قطب شمال صحرایی بسیار زیبا ولی غیرمهماننواز یا به طور دقیقتر یک بیابان قطبی است که کیلومترها طول دارد و سرتاسر آن با یخ و برف پوشیده شده است. در قطب شمال هیچ نوع پوشش گیاهی وجود ندارد. در طول زمستان، میانگین دما 40- درجه سانتیگراد است، اما گاهی دمای آن تا 80- یا 90- درجه نیز میرسد. درست مثل خیلی از بیابانهای این سیاره، شمالگان نیز اسرار خاص خود را دارد. در این مقاله با قطب شمال و حقایقی درباره آن بیشتر آشنا میشویم، پس همراهمان باشید.
این تصور که قطب شمال یک نقطه ثابت بر سطح زمین است، صحت ندارد. به طور معمول شمالگان شمالیترین نقطه روی کره زمین در نظر گرفته میشود، ولی به چندین دلیل زیر ساکن نیست.
حیات همیشه بدون توجه به محیط راهی پیدا خواهد کرد. نزدیکترین محل سکونت در فاصله بیش از 805 کیلومتری از شمالگان قرار دارد. هیچ جانداری مستقیما در شمالگان زندگی نمیکند، ولی بعضی از حیوانات هر از گاهی در سرتاسر این منطقه دیده میشوند.
خرسهای قطبی، روباههای قطبی، گوزنهای شمالی، خرگوشهای قطبی، فوکهای قطبی و مرغ دریایی در این منطقه حضور دارند. میکروبها نیز در داخل یخها ساکن هستند. در زیر یخ، میگو، شقایقهای دریایی و انواع سختپوستان هم زندگی میکنند. نهنگهایی مانند نهنگ کمانی گاهی در این منطقه حرکت میکنند. اگرچه مردم در شمالگان زندگی نمیکنند، ولی ایستگاههایی برای اقامتهای کوتاهمدت در آنجا برپا شده است.
آن چه که درباره شمالگان میدانیم این است که برخلاف قطب جنوب هیچ خشکی در زیر آن وجود ندارد. قطب شمال در اقیانوس منجمد شمالی واقع شده که گستره وسیعی از آب پوشیدهشده از دریایخ است. شمالگان یک پهنه یخی غولپیکر است که در زمستان منبسط و بزرگ شده و در تابستان کوچک میشود. اگر بخواهید در شمالیترین نقطه قطب شمال به حفاری بپردازید، در نهایت به اقیانوس منجمد شمالی خواهید رسید.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
معمولا در شمالگان هوا گرمتر از قطب جنوب است. متوسط دما در قطب شمال در تابستان حدود صفر درجه سانتیگراد و میانگین دمای قطب جنوب در تابستان حدود منفی 50 درجه سانتیگراد است. دلایل مختلفی برای این تفاوت دما وجود دارد.
یکی از آنها این است که شمالگان بر فراز یک اقیانوس واقع شده، در حالیکه قطب جنوب روی یک قاره قرار گرفته است. اقیانوسها گرمای بیشتری نسبت به خشکی جذب و ذخیره میکنند، بنابراین شمالگان گرمای بیشتری از خورشید میگیرد.
دلیل دیگر این است که شمالگان در عرض جغرافیایی کمتری در مقایسه با قطب جنوب قرار دارد. به این معنی که شمالگان بیشتر از قطب جنوب نور مستقیم خورشید را دریافت میکند. پرتوهای خورشید در عرضهای جغرافیایی پایینتر به صورت مستقیم میتابند و به جو نفوذ کرده و سطح زمین را گرم میکنند.
در نهایت، شمالگان نسبت به قطب جنوب دارای لایه نازکتری از یخ است. این لایه نازک یخ اجازه میدهد تا نور بیشتری به سطح زمین برسد که به گرم شدن هوا کمک میکند. البته آب و هوای قطب شمال و قطب جنوب در مقایسه با بیشتر نقاط روی زمین همچنان بسیار سردتر است. اما شمالگان به طور کلی گرمتر از قطب جنوب است.
اگر به دنبال مکانی برای تماشای غروب و طلوع خورشید میگردید، شمالگان اصلا جای مناسبی نیست. به دلیل انحراف محوری زمین، نیمکرههای سیاره مقادیر متفاوتی از نور خورشید را در طول سال دریافت میکنند. همین امر موجب شده تا شمالگان دورههای طولانی تاریکی و روشنایی را تجربه کند.
یکی از چیزهایی که درباره شمالگان وجود دارد، بحثبرانگیز بودن آن است. وقتی صحبت از حق حفاری به میان میآید، کشورهایی که با شمالگان مرز مشترک دارند مجاز هستند تا 322 کیلومتری از مرزهای خود به دنبال منابع طبیعی به آنجا بروند. با این حال، روسیه در تلاشی عجیب برای ادعای مالکیت قطب شمال، یک زیردریایی را زیر تودههای یخی قطب شمال فرستاد. این ادعا توسط سازمان ملل جدی گرفته نشد اما این موضوع همچنان ادامه دارد.
درست مثل یک بیابان، شمالگان نیز بارندگی سالانه بسیار کمی دارد. میانگین بارندگی سالانه در قطب شمال تنها 250 میلیمتر است. علاوه بر این، شمالگان دارای پوشش گیاهی بسیار محدودی است. تنها حدود 1درصد از سطح قطب شمال را پوشش گیاهی تشکیل میدهد. این پوشش گیاهی عمدتا از خزه، گلسنگ و سایر گیاهان کمارتفاع تشکیل شده است. در نتیجه، شمالگان یک منطقه خشک و کمگیاه است که شباهت زیادی به بیابان دارد.
