، خود بخشی از ابرخوشه لاناکیا یا همان رباینده بزرگ است. در حال حاضر کهکشان راه شیری و دیگر کهکشان‌های گروه محلی ما به سمت رباینده بزرگ حرکت می‌کنند.

سریع‌تر از سرعت نور

طبق نظریه نسبیت سرعت حرکت هیچ سیگنالی سریع‌ تر از نور نیست. اما بعضی نظریه‌ها نشان می‌دهند که چنین چیزی با انقباض فضای جلوی جسم و گسترش فضای پشتش، ممکن خواهد بود.

برای اطلاع از مقاله ستاره ها را بیشتر بشناسیم به روی لینک کلیک کنید.

سرآغاز همه چیز

کیهان اولیه تنها از مواد داغ تشکیل شده بود. الکترون‌ها و پوزیترون‌ها طی ده ثانیه ناپدید شدند و فوتون، نوترینو و پادنوترینوها را به جا گذاشتند. با سرد شدن، هسته‌ هایی پایدار شکل گرفتند. 700 هزار سال بعد با تشکیل اتم‌ها، جهان ظاهر شد. پس از این اتفاق، عصر تاریک کیهان بود که ابرهای هیدروژنی هنوز ستاره‌ها را تشکیل نداده بودند. بعدها شرایطی برای تشکیل سیاره‌های آبی قابل ‌سکونت فراهم شد.

انسان، هم‌جنس ستارگان

اولین ستاره‌ها حدود هزار برابر خورشید جرم داشتند و در کهکشان‌های کوچک دسته‌بندی شدند. آن‌ها چند میلیارد سال پس از بیگ بنگ، با یکدیگر ادغام شدند و کهکشان‌های بزرگ‌تری شکل دادند. هر نسل جدید از ستاره‌ها، باعث تغییر ترکیبات جهان شد. نیتروژن دی‌ان‌ای ما، کلسیم دندان‌ها، آهن داخل خونمان و کربن موجود در پای سیب، همه در فضای داخلی ستارگان در حال فروپاشی ساخته شده‌اند.

به کجا می‌رویم؟

آینده جهان کیهانی مشخص نیست. شاید به انبساط خود ادامه دهد تا زمانی که از گرما به فروپاشی برسد و انفجار بزرگ دیگری را شکل دهد. هنوز ستاره‌شناسی نتوانسته پاسخی دقیق برای این سوال پیدا کند.

نتیجه

علم ستاره‌شناسی بعد از اینکه تکنولوژی پیشرفت کرد دچار تغییرات گسترده ای شد و در علم ستاره‌شناسی پیشرفت هایی حاصل شد. اختراع نلسکوپ ها نیز به روند پیشرفت ستاره‌شناسی و علم نجوم سرعت بخشید و دانشمندان را در مشاهده پدیده های شگفت انگیز آسمان یاری کرد. اشخاصی که علاقه مند به نجوم و ستاره‌شناسی بودند نیز با خرید تلسکوپ توانستند آسمان شب را به خوبی رصد کنند. شما نیز می توانید با مراجعه به سایت تلسکوپ به راحتی و خیالی آسوده خرید تلسکوپ را تجربه کنید.

برای دانلود مقاله جالب‌ترین دانستنی‌ها درباره ستاره‌شناسی روی لینک کلیک کنید.

‏منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و جالب‌ترین دانستنی‌ها درباره ستاره‌شناسی

‏

تمام چیزهایی که باید درباره اخترشناسی بدانید

اخترشناسی یا همان ستاره‌شناسی یکی از قدیمی‌ترین رشته‌های علمی است که از آغاز شمارش ستارگان آسمان و ترسیم صور فلکی با چشم غیرمسلح شروع شده و تا امروز با فن‌آوری‌های شگفت‌انگیز بشر تکامل یافته است.

علیرغم پیشرفتی که اخترشناسی طی هزاران سال کرده است، ستاره‌شناسان هنوز سخت در تلاشند تا ماهیت جهان و جایگاه گونه بشر را در آن کشف کنند. پاسخ به این سوال وقتی پیچیده‌تر شد که با گسترش قابلیت‌ها و امکانات، در کمان از جهان افزایش یافت.

انسان تلسکوپ‌های پیشرفته ساخت و دری به‌ روی اعماق آسمان باز کرد. بدین ترتیب توانستیم عجیب‌ ترین انواع سیگنال‌ها را تشخیص دهیم. آسمان پرستاره اجدادمان، تبدیل به باغ وحشی از شگفت‌انگیزترین اجرام و پدیده‌ها شده بود، یعنی سیاه‌ چاله، کوتوله‌های سفید، ستاره‌های نوترونی و ابرنواخترها. اگر شما نیز یکی از علاقه‌مندان به ستاره‌شناسی هستید، همراهمان بمانید تا بیشتر با این علم جذاب آشنا شویم.