زمان در قطب شمال کمی عجیب است. شمالگان در عرض جغرافیایی 90 درجه شمالی قرار دارد. در این عرض جغرافیایی، خورشید در طول روز طلوع و در شب غروب نمیکند. این پدیده به نام شب قطبی یا شبانهروز قطبی شناخته میشود. در طول شب قطبی که از اواخر نوامبر تا اوایل مارس ادامه دارد، خورشید در زیر افق قرار میگیرد. در این مدت، 24 ساعت شب در شمالگان وجود دارد.
در طول شبانهروز قطبی که از اوایل مارس تا اواخر سپتامبر ادامه دارد، خورشید در بالای افق قرار میگیرد. در این مدت، 24 ساعت روز در شمالگان وجود دارد. در نتیجه در این منطقه زمان مفهومی ندارد.
برای اطلاع از مقاله زهره یا سیاره سوزان را بیشتر بشناسید روی لینک کلیک کنید. |
این حقیقت به نوعی آشکار و در عین حال کمی عجیب است. شمالگان نقطهای در عرض جغرافیایی 90 درجه شمالی است. به این معنا که تمام خطوط طول جغرافیایی در قطب شمال به هم میرسند. در نتیجه هر جهتی که شما در قطب شمال بروید، به سمت جنوب است. اگر چه قطب شمال بعد از قطب جنوب کشف شد ولی اطلاعاتی که از قطب شمال در دسترس است، بیش از اطلاعاتی است که درباره قطب جنوب داریم. قطب شمال مکانی مرموز، زیبا و غیرمهماننواز برای بیشتر موجودات روی کره زمین است.
نتیجه
شمالگان بیابانی است که به جای شن یخ دارد و به جای هوای گرم دمایی پائین دارد و پوشیده از یخ است. در شمالگان هم گونه های جانوری کمی زندگی می کنند که در قسمت های قبل به آنها اشاره کردیم. شما در قطب شمال بوسیله تلسکوپ و آسمانی بدون آلودگی نوری می توانید شگفتی های فضا را بهتر ببنید و از آنها لذت ببرید.
تلسکوپ در این منطقه بسیار کامل و شفاف شگفتی های آسمان را به شما نشان خواهد داد. شما می توانید با خرید تلسکوپ در هر نقطه از این کره خاکی آسمان شب را رصد کنید. علاقمندان به نجوم می توانند با مراجعه به سایت موسسه طبیعت آسمان شب به راحتی و با ایمنی کامل خرید تلسکوپ مد نظر خود را انجام دهند.
برای دانلود مقاله همه چیز درباره قطب شمال روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و همه چیز درباره قطب شمال
اجزای مکانیکی میکروسکوپ ها را بهتر بشناسید
برای کار کردن با میکروسکوپ، فقط آگاهی از نحوه کار کردن با آن و شناختن انواعش کافی نیست، بلکه باید بدانید از چه اجزائی تشکیل شده است. علم از این موضوع میتواند بازدهی شما را در کار کردن با میکروسکوپ بسیار بهبود بخشد. همچنین در این صورت میتوانید هر زمان مشکلی در این وسیله ایجاد شد، بفهمید اشکال کار از کجا و کدام قطعه است.
در این مقاله تعدادی از مهمترین قطعات مکانیکی بهکار رفته در ساخت میکروسکوپ را نام میبریم و توضیح میدهیم. همچنین نحوه کار کردن با میکروسکوپ را میگوییم، پس همراهمان باشید.
صفحه گردان یک قطعه فلزی تقریبا به شکل مخروط ناقص است که در سطح پایین آن تعدادی سوراخ تعبیه شده است. به هر یک از این سوراخها یک لوله عدسی شیئی پیچ میشود. صفحه گردان در بالا به لوله میکروسکوپ متصل میشود. عدسیهای شیئی با بزرگ نماییهای مختلف روی آن قرار دارند و با چرخش این صفحه عدسی شیئی مورد نظر روی شیئی قرار میگیرند.
صفحهای فلزی یا کائوچویی بوده و محل قرار دادن جسم مورد مطالعه است. روی آن سیستمی به نام شاریوت پیشبینی شده است. شاریوت دارای دو بخش تیغهای برای نگهداری نمونه است و پیچهایی در زیر صفحه قرار دارد که با چرخاندن آنها میتوان نمونه را روی صفحه یا مجموعه نمونه و پلاتین را به چپ و راست یا به جلو و عقب حرکت داد.
صفحه یا نگهدارنده نمونه از یک سری اجزایی ترکیب شده که متقابلا با هم عمل میکنند و هدف آنها کنترل موقعیت نمونه زیر بررسی و مطالعه است. این صفحه قابلیت حرکت در مسیر X و Y را دارد که گرداننده میتواند به وسیله پیچهای مستقل ماکرو و میکرو آن را کنترل کند. کنار این صفحه یک ابزار فنری شکل کششی وجود دارد که اجازه میدهد تا نمونه به حالت نرم حرکت کند.
در قسمت بالا، صفحهها و یا ابزارهای کنترل کنندهای نصب شدهاند که این اجزا برای اسلایدهای نمونه تعبیه شدهاند. برای نگهداری این اجزا باید آنها را پاک، روغن کاری و به خوبی تنظیم کنید.
گیره میکروسکوپ اسلاید را نگه میدارد.
پیچهای تنظیم روی دسته میکروسکوپ قرار دارند و شامل پیچ تنظیم سریع یا ماکرومتر و پیچ تنظیم دقیق یا میکرومتر هستند.
شدت نور را کم یا زیاد میکند.