تاریخچه اخترشناسی

شیفتگی بشر نسبت به ستاره‌ها از دوران باستان، باعث شکل‌گیری علم اخترشناسی شده است. تمدن‌های باستانی از آسمان برای فهمیدن زمان و سازماندهی زندگی‌شان استفاده می‌کردند. ستاره‌شناس‌های یونانی کارهایی از جمله محاسبه فاصله تا اجرام آسمانی و فهرست‌بندی ستاره‌ها را انجام می‌دادند.

اختراع تلسکوپ در قرن هفدهم اخترشناسی را متحول کرد و به گالیله نیز اجازه داد تا اکتشافات مهمی را در ارتباط با منظومه شمسی انجام دهد. با ورود تلسکوپ‌ها این باور که زمین، مرکز کیهان است نیز تغییر کرد. پیشرفت‌های تکنولوژی در زمینه‌هایی مانند عکاسی و طیف‌سنجی نیز درکمان را از اجرام آسمانی بیشتر کرد.

در اوایل قرن بیستم، مشاهدات ادوین هابل وجود دیگر کهکشان‌ها را غیر از کهکشان راه شیری اثبات کرد. پس از کشف این موضوع، «جهان درحال انبساط» و «نظریه بیگ بنگ» نیز توسعه یافتند.

رقابت‌های فضایی در اوایل قرن بیستم، اکتشافات فضایی و مطالعه اجرام آسمانی را با استفاده از ماهواره و فضاپیماها به‌دنبال داشتند. امروزه تلسکوپ‌های پیشرفته چه در زمین و چه فضا همچنان شگفتی‌های کیهانی را آشکار می‌سازند. تلسکوپ فضایی جیمز وب که اواخر سال 2021 به فضا پرتاب شد، نشان‌دهنده اوج قرن‌ها پیشرفت نجومی است. بااین‌حال، با افزایش دانش ما سوال‌ها مربوط به ماهیت جهان و جایگاهمان در آن نیز بیشتر می‌شوند.

 

انواع اخترشناسی

در حدود یک قرن گذشته، اخترشناسی به دو بخش تقسیم شده است. اخترشناسی رصدی (استفاده از تلسکوپ و دوربین برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به آسمان شب) و اخترشناسی نظری (استفاده از داده‌ها برای تجزیه و تحلیل، مدل‌سازی و نظریه‌پردازی در ارتباط با اجرام و پدیده‌های آسمانی). جزئیات بیشتر درباره انواع اخترشناسی را در زیر آورده‌ایم:

1. اخترسنجی: این شاخه باستانی نجوم با محاسبات دقیق حرکات خورشید، ماه و سیاره‌ها سروکار دارد و خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی و بارش‌های شهابی را پیش‌بینی می‌کند. این شاخه شامل رشته جدید سیاره‌شناسی فراخورشیدی می‌شود که سیاره‌های خارج از منظومه شمسی را کشف و توصیف می‌کند.
2. سیاره‌شناسی: پرسش اصلی این رشته در ارتباط با نحوه شکل‌گیری منظومه شمسی است. در سیاره‌شناسی شکل‌گیری، تکامل و مرگ سیاره‌ها، قمرها و سایر اجرام در منظومه شمسی بررسی می‌شوند، همچنین شامل زمین‌شناسی سیاره‌ای می‌شود. ‏
3. اخترفیزیک: اخترفیزیکدانان قوانین و نظریه‌های فیزیک را برای مشاهدات نجومی به‌کار می‌برند که تلاشی است برای درک مکانیسمی که در پس چگونگی خلقت جهان و تکامل آن نهفته شده است.
4. اخترشیمی: اخترشیمی‌دانان ترکیب و واکنش‌های اتم‌ها، مولکول‌ها و یون‌ها را در فضا مطالعه می‌کنند. ‏
5. اخترزیست: این رشته نوظهور و در حال ‌حاضر عمدتا نظری نجوم، مطالعه حیات فراسوی زمین است. ‏
6. اخترشناسی ستارگان: چرخه زندگی و ساختار خورشید و ستارگان، طبقه‌بندی ستارگان و جمعیت ستاره‌ها در این رشته بررسی می‌شوند.
7. اخترشناسی کهکشانی: اخترشناسان خارج از کهکشان به بیرون از آن نگاه می‌کنند تا چگونگی شکل‌گیری، تغییر و مرگ این گروه از ستارگان را تعیین کنند. ‏
8. کیهان‌شناسی: در علم کیهان‌شناسی به علم منشا و ماهیت جهان می‌پردازند. مفهوم کلیدی در کیهان‌شناسی نظریه بیگ بنگ است که پذیرفته‌شده‌ترین توضیح درباره چگونگی آغاز جهان محسوب می‌شود. کیهان‌شناسی همچنین موضوعات کاملا نظری از جمله نظریه ریسمان، ماده تاریک و انرژی تاریک و مفهوم جهان‌های متعدد را در بر می‌گیرد.