استفاده صحیح از میکروسکوپ نوری یک مهارت پایه آزمایشگاهی است. قبل از آنکه از میکروسکوپ استفاده کنید بهتر است با بخشهای مختلف آن آشنا شوید.
ابژکتیو نمره ۴ را انتخاب کنید و در جای خود قرار دهید. عدسی چشمی را برای فاصله بین دو مردمک چشم خود تنظیم کنید. اگر فکر می کنید این فاصله اشتباه است، با استفاده از خط کش بین لنزها را مطابق چشم خود تنظیم کنید.
با کمک پیچ تنظیم ماکرو صفحه میکروسکوپ را در پایینترین حد ممکن قرار دهید. این کار را به آرامی انجام دهید تا قسمتهای مکانیکی و چرخ دندههای آن صدمه نبینند. اسلاید مورد نظر را روی صفحه میکروسکوپ قرار دهید، بهطوری که لامل رو به بالا باشد و نمونه در مسیر پرتو نور قرار گیرد.
این کار را با نگاه کردن از بغل و جابجایی اسلاید تا وقتی که نمونه با نور روشن شود انجام دهید و اسلاید را توسط گیره در جای خود محکم و ثابت کنید. لامپ میکروسکوپ را روشن کنید. در صورتی که نمونه مورد نظر مرطوب و بی رنگ مانند مشاهده گلبولها در سرم فیزیولوژیک است، دیافراگم کندانسور را تا آخر ببندید. در نمونههای خشک و رنگ آمیزی شده این کار لازم نیست.
در عدسی نگاه کنید و همزمان با استفاده از و پیچ ماکرو صفحه را بالا بیاورید. این کار را ادامه دهید تا تصویر نمونه ظاهر شود. این تصویر ممکن است چندان واضح نباشد یا زیاد روشن یا نسبتا تاریک باشد. در صورت وضوح پایین تصویر با کمک پیچ میکرو صفحه را طوری میزان کنید که تصویر واضح و روشن در عدسیهای چشمی ظاهر شود. این مرحله را میزان کردن (Focus) تصویر مینامند.
برای جابهجایی اسلاید و مطالعه کامل نمونه بهتر است از پیچهای شاریو استفاده کنید. در صورت نیاز به ابژکتیوهای دیگر میتوانید بدون جابهجایی صفحه و استفاده از پیچهای ماکرو و سایر ابژکتیو (های) مورد نظر خود را نمره ۱۰ و نمره ۴۰ انتخاب کنید.
در این مرحله ممکن است تصویر واضح نباشد یا کاملا محو شود که با استفاده از پیچهای میکرو میتوانید صفحه را کمی جابهجا و تصویر را میزان کنید. در صورت انتخاب ابژکتیو نمره ۱۰۰ قبل از انتخاب و جا انداختن آن کارهای زیر را انجام دهید:
از کلیه مشاهدات میکروسکوپی خود در حد ضرورت گزارش تهیه کنید. تشخیص ضرورت نوع گزارش تصویری یا نوشتاری در آزمایشگاههای آموزشی به عهده مربی آزمایشگاه است و بستگی به هدف کار میکروسکوپی دارد. پس از اتمام کار خود با میکروسکوپ بلافاصله کارهای زیر را انجام دهید.
عمل برداشتن روغن ایمرسیون را برای اسلاید نیز انجام دهید.
دو شاخه کابل برق میکروسکوپ را از پریز خارج کنید و کابل را در اطراف پایه میکروسکوپ بپیچید. روکش مخصوص را روی میکروسکوپ بکشید، اسلاید را در محل مناسب بگذارید یا به سرپرست آزمایشگاه تحویل دهید.
این روغن بالاترین قدرت تفکیک میکروسکوپ را ایجاد میکند. روغن باید بین نمونه و عدسی را پر کند. ضریب شکست روغن و عدسی یکی است، بنابراین کاهش نور در اثر انعکاس و پراکنش در محل برخورد هوا و عدسی از بین میرود. این امر قدرت تفکیک روشنایی و شفافیت تصویر را افزایش میدهد. برای استفاده از روغن یک قطره از روغن را درست تنظیم کنید. حال عدسی را کنار بزنید و روی نمونه در مسیر پرتو قرار دهید.
نمونه را روی عدسی ۴۰ تنظیم کنید، حال عدسی را کنار بزنید و عدسی ۱۰۰ را روی نمونه قرار دهید. دوباره تصویر را فوکوس کنید و سپس دیافراگم کندانسور و روشنایی را مانند سایر لنزها تنظیم کنید. شما می توانید برای خرید میکروسکوپ بر روی لینک خرید میکروسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شهر کلیک کنید و از تمام میکروسکوپ ها دیدن بفرمائید.
برای دریافت پی دی اف مقاله اجزای مکانیکی میکروسکوپ ها را بهتر بشناسید کلیک کنید
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و اجزای مکانیکی میکروسکوپ ها را بهتر بشناسید
مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی و پنجمین سیاره از خورشید است. این غول گازی معمایی طوفانی است که بین ابرهای رنگارنگ قرار دارد. مشتری که به پادشاه سیارهها معروف است با نامهای «برجیس»، «هرمزد» یا «ژوپیتر» نیز شناخته میشود. برای آشنایی کامل با این سیاره مهم در منظومه شمسی تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
برجیس در سال ۱۶۱۰ توسط گالیله کشف شد. گالیله برجیس را همراه چهار قمر بزرگ آن یعنی آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو کشف کرد و انقلابی در دید ما به جهان و جایگاهی که در آن داریم، به وجود آورد. این اولین باری بود که اجرام آسمانی در حال چرخش دور جسمی غیر از زمین دیده شدند و تاییدی بر دیدگاه کوپرنیک بود که زمین مرکز جهان نیست.
جرم مشتری بیش از دو برابر سیارههای دیگر است و حجم عظیم آن بیش از ۱۳۰۰ زمین را در خود جا میدهد. اگر ژوپیتر اندازه یک توپ بسکتبال باشد، زمین اندازه یک انگور است. ژوپیتر احتمالا اولین سیارهای بود که در منظومه شمسی شکل گرفت. منشا این سیاره گازهای باقیمانده از شکلگیری خورشید است.
به طور متوسط، هرمزد حدود ۴۸۳،۶۸۲،۸۱۰ مایل (۷۷۸،۴۱۲،۰۲۰ کیلومتر) از خورشید فاصله دارد که ۵.۲۰۳ برابر فاصله متوسط زمین از خورشید است. هرمزد در نزدیکترین نقطه به خورشید ۴۶۰،۲۷۶،۱۰۰ مایل (۷۴۰،۷۴۲،۶۰۰ کیلومتر) از آن فاصله دارد. همچنین، دورترین فاصله آن از خورشید به ۵۰۷،۰۸۹،۵۰۰ مایل (۸۱۶،۰۸۱،۴۰۰ کیلومتر) میرسد.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
ژوپیتر یک سیاره غولپیکر گازی است و سطح جامد واقعی ندارد. به همین دلیل، فضاپیماها نمیتوانند روی این سیاره فرود آیند. همچنین به دلیل فشارهای خردکننده و دماهای شدیدی که فضاپیما تجربه میکند، قادر نخواهد بود بدون صدمه دیدن به پرواز در آید.
این سیاره بیشتر شبیه یک سیاره سیال است که هرچقدر بیشتر در عمق آن فرو برویم، متراکمتر و داغتر میشود. فشار در بالای ابرهای رنگارنگ مشتری بی شباهت به فشارهای موجود در جو زمین نیست ولی هرچقدر پایینتر برویم، به شدت افزایش مییابد.
در واقع، هیدروژنی که گاز غالب ژوپیتر است، به حدی فشرده میشود که به شکل هیدروژن فلزی خاصی درمیآید. بنابراین میتوان ژوپیتر را اقیانوسی بی انتها از مواد عجیب و غریب در نظر گرفت.
لکه قرمز بزرگ مشهور برجیس یک گرداب چرخان و از نظر فنی یک واچرخه است، زیرا در جهت خلاف جهت عقربههای ساعت در نیمکره جنوبی مشتری میچرخد. این گرداب به اندازهای بزرگ است که میتواند زمین را دو بار ببلعد. بادهایی که در اطراف لبههای این گرداب میوزند، هوای آرام داخل آن را از هوای متلاطم و طوفانی بیرون جدا نگه میدارند.
هوای آرام داخل گرداب توسط نور فرابنفش خورشید داغ میشود و مواد شیمیایی و مههایی را ایجاد میکند که به خوبی نور آبی را جذب میکنند. در نتیجه فقط نور قرمز را باقی میماند و به سمت ناظر منعکس میشود. لکه قرمز بزرگ حداقل از دوران ویکتوریایی، یعنی تقریبا دو قرن پیش وجود داشته، ولی به طور پیوسته در امتداد شرق به غرب کوچکتر شده است.
فضاپیمای وویجر ۱ ناسا در سال ۱۹۷۹ سه حلقه ضعیف برجیس را در اطراف استوای این سیاره کشف کرد. حلقههای مشتری بسیار ضعیفتر از حلقههای رنگارنگ و درشت زحل هستند و از جریانهای پیوسته ذرههای غبار ساطعشده توسط بعضی از قمرهای سیاره تشکیل شدهاند.
هرمزد ۷۹ قمر شگفتانگیز دارد. چهار قمر بزرگ مشتری به نامهای آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو توسط گالیله کشف شدهاند و به همین دلیل به آنها قمرهای گالیله نیز میگویند. گانیمد بزرگترین قمر منظومه شمسی محسوب میشود و از پلوتون و عطارد بزرگتر است. همچنین، تنها قمر شناختهشده است که میدان مغناطیسی خاص خود را دارد.
ژوپیتر و سایر سیارههای غولپیکر از مواد مشابه خورشید ولی با کمی تغییر در اجزای اصلی به جز هیدروژن و هلیوم تشکیل شدهاند. بنابراین اگر مواد کافی هنگام شکلگیری داشتند، میتوانستند همجوشی هستهای هیدروژن خود را برای تشکیل هلیوم شعلهور کنند و در نتیجه به ستاره تبدیل شوند. به گفته ناسا اگر ژوپیتر در طول توسعه خود حدود ۸۰ برابر جرم داشت، میتوانست به یک ستاره تبدیل شود.
جو مشتری شبیه جو خورشید است و بیشتر از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. هسته نیمه حلشده آن نیز درون یک لایه غنی از هلیوم از هیدروژن فلزی سیال قرار دارد. نوارهای رنگارنگ تاریک و روشنی که هرمزد را احاطه کردهاند، توسط بادهای شدید شرق به غرب در جو بالای سیاره ایجاد میشوند که بیش از ۳۳۵ مایل در ساعت (۵۳۹ کیلومتر در ساعت) سرعت دارند.
ابرهای سفید در مناطق روشن از کریستالهای آمونیاک منجمد تشکیل شدهاند، در حالی که ابرهای تیرهتر متشکل از سایر مواد شیمیایی هستند که در کمربندهای تاریک وجود دارند. ابرهای آبی در عمیقترین سطوح قابل مشاهده قرار دارند. در داخل جو آسمان ممکن است پر از باران الماس باشد و در اعماق جو، هسته متراکمی از یک ترکیب ناشناخته پنهان است.