اخترشناسی نوری، فروسرخ و رادیویی چیست؟

تمام اخترشناسی حول محور مطالعه طول موج‌های مختلف طیف‌های الکترومغناطیسی می‌چرخد که شامل پرتوهای رادیویی، مایکروویو، مادون قرمز، مرئی، فرابنفش، اشعه ایکس و گاما می‌شود. ستاره‌شناس‌ها برای دریافت تصویر کامل از آسمان و ماورای آن، باید طول موج‌های مختلف نور را مطالعه کنند.

برای اطلاع از مقاله ۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره جو زمین به روی لینک کلیک کنید.

اخترشناسی نوری مطالعه اجرام آسمانی با استفاده از تلسکوپ‌هایی است که نور مرئی را مشاهده می‌کنند. نور فروسرخ را می‌توانیم خارج از جو زمین نیز تشخیص دهیم، به‌همین دلیل رصدخانه‌های فضایی مانند تلسکوپ هابل و جیمز وب آن‌ها را دریافت می‌کنند. اخترشناسی رادیویی نیز مطالعه آسمان در فرکانس‌های رادیویی است، تلسکوپ‌های رادیویی این امواج را از فضا شناسایی و تقویت می‌کنند.

مشکلات علم اخترشناسی

با وجود رصد جهان، اخترشناسان تنها تصویر سیاره‌ها، ستاره‌ها و کهکشان‌های مورد مطالعه‌شان را به‌ دست می‌آورند. بنابراین شاید ده‌ها شاخه مختلف اخترشناسی وجود داشته باشد. اما در عمل باید بسیاری از این شاخه‌ها با یکدیگر همپوشانی داشته باشند تا یک ستاره‌شناس بتواند تصویر کاملی از اجرام میلیون‌ها تا میلیاردها سال نوری دورتر از ما را به‌دست آورد.

اما امروزه در آستانه فناوری جدید و فوق‌العاده‌ای هستیم که انقلابی در اخترشناسی خواهد بود. علاوه‌بر تلسکوپ فضایی جیمز وب، تلسکوپ‌های پیشرفته دیگری مانند Vera Rubin Observatory، Extremely Large Telescope و Square Kilometre Array به‌صورت آنلاین عرضه می‌شوند.

برای اطلاع از مقاله ستاره ها را بیشتر بشناسیم به روی لینک کلیک کنید.

تفاوت بین اخترشناسی و اختربینی چیست؟

اخترشناسی و اختربینی هر دو علومی باستانی هستند و اعتقاد دارند که اجرام آسمانی بر زندگی انسان‌ها تاثیر می‌گذارند. ستاره‌شناسان در دوران رنسانس بر اساس موقعیت‌های آسمانی، به پادشاه‌های دوران خود توصیه‌های مفیدی می‌کردند.

با این‌ حال هرچه علم بیشتر پیشرفت کرد، دانشمندان علم اخترشناسی مشاهدات مبتنی بر داده‌های علم‌ محور را پذیرفتند اما اختربین‌ها با کریستال‌ها و نمودارهای بسیار ساده و خرافات، به حیات خود به همان شکل اولیه ادامه دادند.

اخترشناس‌ها خاطرنشان می‌کنند که بی‌نظمی در مدار زمین، موقعیت خورشید را در نشانه‌های زودیاک تغییر داده و به‌ همین دلیل پیش‌بینی‌های نجومی سنتی نادرست هستند. چنین شکافی میان این دو رویکرد مختلف درباره ستاره‌ها به ما اثبات می‌کند اخترشناسی بر پایه علم است و مدام به‌روز می‌شود.

این رشته‌ها که روزی تفاوت چندانی با یکدیگر نداشتند، اکنون دو بحث کاملا متفاوت هستند. اخترشناسی بر مبنای پیش‌بینی‌های قابل تایید با استفاده از علم است و اختربینی یا همان طالع‌بینی روی پیش‌بینی‌های آینده و عمدتا بر پایه خرافات تاکید دارد.

نتیجه

علم اخترشناسی از علومی است که از گذشته های دیرباز وجود داشته و دانشمندان زیادی در مورد این علم مطالعاتی انجام داده اند. با اختراع تلسکوپ روند مطالعاتی علم اخترشناسی نیز روند رو به رشدی را طی کرده است. اختراع تلسکوپ باعث شد تا مردم نیز به رصد آسمان علاقه مند شوند و به کمک این وسیله به رصد آسمان بپردازند تا شگفتی های آن را ببینند.

فناوری های جدید که در تلسکوپ های جدید به کار رفته مطالعات علم اختر شناسی را آسان تر کرده است. افرادی که به نجوم علاقه مند هستند با خرید تلسکوپ می توانند به مشاهده آسمان و شگفتی های فضا بپردازند. علاقه مندان به نجوم می توانند با مراجعه به سایت تلسکوپ به راحتی خرید تلسکوپ را انجام دهند و خریدی ایمن و مطمئن را تجربه کنند.

برای دانلود مقاله تمام چیزهایی که باید درباره اخترشناسی بدانید روی لینک کلیک کنید.

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و تمام چیزهایی که باید درباره اخترشناسی بدانید