برای اطلاع از مقاله اورانوس هر چیزی که باید در مورد سردترین سیاره منظومه شمسی بدانید روی لینک کلیک کنید. |
برجیس به عنوان پرجرمترین جرم منظومه شمسی پس از خورشید، با گرانش بیحد خود در شکلگیری سرنوشت ما در فضا نقش داشته است. بر اساس تحقیقها، گرانش مشتری مسئول فاصله گرفتن نپتون و اورانوس همراه تعداد زیادی از اجرام کوچکتر مانند سیارکها از خورشید است. همچنین مشتری و دیگر غولهای گازی، مسئول آخرین بمباران سنگین بودند. یعنی دورهای که زمین جوان و سیارههای نزدیک آن با واریزهها رگبار میشدند.
هر چقدر در جو مشتری فرو برویم، گرمتر میشود. دمای جو ژوپیتر در ارتفاعی که فشار اتمسفر حدود ۱۰ برابر بیشتر از زمین است به دمای اتاق یا ۷۰ درجه فارنهایت (۲۱ درجه سانتیگراد) میرسد. دانشمندان معتقدند که اگر هر شکلی از حیات در مشتری وجود داشته باشد، باید در این سطح باشد. مطالعهای در سال ۲۰۲۱ نیز نشان داد که از لحاظ نظری آب کافی برای پشتیبانی از زندگی در مشتری وجود دارد. با این حال، محققان شواهدی مبنی بر وجود حیات در مشتری پیدا نکردهاند.
قمرهای مشتری داستان متفاوتی دارند. مثلا اروپا ممکن است میزبان اقیانوسی پنهان باشد که در برابر تشعشعها محافظت میشود و حاوی حیات دریایی باشد. فضاپیما جونو ناسا در سال ۲۰۱۶ به مشتری رسید و تا به امروز در حال ارسال تصاویر زیبا از این غول گازی است.
نتیجه
پس نتیجه میگریم که تحقیقات و بررسی ها در رابطه با این غول گازی هنوز ادامه دارد و شاید در آینده ای نه چندان دور اطلاعات جدیدتری به دست ستاره شناسان برسد. دانشمندان علاوه بر پرتاب ماموریت های جدید بوسیله تلسکوپ هم آسمان شب را رصد می کنند تا از اتفاقات و عجایب شگفت انگیز فضا دور نباشند.
تلسکوپ می تواند اطلاعات جالبی را از فضا در اختیار رصد کنندگان قرار دهد. مردم عادی نیز می توانند با خرید تلسکوپ از این اتفاقات و عجایب دیدن کنند و از تماشای آن لذت ببرند. اگر علاقمند به علم ستاره شناسی و نجوم هستید می توانید با خرید تلسکوپ از سایت موسسه طبیعت آسمان شب به رویاهای خود جامعه عمل بپوشانید.
برای دانلود مقاله مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی
پلوتون هر چیزی که باید در مورد سیاره کوتوله بدانید این سیاره کوتوله در کمربند کویپر قرار دارد که منطقهای فراتر از مدار نپتون و مملو از صدها هزار جسم سنگی و یخی است. اگر میخواهید همه چیز را در مورد این سیاره کوتوله بدانید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ستارهشناسان معتقدند که این سیاره کوتوله احتمالا یک هسته سنگی دارد که توسط اقیانوسی از آب پوشیده شده است. روی این آب نیز لایه دیگری از یخآب یخزده قرار دارد. پوسته سطحی پلوتون لایهای از یخهای مختلف، عمدتا یخ نیتروژن، همراه با کوههای غولپیکر یخآب و آثار متان و یخهای مونوکسیدکربن است. هنوز مشخص نیست که آیا نهمین سیاره میدان مغناطیسی دارد یا خیر. با این حال، اندازه کوچک و چرخش آهسته این سیاره کوتوله نشان میدهد که میدان مغناطیسی آن بسیار ضعیف است یا اصلا وجود ندارد.
در گذشته فرض بر این بود که این سیاره کوتوله در کمربند کویپر منحصر به فرد است. با اکتشاف بیشتر کمربند کویپر و کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری، مشخص شد که اجرام زیادی مانند این سیاره کوتوله وجود دارند. کشف این اجرام جدید باعث شد ستارهشناسان کلمه سیاره را دقیقتر تعریف کنند و نهمین سیاره از خورشید را در دسته درستتری قرار دهند.
بر اساس سه قانون تعریفشده توسط اتحادیه بینالمللی نجوم، سیاره باید دور خورشید بچرخد، باید به اندازه کافی بزرگ و تقریبا کروی باشد و مدار خود را از هر جرمی با جرم مشابه خود پاک کرده باشد (یعنی باید از نظر گرانشی بر مدار خود غالب باشد). نهمین سیاره از خورشید فقط دو معیار اول را دارد. یکی از قمرهای پلوتون، شارون، تقریبا نصف اندازه آن است. بنابراین این سیاره کوتوله دیگر سیاره نیست، بلکه پادشاه گروه سیارههای کوتوله است.
جو پلوتون مانند پوسته آن از نیتروژن، متان و مونوکسیدکربن تشکیل شده است. همچنین ذرههای مه در جو آن وجود دارند که نور آبی را پراکنده میکنند. منشا این ذرهها متان و نیتروژن یونیزهشده است. همانطور که یونها با یکدیگر تعامل میکنند، به مولکولهای پیچیدهتر ترکیب میشوند و پوسته بیرونی یخهای فرار را تشکیل میدهند. وقتی ذرههای مه بزرگتر میشوند، شروع به ریزش در جو میکنند و یخ بیشتری ایجاد میکنند. این «برف» خاکستری مایل به قرمز روی سطح پلوتون میریزد.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
از آن جایی که پادشاه سیاره های کوتوله از زمین بسیار دور است، تا سال ۲۰۱۵ اطلاعات کمی در مورد اندازه یا شرایط سطح این سیاره کوتوله وجود داشت. سپس کاوشگر فضایی نیو هورایزنز ناسا از نزدیکی آن عبور کرد و اطلاعات ارزشمندی را در اختیار دانشمندان قرار داد. نیو هورایزنز کشف کرد که قطر پلوتو ۱۴۷۳ مایل (۲۳۷۰ کیلومتر)، کمتر از یک پنجم قطر زمین و تنها حدود دو سوم پهنای قمر زمین است.
این فضاپیما اطلاعات زیادی در مورد ویژگیهای سطحی پلوتون نیز فراهم کرد، از جمله وجود کوههایی که ارتفاع آنها به ۱۱ هزار فوت (۳۵۰۰ متر) میرسد. در حالیکه یخ متان و نیتروژن بیشتر سطح پلوتون را پوشانده است، این مواد به اندازه کافی قوی نیستند که بتوانند این قلههای عظیم را تحمل کنند. بنابراین دانشمندان گمان میکنند که کوهها روی بستری از یخ آب قرار گرفتهاند.
این سیاره کوتوله همچنین پشتههای یخی دارد که شبیه پوست مار هستند. یکی دیگر از ویژگیهای متمایز سطح پادشاه سیاره های کوتوله، منطقه بزرگی به شکل قلب است که به طور غیررسمی به عنوان «منطقه تامبا» شناخته میشود. در مرکز سمت چپ این منطقه ناحیهای بسیار هموار قرار دارد که تیم نیو هورایزنز آن را به افتخار اسپوتنیک یعنی اولین قمر مصنوعی دور زمین، «فلات اسپوتنیک» نامگذاری کرده است.
سطح این سیاره کوتوله یکی از سردترین نقاط منظومه شمسی است. دما در این سیاره کوتوله به حدود منفی ۳۷۵ تا منفی ۴۰۰ درجه فارنهایت (منفی ۲۲۶ تا منفی ۲۴۰ درجه سانتیگراد) میرسد. تصاویر گرفتهشده از نهمین سیاره از خورشید توسط تلسکوپ فضایی هابل نشان میدهد که این سیاره کوتوله در طول زمان به دلیل تغییرات فصلی قرمزتر شده است.
مدار پلوتون بسیار بیضیشکل است و آن را بیش از ۴۹ برابر زمین از خورشید دور میکند. این مدار غیرعادی که هیچ شباهتی به دایره ندارد، باعث میشود فاصله پلوتون از خورشید به طور قابلتوجهی متغیر باشد. این سیاره کوتوله به مدت ۲۰ سال به خورشید نزدیکتر از نپتون میشود و فرصت نادری را برای اخترشناسان فراهم میکند تا آن را بررسی کنند.
وقتی این سیاره کوتوله به خورشید نزدیکتر میشود، یخهای سطح آن ذوب میشوند و به طور موقت جو نازکی را تشکیل میدهند که بیشتر از نیتروژن و مقداری متان تشکیل شده است. گرانش کم پلوتون که کمی بیشتر از یک بیستم گرانش زمین است، باعث میشود که اتمسفر تشکیلشده در ارتفاع بسیار بالاتر نسبت به زمین گسترش پیدا کند.
وقتی سیاره کوتوله از خورشید دور میشود، فرض بر این است که بیشتر جو آن یخ میزند و ناپدید میشود. با این حال، وقتی جو وجود دارد، پلوتون بادهای شدیدی را تجربه میکند. روشنایی این جو نیز تغییر میکند که شاید بتوان آن را با امواج گرانشی یا جریان هوا بر فراز کوهها توضیح داد.
پلوتون پنج قمر دارند که عبارتند از شارون، استیکس، نیکس، کربروس و هیدرا. شارون نزدیکترین قمر به پلوتون و هیدرا دورترین قمر است. شارون که در سال ۱۹۷۸ کشف شد بسیار بزرگ و تقریبا نصف اندازه پلوتون است. از آن جایی که شارون و نهمین سیاره از نظر اندازه بسیار شبیه هم هستند، مدار آنها با بیشتر سیارهها و قمرهایشان فرق دارند.
پلوتون و شارون مثل مدارهای منظومههای ستارهای دور نقطهای در فضا میچرخند که بین آنها قرار دارد. به همین دلیل، سیاره کوتوله و شارون به سیاره کوتوله دوتایی، سیاره دوتایی یا منظومه دوتایی معروف هستند.
برای اطلاع از مقاله عطارد حقایقی در مورد نزدیکترین سیاره به خورشید روی لینک کلیک کنید. |
فضاپیمای نیو هورایزنز ناسا اولین کاوشگری است که نهمین سیاره، قمرهای آن و دیگر جهانهای کمربند کویپر را از نزدیک مطالعه میکند. این فضاپیما در ژانویه ۲۰۰۶ پرتاب شد و در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۵ با موفقیت به نزدیکترین نقطه به پلوتون رسید.
دانش محدود در مورد این سیاره کوتوله خطرهای بیسابقهای را برای کاوشگر نیو هورایزنز ایجاد کرد. قبل شروع ماموریت، دانشمندان فقط از وجود تنها سه قمر در اطراف این سیاره کوتوله اطلاع داشتند. برخورد با قمرهای ناشناخته یا حتی تکههای کوچک زباله فضایی آسیب جدی به فضاپیما وارد میکند.
خوشبختانه، کاوشگر نیو هورایزنز به ابزارهای مختلفی برای محافظت در طول سفر مجهز بود. در اکتبر ۲۰۲۱، نیو هورایزنز با ارائه اولین تصاویر نزدیک از پلوتون و قمرهای آن، تاریخساز شد.
نتیجه
همانطورکه گفته شد بر اساس معیار های اتحادیه بینالمللی نجوم سیاره کوتوله دیگر به عنوان سیاره شناخته نمی شود. در سال ۲۰۱۵ کاوشگر نیو هورایزنز توانسته بود تصاویر این سیاره کوتوله را ثبت کند و در اختیار ستاره شناسان قرار دهد. اما امروزه با تلسکوپ هم می توان این سیاره را رصد کرد و اطلاعاتی از این سیاره به دست آورد. تلسکوپ وسیله ای بسیار کاربردی در جهت تماشای فضا و سیارات است شما هم می توانید با خرید تلسکوپ از تماشای فضا و آسمان شب لذت ببرید. خرید تلسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شب کاملا ایمن و راحت انجام می شود شما می توانید با چند کلیک ساده تلسکوپ مد نظر خود را تهیه کنید.
برای دانلود مقاله پلوتون هر چیزی که باید در مورد سیاره کوتوله بدانید روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و پلوتون هر چیزی که باید در مورد سیاره کوتوله بدانید
زهره، دومین سیارهای که بعد از عطارد دور خورشید میچرخد، داغترین و درخشانترین سیاره در منظومه شمسی است. رصد این سیاره از نزدیک کار بسیار دشواری است زیرا فضاپیماها نمیتوانند مدت زیادی روی سطح آن فعالیت کنند. اگر میخواهید سیاره زهره را کامل بشناسید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
این سیاره به دلیل داشتن ابرهای بازتابنده از زمین کاملا قابل مشاهده است. این سیاره در آسمان زمین به صورت یک جرم سفید درخشان دیده میشود و از درخشانترین اجرام طبیعی در آسمان شب است. طبق گزارش ناسا، قدر ظاهری یا روشنایی این سیاره نزدیک به ۵- است. هر چقدر قدر ظاهری یک جسم کمتر باشد، روشنتر به نظر میرسد. مثلا روشنایی ماه تقریبا ۱۴- است.
رنگ زهره شبیه آهن زنگزده است، ولی نه مثل قرمز عمیقی که در سیاره مریخ میبینیم. در عوض تصاویری که از این سیاره سوزان ارسال شدهاند، سیارهای با رنگهای قرمز، قهوهای و زرد را نشان میدهند.
با این حال رنگ واقعی سیاره سوزان به دلیل ابرهای اسید سولفوریک که آن را احاطه کردهاند، از مدار قابل مشاهده نیست. به عبارت دیگر، سطح زهره تنها در صورتی قابل مشاهده است که یک ماهواره در مدار آن توانایی نگاه کردن از میان ابرهای ضخیم را داشته باشد.
اگر یک انسان بخواهد سطح زهره را ببیند، باید روی سطح آن فرود بیاید و از دما و فشار بسیار بالای آن جان سالم به در ببرد که قطعا امکانپذیر نیست. بنابراین در حال حاضر تنها راه برای اکتشاف در سیاره سوزان، استفاده از رباتها است.
سیاره سوزان و زمین اغلب دوقلو در نظر گرفته میشوند، زیرا از نظر اندازه، جرم، چگالی، ترکیب و گرانش مشابه هستند. زهره فقط کمی کوچکتر از زمین است و ۸۰درصد زمین جرم دارد. سیاره سوزان یک سیاره گازی نیست، بلکه سیارهای سنگی است. فضای داخلی این سیاره سوزان از یک هسته فلزی آهنی تشکیل شده است که تقریبا ۲۴۰۰ مایل (۶ هزار کیلومتر) عرض دارد.
گوشته سنگی مذاب این سیاره تقریبا ۱۲۰۰ مایل (۳ هزار کیلومتر) ضخامت دارد. پوسته سیاره سوزان بیشتر بازالت است و ضخامت آن به طور متوسط بین ۶ تا ۱۲ مایل (۱۰ تا ۲۰ کیلومتر) تخمین زده میشود.
اینکه چرا زهره داغترین سیاره منظومه شمسی است، دلایل پیچیدهای دارد. سیاره سوزان نزدیکترین سیاره به خورشید نیست، ولی جو متراکم آن گرما را به شیوهای مشابه اثر گلخانهای به دام میاندازد. دمای زهره به ۸۸۰ درجه فارنهایت (۴۷۱ درجه سانتیگراد) میرسد که برای ذوب کردن سرب کافی است. در نتیجه فضاپیماها فقط چند ساعت پس از فرود آمدن روی این سیاره قادر به فعالیت هستند.
علاوه بر دمای سوزان، این سیاره جو جهنمی دارد که عمدتا از دیاکسید کربن با ابرهای اسید سولفوریک و فقط مقدار کمی آب تشکیل شده است. اتمسفر زهره از هر سیاره دیگری سنگینتر است و فشار سطحی بیش از ۹۰ برابر زمین دارد. این میزان فشار مشابه فشاری است که در عمق ۳۳۰۰ فوتی (هزار متری) در اقیانوس وجود دارد.
سطح زهره به شدت خشک است. پرتوهای فرابنفش خورشید در طول تکامل سیاره سوزان به سرعت آب آن را تبخیر کردهاند. در حال حاضر هیچ آب مایعی روی سطح سیاره سوزان وجود ندارد، زیرا گرمای سوزان ایجادشده توسط جو مملو از ازن آن باعث میشود که آب بلافاصله تبخیر شود.
تقریبا دو سوم سطح سیاره سوزان با دشتهای صاف و هموار پوشیده شده است که هزاران آتشفشان در آنها به چشم میخورد. بعضی از این آتشفشان ها هنوز فعال هستند و از حدود نیم تا ۱۵۰ مایل (۰.۸ تا ۲۴۰ کیلومتر) عرض دارند. یک سوم باقیمانده سیاره سوزان از شش منطقه کوهستانی را تشکیل شده است. بلندترین رشته کوه این سیاره سوزان، ماکسول، حدود ۵۴۰ مایل (۸۷۰ کیلومتر) طول دارد و ارتفاع آن به حدود ۷ مایل (۱۱.۳ کیلومتر) میرسد.
سیاره سوزان همچنین چند ویژگی سطحی دارد که مشابه آن را روی زمین نمیبینیم. مثلا زهره ساختارهای حلقهمانندی به نام تاج دارد که عرض آنها از ۹۵ تا ۱۳۰۰ مایل (۱۵۵ تا ۲۱۰۰ کیلومتر) متغیر است. دانشمندان معتقدند که تاجها نتیجه بالا آمدن مواد داغ زیر پوسته و پخش شدن روی سطح هستند.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
زهره با اختلاف بسیار کندتر از سیارههای دیگر است و ۲۴۳ روز زمینی طول میکشد تا حول محور خود بچرخد. در واقع روز سیاره سوزان طولانیتر از سال آن است که ممکن است به دلیل جو غلیظی باشد که به عنوان یک ترمز بزرگ در چرخش سیاره عمل میکند. به علت این چرخش کند، هسته فلزی سیاره سوزان نمیتواند میدان مغناطیسی مشابه زمین ایجاد کند.
اگر از بالا به این سیاره سوزان نگاه کنیم، حول محور خود در جهت عکس سیارههای دیگر میچرخد. در نتیجه در این سیاره انگار خورشید از غرب طلوع کرده و در شرق غروب میکند.
سال سیاره سوزان، یعنی مدت زمانی که طول میکشد تا دور خورشید بچرخد، حدود ۲۲۵ روز زمینی است. در حالت عادی این جمله به این معناست که روزهای سیاره سوزان طولانیتر از سالهای آن هستند. با این حال به دلیل چرخش وارونه عجیب زهره، از یک طلوع خورشید تا طلوع بعدی تنها حدود ۱۱۷ روز زمینی طول میکشد.
بالاترین لایه ابرهای سیاره سوزان هر چهار روز زمینی دور این سیاره میچرخند و توسط بادهای طوفانی که تقریبا ۲۲۴ مایل در ساعت (۳۶۰ کیلومتر در ساعت) سرعت دارند، به حرکت درمیآیند. چرخش سریع جو زهره که حدود ۶۰ برابر سریعتر از چرخش خود آن است، یکی از بزرگترین اسرار این سیاره محسوب میشود.
ابرهای سیاره سوزان همچنین حامل نشانههایی از رویدادهای هواشناسی به نام امواج گرانشی هستند که هنگام وزش باد روی ویژگیهای زمینشناسی ایجاد میشوند و باعث بالا و پایین رفتن در لایههای هوا میشوند. نوارهای غیرمعمول در ابرهای بالای این سیاره به جاذب آبی یا جاذب فرابنفش معروف هستند، زیرا به شدت نور را در طول موجهای آبی و فرابنفش جذب میکنند. به این ترتیب به نظر میرسد که نقش مهمی در دمای جهنمی سیاره سوزان دارند.
برای اطلاع از مقاله انواع تلسکوپ را بشناسید روی لینک کلیک کنید. |
در سال ۱۹۶۲، فضاپیمای مارینر ۲ ناسا به فاصله ۲۱۶ هزار مایلی (۳۴۷۶۰ کیلومتری) سیاره سوزان رسید و آن را به اولین سیارهای تبدیل کرد که توسط یک فضاپیمای عبوری رصد شده است.
فضاپیمای ونرا ۷ اتحاد جماهیر شوروی با فرود آمدن روی سیاره سوزان در دسامبر ۱۹۷۰ به اولین فضاپیمایی تبدیل شد که روی سیارهای دیگر فرود آمد. چند سال بعد، فضاپیمای ونرا ۹ اولین عکسهایی را که از سطح سیاره سوزان گرفته بود، به زمین ارسال کرد.
فضاپیمای ونوس اکسپرس آژانس فضایی اروپا نیز 8 سال را در مدار ناهید گذراند و وجود رعد و برق را در آن جا تایید کرد. در سال ۲۰۲۱، ناسا اعلام کرد که دو کاوشگر با ماموریت بررسی سیاره سوزان تا سال ۲۰۳۰ به فضا پرتاب خواهند شد.
نتیجه
در آینده قرار است برای شناخت و بررسی بیشتر این سیاره سوزان فضاپیمایی به این سیاره فرستاده شود. تلسکوپ ها هم برای تحقیقات سیارات دیگر کمک شایانی به دانشمندان کردند چرا که برای تحقیقات بر روی سیاره سوزان نمی توان زمان زیادی را روی سطح این سیاه سپری کرد. دانشمندان با تلسکوپ فضایی توانستند اطلاعات زیادی را در مورد این سیاره به دست آورند.
مردم عادی نیز با خرید تلسکوپ توانستند اطلاعات بیشتری در مورد آسمان بالای سر خود بدست آورند. خرید تلسکوپ در سایت موسسه طبیعت آسمان شب به راحتی و ایمن صورت می گیرد.
برای دانلود مقاله زهره یا سیاره سوزان را بیشتر بشناسید روی لینک کلیک کنید. |
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و زهره یا سیاره سوزان را بیشتر بشناسید